Krispy's Blog

Via Nudge kreeg ik de vraag voorgelegd of het nou verstandiger is om te investeren in zonnepanelen of winddelen van De Windcentrale. In een eerdere blog heb ik al geschreven over onze keuze om te investeren in 2 Winddelen. Deze week een wat uitgebreidere vergelijking van zonnepanelen en windenergie, al beweer ik niet dat het verhaal compleet is. Te beginnen met de tegenargumenten voor windenergie en zonne-energie. Later deze week meer aandacht voor de verschillende manieren om zelf zonne-energie of windenergie op te wekken, de financiele kant van het verhaal en antwoord op de vraag of Willem de Gelder gelijk heeft dat windenergie in tegenstelling tot zonne-energie niet geschikt is voor Jan Modaal.

Zonne-energie

Bij zonne-energie spelen op milieu en sociaal gebied verschillende uitdagingen in de productiefase. Zo komt er bij de productie van zonnepanelen chemisch afval vrij, niet alle bedrijven gaan daar netjes mee om. Al hoop ik aan dat de situatie sinds 2008 verbeterd is. Ook de recycling van panelen is een uitdaging.

Producenten van zonnepanelen krijgen met de verplaatsing van de productie naar China op sociaal vlak met dezelfde zaken te maken als andere multinationals: arbeidsrechten, beloning, corruptie etc. Hoe ze daar mee omgaan zal verschillen, ik heb daar zelf geen zicht op.

Bij installatie van zonnepanelen op je eigen dak spelen een aantal zaken:

1. Levensduur van de panelen. Zonnepanelen gaan 20 tot 25 jaar mee, er zijn zelfs systemen die al 36 jaar elektriciteit produceren. De vermogensgarantie op zonnepanelen is vaak 10-12 jaar voor 90% van het oorspronkelijke vermogen; en 25 jaar voor 80% van het oorspronkelijke vermogen. Bij Hoe koop ik vind je meer informatie.
2. Schade door wind, sneeuw, vorst of hagel: zonnepanelen bevatten geen bewegende delen. Er kan dus niks vastvriezen. Wel kunnen er problemen ontstaan door wind, sneeuw of hagel. Bij sites als Alles over zonnepanelen en Hoe koop ik waar je op moet letten en hoe je problemen kunt voorkomen.

Met een beetje zoeken op internet vind je voldoende websites en weblogs van enthousiastelingen die zelf zonnepanelen op hun dak hebben liggen. Veel daarvan zijn bereid om nieuwelingen te helpen of steunen. Sites waar ik zelf veel van heb geleerd de afgelopen jaren zijn: Polder PV, SolarWebsite, Olino, en Renewable Energy Now.

De kostprijs van zonne-energie ligt momenteel tussen de 8 en 18 Eurocent per kWh. Afhankelijk van de berekeningsmethode, omvang van je systeem en de vraag of het op eigen dak ligt of dat je saldeert voor de meter.

Windenergie

Zonne-energie is momenteel zeer zeker de glamour boy van de duurzame energie, terwijl windenergie in de hoek zit waar veel over geklaagd wordt (zeker bij wind op land). Daarbij gaat het grofweg om 4 zaken:

1. Horizonvervuiling, want ‘windmolens zijn lelijk’. Ik vind windmolens machtig mooi en imposant. De schoorstenen en rookwolken van een elektriciteitscentrale vind ik persoonlijk vele malen lelijker. Al hebben ze een paar eeuwen geleden nog wel geprobeerd allerlei idyllische schilderijen te maken van rokende fabrieken.
2. Gezondheidsschade door geluidshinder, trillingen en schaduwwerking/lichtflikkering van de wieken. Amerikaanse en Canadese onderzoekers komen op basis van bestudering van de wetenschappelijke literatuur tot overeenstemming op de volgende 3 punten (bron: Wind Turbine Sound and Health Effects. An Expert Panel Review (pdf)):
   • There is nothing unique about the sounds and vibrations emitted by wind turbines.
   • The body of accumulated knowledge about sound and health is substantial.
   • The body of accumulated knowledge provides no evidence that the audible or subaudible sounds emitted by wind turbines have any direct adverse physiological effects.
   Ze concluderen:
   1. Sound from wind turbines does not pose a risk of hearing loss or any other adverse health effect in humans.
   2. Subaudible, low frequency sound and infrasound from wind turbines do not present a risk to human health.
   3. Some people may be annoyed at the presence of sound from wind turbines. Annoyance is not a pathological entity.
   4. A major cause of concern about wind turbine sound is its fluctuating nature. Some may find this sound annoying, a reaction that depends primarily on personal characteristics as opposed to the intensity of the sound level.
   Probleem is en blijft dat hinder van geluid, trillingen en licht deels objectief en deels subjectief zijn in tegenstelling tot bv. luchtverontreiniging. Wat voor de een herrie of hinder is, is voor de ander z’n dagelijks brood. Zelf vind ik de gezondheidsschade van fijn stof, NO_x en SO₂ van conventionele elektriciteitscentrales belangrijker om aan te pakken.
3. Planschade in de vorm van waardedaling van woningen, als windmolens te dicht bij de bebouwde kom staan. Ik heb wel uitspraken van rechters gezien die planschade aan woningeigenaren toe wijzen, maar ken geen cijfers van makelaars die de toegewezen planschade onderbouwen door lagere verkoopwaarde van woningen of wetenschappelijke studies die de toegewezen planschade onderbouwen. Dus meer dan dat planschade wordt toegewezen in Nederland kan ik daar niet over zeggen.
4. Schade aan de vogelstand. Volgens de Vogelbescherming hebben windmolens verschillende effecten op vogels. Welke dat precies zijn hangt af van:
   • de locatie, het aantal en de hoogte van de windmolens;
   • de opstelling en de uitvoering van de windmolens;
   • de periode (dag of nacht, de seizoenen);
   • de weersomstandigheden.
     De effecten op vogels zijn onder te verdelen in directe sterfte, leefgebiedverlies en barrièrevorming. Op basis van rapporten van onder meer het Wereld Natuur Fonds stelt de rijksoverheid dat windturbines slechts een klein deel van de vogelslachtoffers veroorzaken die door menselijk handelen om het leven komen. Naar schatting 1 tot 2 procent van het aantal dat door het verkeer wordt getroffen.
     Update: Zie voor meer informatie ook Vincent Wil Zon en RenewEconomy, met als meest opmerkelijke feit dat windmolens ipv fossiele energie vogels spaart…

Over milieu- of sociale problemen bij de productie van windmolens is mij niks bekend. Aan het eind van de levensduur zijn veel onderdelen van windmolens (metaal, betonnen fundering) volgens mij prima herbruikbaar.

De kostprijs van wind op land ligt momenteel onder de 10 Eurocent per kWh. Voor wind op zee ligt de kostprijs hoger.

Vergelijking zonne-energie, windenergie en fossiele energie

In onderstaande tabel een poging om verschillende vormen van elektriciteitsopwekking te vergelijken op milieu, natuur en sociale impact in de productie-, gebruiks-/opwekkings- en afvalfase. Zeker niet compleet, maar het geeft een beeld.

(1) CO2 emissie conform handboek CO2 Prestatieladder 2.1 van Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden en Ondernemen.

Commentaar en aanvullingen welkom, bij voorkeur met bronvermelding.