Ik ben al een paar maanden bezig met In Europa van Geert Mak. Ik had het boek vorig jaar bij het begin van de serie bij de VPRO al gekocht. Vorige week kwam ik een mooi citaat tegen van Vittorio Foa, de grootvader van progressief Italie, over de veranderingen in Europa tijdens zijn leven:
Ik ben nu bijna blind van ouderdom. Toen mijn ogen zich openden naar de wereld, in 1915, waren alle Europese landen bezig om elkaar uit te moorden. En ieder land land vond dat het recht aan zijn kant stond. Ik heb nog een paar herinneringen aan de Eerste Wereldoorlog. Er hang voor mij een sfeer omheen van emotie en tragiek, ja, in onze familie waren ze er hevig bij betrokken. Ik weet nog dat Italie in 1915 de oorlog in ging. Ik was toen vier, en die hele oorlog ben ik bang geweest.
Nu mijn ogen vrijwel gesloten zijn, zie ik, in mijn laatste licht, dat de Europese landen elkaar omhelzen en hun grenzen vergeten. In mijn bijna negentig levensjaren heeft die ommezwaai plaatsgevonden. Dat blijft ongelooflijk. Maar ik weet hoe moeilijk het is geweest.
Geef een reactie