In de jarenlange strijd om te stoppen met de ongebreidelde capaciteitsuitbreiding van de Nederlandse vliegvelden is er eindelijk goed nieuws te melden. Provinciale Staten van Zuid-Holland heeft een motie van GroenLinks, D66, SP, PvdA, 50+ en CU/SGP aangenomen om te onderzoeken of het luchthaventerrein niet beter voor andere doeleinden kan worden gebruikt. Bovendien hebben Provinciale Staten besloten tot die tijd geen uitbreiding van de geluidsruimte toe te staan en geluidsmetingen door de omwonenden zelf te betalen. Dat de andere vliegvelden snel mogen volgen…
Welk systeem bewoners op het oog hebben voor geluidsmetingen weet ik niet, zelf heb ik in het verleden een aantal keer gesproken met Sensornet. De opvolger van Geluidsnet, dat de burgermetingen rondom Schiphol begin jaren ’00 deed. Sensornet werkt nog steeds samen met diverse bewonersorganisaties rondom Schiphol en heeft in 2013 een contra-expertise naar geluidsoverlast door Awacs uitgevoerd.
Fragment uit toespraak van Carl Sagan op 9 februari 1990 voor het 5th Emerging Issues Forum at NCSU. Volledige toespraak hier.
De kosten die de Verenigde Staten hebben gemaakt tijdens de Koude Oorlog worden volgens Carl Sagan in 1990 geschat op US$10 biljoen (een 1 met 12 nullen). Voldoende geld om alles, behalve de grond, te kopen in de VS. En waarom werd dat geld uitgegeven? Vanwege de kans dat er oorlog met de USSR zou uitbreken of dat de USSR de VS zou aanvallen. Hoe groot die kans was? In ieder geval minder dan 100%, want de Sovjet-Unie heeft nooit een invasie gepleegd in de VS. Hoe groot is de kans dan geweest? 10%? 5%? 1%? Volgens militair strategen maakt dat niet uit, want je bereid je uit voorzorg voor op het ergste geval.
Waarom gaat dat argument dan niet op bij uitgaven om de kans om de mogelijke gevolgen van door mensen veroorzaakte klimaatverandering tegen te gaan? De meeste maatregelen om door mensen veroorzaakte klimaatverandering tegen te gaan zijn zinvol, ook als door mensen veroorzaakte klimaatverandering niet blijkt te bestaan. In tegenstelling tot de militaire uitgaven om de VS tijdens de Koude Oorlog te verdedigen, die enkel zin hadden als de Sovjet-Unie een invasie zouden hebben gepleegd.
China is wereldwijd leidend in de energietransitie als grootste producent, exporteur en installateur van zonnepanelen, windturbines, energieopslag en elektrische voertuigen. Ook in aantallen patenten voor duurzame energie ligt China duidelijk voor op de VS en de EU. Tegelijkertijd is China nog erg afhankelijk van kolen en is de luchtvervuiling in haar steden enorm.
China’s CO2-uitstoot 1990-2017
Wanneer alle landen evenveel CO2 uitstoten als China en hetzelfde beleid voeren als China komt de wereldwijde opwarming boven de 5 graden Celsius uit. Climate Action Tracker beoordeelt de huidige inzet van China dan ook als ‘higly insufficient‘ om de doelen van Parijs te halen.
13e vijfjarenplan
Voor haar economische groei zette China tot 2015 in op het traditionele ontwikkelpad met veel kolen. In het 13e vijfjarenplan veranderde dit ontwikkelpad voor de periode 2016-2020. Voor de energiesector werd ingezet op een ‘schoon, koolstofarm, veilig en efficiënt energiesysteem’. Als onderdeel van dit plan heeft China onder andere de bouw van veel nieuwe kolencentrales uitgesteld of afgesteld, werd ingezet op elektrisch vervoer en werden duurzame energie doelen gesteld.
In de nieuwe studie “China Renewable Energy Outlook 2018”, CREO-2018, van het China National Renewable Energy Centre worden twee scenario’s uitgewerkt voor het Chinese energiesysteem. Het China National Renewable Energy Centre is onderdeel van de National Development and Reform Commission (NDRC), dat een belangrijke rol speelt bij de totstandkoming van de Chinese vijfjarenplannen.
Onder 2 graden scenario
Een van de twee scenario’s beschrijft wat nodig is om te voldoen aan de doelstelling om de wereldwijde temperatuurstijging onder de 2 graden Celsius te houden, zoals vastgelegd in het klimaatakkoord van Parijs. Dit scenario kent verschillende peilers:
Inzet op energiebesparing en energie-efficiëntie;
Herstructurering van de Chinese economie van zware industrie naar lichte industrie en de service sector;
Elektrificatie van industrie en transport, digitalisering van de lichte industrie en service sector, en inzet op elektrische voertuigen;
Omschakelen van kolen naar wind- en zonne-energie in de elektriciteitssector om de CO2 emissies en de kosten te verlagen;
In het scenario zorgt dit voor grote veranderingen in het Chinese energiesysteem. De totale energievraag ligt in 2050 lager dan in 2017, ondanks de verwachte verviervoudiging van de economie.
Grote rol voor wind en zon
Het scenario kent een grote rol voor wind- en zonne-energie. In 2050 zijn dat de grootste hernieuwbare energiebronnen. Het aandeel kernenergie groeit ook, terwijl het aandeel olie, gas en kolen sterk terugloopt.
China’s primaire energieconsumptie in 2050 vergeleken met 2017.
Als gevolg van de wijzigingen in de energiemix en de daling van de totale energievraag daalt ook de CO2 emissie van China sterk. In het scenario dat de wereldwijde opwarming beperkt tot beneden de twee graden Celsius begint de daling al rond 2023.
Ontwikkeling CO2 emissies China 2017-2050
Zelfs als China het ambitieuze scenario niet als basis neemt zullen de CO2 emissies fors gaan dalen. Vooral in de elektriciteitssector zullen de emissies dan hoger zijn.
Ontwikkeling CO2 emissie in het standaard scenario versus het beneden 2 graden scenario.
Conclusie
China’s CO2 emissies zullen fors gaan dalen ongeacht welk scenario China kiest als basis voor haar nieuwe vijfjarenplan voor de periode 2021-2025. China haalt bij beide scenario’s een versnelling van 7 jaar ten opzichte van haar inzet bij ondertekening van het klimaatakkoord van Parijs.
Gelet op de grote belangen van bestaande bedrijven is ook niet op voorhand te zeggen of alle ontwikkelingen zo snel zullen gaan als de scenario’s laten zien. Wie blijft roepen dat China niets doet aan klimaatbeleid kan de komende jaren bedrogen uitkomen. China ziet de enerigetransitie namelijk als een strategische kans om het marktleiderschap van de VS en EU over te nemen. En daarbij neemt China geen genoegen met made in China. Producten zoals zonnepanelen, windturbines en elektrische voertuigen zijn steeds vaker ook ontwikkeld en ontworpen in China. Een bedreiging voor het Nederlandse kop-staart model. Waarbij Nederlandse bedrijven de R&D doen en de sales en marketing, terwijl China mag produceren.
In de Amerikaanse staat New England heeft het Amerikaanse bedrijf Sunrun een contract van 20MW gewonnen op de capaciteitsmarkt. Bijzonder aan het winnende bod is dat Sunrun de capaciteit zal leveren met behulp van een decentraal systeem van zonnepanelen en thuisaccu’s. Hoewel het om een klein contract gaat is dit wel de eerste keer dat een decentraal systeem in de VS een contract om de reservecapaciteit te leveren wint zonder specifieke steunmaatregelen voor de combinatie van zonne-energie en accu’s.
Sunrun moet de capaciteit vanaf 2022 kunnen leveren. Daarvoor moet het bedrijf nog wel zo’n 5.000 systemen zien te verkopen om de virtuele energiecentrale voldoende omvang te laten krijgen. De verwachting is dat consumenten die deel willen nemen aan deze capaciteitsmarkt een vergoeding krijgen van Sunrun en mogelijk lagere investeringskosten bij aanschaf van het systeem. Als het systeem vanaf 2022 werkt snijdt het mes aan drie kanten: huiseigenaren krijgen zonne-energie met energieopslag voor een lagere prijs, Sunrun verdient geld op de capaciteitsmarkt en krijgt een concurrentievorodeel, en bewoners van New England betalen een beetje minder voor reservecapaciteit.
In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 heeft Sargasso het klimaatbeleid uit alle verkiezingsprogramma’s beoordeeld. Voor de provinciale verkiezingen is dat ondoenlijk met een redactie vol vrijwilligers. In tegenstelling tot de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 speelt klimaatbeleid nu wel een landelijke rol, waarbij de provinciale statenverkiezingen een dubbel belang hebben. Klimaatbeleid voor de eigen provincie en de leden van de provinciale staten kiezen de nieuwe leden van de Eerste Kamer.
Het klimaatlabel politieke partijen biedt enig houvast voor wie klimaat wil laten meewegen bij het uitbrengen van zijn of haar stem. De initiatiefnemers bekeken daarvoor ruim 100 stemmingsuitslagen van de Tweede Kamer in de periode 2017-2019. Heel wat meer dan Sargasso eerder deed voor de verhoging vanuw energierekening. De uitslag van het klimaatlabel politieke partijen vertoont echter wel wat overeenkomsten met ons kleinere onderzoek. Ook bij het klimaatlabel politieke partijen staat PvdD bovenaan. Alleen GroenLinks en SP wisselen stuivertje, PvdD deelt bij klimaatlabel de eerste plaats met GL i.p.v. met de SP. Ook de onderkant toont gelijkenissen. met klimaatlabel F voor PVV en FvD.
Klimaatlabel politieke partijen, gebaseerd op stemgedrag 2017-2019.
De commissie die in Duitsland onderhandelt over het sluiten van de kolencentrales is drie weken geleden met haar voorstellen naar buiten gekomen. In de voorstellen staat dat de laatste kolencentrale uiterlijk in 2038 moet sluiten en dat regio’s die geraakt worden door de sluiting van kolencentrales 40 miljard Euro aan steun krijgen. De voorstellen van de commissie moeten nog door de Duitse overheid in beleid en wetgeving omgezet worden.
Volgens Reuters zal energiebedrijven, zoals RWE, Uniper, EnBW en Vattenfall, als eerste stap gevraagd worden om 12,7 GW aan kolencentrales te sluiten voor 2022. Dit is gelijk aan 24 kolengestookte eenheden, of 22 keer de kolencentrale van Eon op de Maasvlakte. Onder de voorgestelde plannen daalt de capaciteit van Duitse kolencentrales met meer dan de helft tot 17 GW in 2030.
Uitvoering van deze plannen zal een aanzienlijke invloed hebben op het CO2 effect van Nederlandse import van Duitse stroom, en daarmee ook op het waterbedeffect van eventuele sluiting van Nederlandse kolencentrales om aan het vonnis in de Klimaatzaak te voldoen.
In de Australische staat Queensland is in twee weken bijna evenveel regen gevallen als normaal in 2 jaar. De regen komt na een periode van forse droogte. Op beelden van webcams is goed te zien hoe fors de regenval is. Op sommige plaatsen is meer dan 1 meter regen gevallen.
Veel boeren zijn door de regenval een groot deel van hun vee kwijt geraakt. Vee dat niet verdronken is moet vaak alsnog gedood worden wegens een tekort aan eten.
Het is nog te vroeg om te stellen dat de weersextremen veroorzaakt worden door klimaatverandering, dat de kans op extreem weer toeneemt bij een stijgende temperatuur is al wel bekend.
