Krispy's Blog

De winstgevendheid van energiecentrales op kolen en gas in Europa, de VS en Australië staat in toenemende mate onder druk door de opkomst van hernieuwbare energie. Net als de tabaksindustrie verleggen mijnbouw- en oliebedrijven hun focus naar ontwikkelingslanden. Zowel Peabody Energy Inc. (een van de grootste kolenbedrijven van de  VS) als Exxon Mobile verklaarde recent dat fossiele energiebronnen belangrijk zijn voor een betaalbare energievoorziening voor de armen.

Het enige probleem voor bedrijven in olie, kolen en gas is dat de marktontwikkeling ze niet meezit. Een recente studie van Kepler Chevreux laat zien dat deze bedrijven zelfs onder het business as usual-scenario van het Internationaal Energie Agentschap, dat wil zeggen zonder klimaatbeleid, forse verliezen kunnen verwachten. Paradoxaal genoeg worden die verliezen alleen maar hoger als de prijs van fossiele brandstoffen stijgt. Dus hoe hoger de olieprijs, hoe hoger het verlies volgens Kepler Chevreux wordt.

De oorzaak daarvan heeft alles te maken met de opkomst van duurzame energiebronnen. De geest is uit de fles en in een toenemend aantal gebieden in de wereld is elektriciteit van zon- en wind, eventueel aangevuld met een micro-grid, goedkoper dan het traditionele elektriciteitsmodel van grote kolen-, gas- en oliecentrales met een groot elektriciteitsnetwerk. Met als bijkomende uitdaging: de kostprijs van zon- en windenergie daalt, terwijl de kostprijs van kolen, olie en gas stijgt door een combinatie van regelgeving en het opraken van makkelijk winbare voorraden.

De problemen ontstaan niet alleen in landen die duurzame energie goed gezind zijn, zoals Duitsland. Ook in Australië, waar de huidige regering weinig opheeft met klimaatbeleid of duurzame energie, beginnen energiebedrijven het te voelen. Zo zeer zelfs dat een van de netwerkbeheerders bezig is naar een omslag naar energieopslag in plats van netwerkuitbreiding.

Ontwikkelingen  aan de onderkant van de energiemarkt

Aan de echte onderkant van de markt, in Afrika, Zuid-Amerika en Azië, zijn grote gebieden nog niet aangesloten op elektriciteitsnetwerken. Met de dalende kosten van duurzame energie en energieopslag is het de vraag of deze gebieden ooit aangesloten gaan worden op een centraal elektriciteitsnetwerk. Of dat deze gebieden gebruik  gaan maken van offgrid oplossingen en mini-grids. In Nederland zijn dergelijke oplossingen vooral bekend vanWakaWaka, dat in 2012 en 2013 via crowdfundingacties op Symbid enOnePlanetCrowd ruim €300.000 ophaalde. In de VS pakken ze het nog een maatje groter aan en haalde D.Light recent $11 miljoen op aan durfkapitaal om de verdere groei te financieren.

Amerika kent met Sunfunder zelfs een crowdfunding platform dat zich specifiek richt op het financieren van offgrid zonne-energie. Sinds hun start 2 jaar geleden hebben ze ruim $600.000 opgehaald voor 21 projecten via crowdfunding en private investeerders.

Sunfunder is naar mijn mening om drie redenen interessant: ten eerste kijken ze verder dan lampen en telefoonopladers op zonne-energie, ze kijken ook steeds vaker naar micro-grids. Bijvoorbeeld bij hun huidige project Switch On Ntungamo. Ten tweede gebruiken ze crowdfunding om offgrid solar toegang te geven tot financiering door grote private investeerders en uiteindelijk ook banken. Tot nu toe is 100% van de leningen terugbetaald.

Een derde belangrijke reden dat Sunfunder interessant is is omdat ze laten zien hoeveel een familie kan besparen door over te schakelen van fossiele energie op zonne-energie. Traditioneel gebruiken veel families en Afrika en India kerosene voor verlichting. Dat is slecht voor hun gezondheid (luchtkwaliteit binnenshuis) en gevaarlijk (brand). Bovendien kost kerosine iedere maand geld, terwijl een zonne-lamp enkel een start investering vergt. Daarna is de elektriciteit gratis. De terugverdientijden zijn daarbij erg kort. Vaak minder dan een jaar, terwijl de besparing op kan lopen tot 15% van het huishoudinkomen.

Een bijkomend probleem voor de olie-industrie is dat de Afrikaanse markt een afzetmarkt vormt voor kwalitatief laagwaardige producten. Hoogwaardige kerosine gaat naar de luchtvaart, laagwaardige naar Afrika voor verlichting. Iedere verkochte zonne-lamp vreet dus ook aan de afzetmarkt van de olie-industrie. Ieder micro-grid vreet aan de potentiële markt voor centrale energieopwekking met grote elektriciteitsnetwerken. Ik vraag me dan ook af of een bottom of the pyramid strategie daadwerkelijk gaat werken voor de olie- en kolenindustrie.

Disclosure: Ik heb zelf deelgenomen aan de crowdfunding acties van WakaWaka en investeer in offgrid solar via Sunfunder.

Dit artikel is eerder gepubliceerd op Sargasso en Oneworld.

Fotocredits: Sunfunder.