Krispy's Blog

De afgelopen maanden heb ik me regelmatig afgevraagd wat ik zelf kan doen om te zorgen dat er minder gas gewonnen gaat worden in Groningen. Na een discussie over klimaat en energie bij GroenLinks vorige week en een groot aantal bezoekers aan een stukje over wonen zonder gasaansluiting op mijn persoonlijke blog weet ik het zeker: ik ga zo snel als financieel haalbaar gasloos. En ik hoop dat velen mijn voorbeeld volgen, zodat Nederland ‘warm houden in de winter’ geen argument meer kan zijn om de gaskraan open te houden.

Waarom gasloos wonen?

Gas is al lang niet meer nodig om je huis te verwarmen of om tapwater te verwarmen, laat staan om mee te koken. De politiek maakt helaas al decennia weinig haast met het dichtdraaien van de vraag naar gas, terwijl Groningers terecht willen dat de gaskraan veel verder dicht gaat. Tijd dus om het heft in eigen hand te nemen. Want zoals Jan Willem van de Groep al eerder schreef op Sargassso: als je van het gas af wil schiet je weinig op met zonnepanelen, dan moet je je warmtevraag aanpakken. De mogelijkheden daartoe zijn groter dan je denkt en het comfort effect vele malen kleiner dan je denkt.

De overgang naar gasloos

Een Nederlandse huishouden dat van het gas af wil moet voor 3 zaken een gasloze oplossing vinden: koken, warm tapwater en de verwarming. Hieronder de mogelijkheden die ik ken om van het gas af te komen. Het zijn er genoeg, dus wat is jouw excuus om Groningen te laten beven voor jouw behoefte aan een warm huis?

Gasloos: de mogelijkheden voor koken en tapwater

Het simpelste om mee te beginnen is koken. Meestal is dat niet een hele grote gasverbruiker en al vanaf een paar honderd euro kan je overschakelen op keramisch, inductie of elektrisch koken. Het is wellicht even wennen t.o.v. koken op gas, maar het heeft ook zo zijn voordelen. Bijvoorbeeld in luchtvochtigheid, want een van de bijproducten van het verbranden van gas is water. Zelf koken we keramisch en ik mis het gas niet.

Het wordt al wat lastiger als je ook voor je warmte tapwater van het gas af wil. Grofweg heb je twee mogelijkheden: met opslag en zonder opslag. Bij systemen met opslag kan je denken aan zonneboilers, al moet je er dan nog wel wat bij verzinnen voor de wintermaanden als de zonneboiler te weinig warm water levert. Bijvoorbeeld door de zonneboiler te combineren met andere opties zoals een warmtepompboiler. Systemen zonder opslag zijn in Nederland onbekend, in Duitsland is echter een keur aan doorstroomverwarmers te verkrijgen. Niet meteen denken dat je dan obscure merken krijgt, ook grote namen als Siemens leveren ze. Er zijn voldoende Nederlandse webwinkels te vinden die ze kunnen leveren, maar je kan ze ook rechtstreeks in Duitsland bestellen.

Gasloos verwarmen

De grootste uitdaging is de ruimteverwarming. Een oplossing die in Nederland populair is, zeker onder de nul-op-de-meter concept aanbieders, is de warmtepomp. Te verkrijgen in veel verschillende uitvoeringen, waarbij de belangrijkste vraag is of je voor een grond- of luchtgebonden warmtepomp gaat. Bij de lucht warmtepomp kan je kiezen voor balansventilatie (centraal of decentraal) of voor een lucht-water warmtepomp. Bij dit laatste type neemt de warmtepomp de functie en plaats van de HR-ketel over.

Er zijn echter ook andere mogelijkheden, bv. een pelletkachel, pelletketel, serververwarming of infraroodverwarming. Open haarden of allesbranders kan je beter links laten liggen, tenzij je behoefte hebt aan astma of burengerucht. Een pelletketel kan de plaats innemen van de cv-ketel en vergt dus weinig aanpassingen aan bestaande centrale verwarmingssystemen. Pellet-kachels en pellet-ketels kunnen vaak ook warm tapwater leveren en sommige modellen kunnen zelfs elektriciteit opwekken, net als de HRe-ketel.

Infraroodverwarming is zeker voor ruimtes die je weinig gebruikt de moeite van het overwegen waard. De investeringskosten zijn relatief laag en infraroodverwarming reageert snel. Moderne systemen zijn in staat om met klokthermostaten te werken of kun je via je smartphone of tablet bedienen. Zelf heb ik nu infraroodverwarming in de badkamer. De volgende stap is infraroodverwarming in alle slaapkamers en in de werkkamer op zolder. Voor de huiskamer en voor tapwater blijf ik dan nog even afhankelijk van gas, maar ik schat dat er toch weer een 100 tot 150 m3 van ons toch al lage gasverbruik (0,20 m3/gewogen graaddag volgens Mindergas.nl) af kan.

Een wat nerdige oplossing, die niet onderschat moet worden, is het gebruik van de warmte van een server. In het buitenland zijn er al diverse bedrijven mee bezig en recent kondigde Eneco aan eenminderheidsbelang te nemen in Nerdalize. Nerdalize is een Yes!Delft-startup die serverwarmte inzet om huishoudens te verwarmen. De eerste gezinnen hebben al proefgedraaid met computers als kachel enEneco en Nerdalize gaan de komende maanden 5 pilots uitvoeren. De aanwezige rekenkracht in het eRadiator-systeem wordt via internet aan een clouddienst gekoppeld. Nerdalize verkoopt deze decentraal verdeelde rekenkracht aan bedrijven en onderzoeksinstituten. De start-up stelt dat het met deze opzet de kosten voor omvangrijke rekenprojecten met 30 tot 55% kan worden verlaagd. Huishoudens kunnen naar verwachting zo’n 400 Euro per jaar op hun gasrekening besparen. De eRadiator moet nog wel aan een buitenmuur worden bevestigd om de warmte in de zomer kwijt te kunnen.

Totaal concepten

Wie niet zelf wil nadenken over lossen stapjes om van het gas af te gaan kan ook fysiek op steeds meer plaatsen aankloppen voor een nul-op-de-meter woningconcept. Met als bijkomende voordelen dat energiebesparing/isolatie, woongenot en gebruiksgemak een belangrijke rol spelen in deze concepten. Bijvoorbeeld door zaken als meerjarige energieprestatieafspraken voor het te leveren concept. Ook kijken creatieve installateurs steeds beter naar mogelijke combinaties van verschillende opties, zoals het verlagen van de totale kosten over de gehele levensduur door na te denken over combinaties van warmtepomp en infraroodverwarming of serververwarming.

En stadsverwarming dan?

Nou, da’s voor mij gewoon geen optie. Eerder dit jaar ben ik de uitdaging uitgegaan om te berekenen wat stadsverwarming zou betekenen voor onze energierekening. Mijn conclusie: stadsverwarming is te duur en ik zie geen enkel nut van het inruilen voor de ene vastrechtpost voor de andere.

Dit bericht is eerder gepubliceerd op Sargasso.