Ga ik zonnepanelen op ons eigen dak, investeren in een volkszonnetuintje of handelen in wind. Dat is een van de vragen die ik mijzelf heb gesteld de afgelopen maanden. Elke optie heeft z’n voors en tegens. De opties roepen ook hun eigen geharnaste misverstanden op. Zo bestaat zelfs bij het wetenschappelijk bureau van GroenLinks het idee dat windenergie niet voor Jan Modaal is weggelegd. Daarom nog maar een keer een vergelijking van de verschillende opties op diverse aspecten, zoals ik die zelf heb gehanteerd bij de keuze voor Winddelen van De Windcentrale. Dit keer de focus op de financiële en fiscale kant van het verhaal, in het vorige deel ben ik al ingegaan op de nadelen met betrekking tot milieu, natuur en sociale aspecten.
Verschillende vormen van coöperaties
Bij een ‘traditionele’ windcoöperatie (zoals De Windvogel, waar wij zelf lid van zijn) kun je voor weinig geld lid worden (eenmalig € 50). De leden zijn via de coöperatieve vereniging eigenaar van de windmolens. Als lid kun je geld uitlenen aan de coöperatie om de windmolens te financieren, hierover ontvang je rente. Daarnaast kun je bij De Windvogel er voor kiezen om zelf stroom af te nemen bij de coöperatie. Er is geen verband tussen de hoeveelheid elektriciteit die je afneemt en het bedrag dat je uitleent aan de coöperatie, wel is de hoeveelheid elektriciteit die je kunt afnemen gemaximeerd op 3.500 kWh.
De Windcentrale, Zonnepark Nederland in Nijmegen en SolarGreenPoint hebben een ander model gekozen. Bij Zonnepark Nederland en SolarGreenPoint koop je een zonnepaneel op een publiek dak. De energieopbrengst van dat paneel is de komende 25 jaar voor jou. Bij SolarGreenPoint zijn nog geen definitieve gegevens te vinden. Bij Zon op Nijmegen bedraagt de investering € 500 per zonnepaneel met een gemiddelde opbrengst van 197 kWh per jaar. Daar komt nog € 15 per jaar onderhoudskosten bovenop.
De Windcentrale verdeelt de opbrengst van haar windmolens in Winddelen van elk 500 kWh per jaar. Deze biedt ze aan voor € 345 per stuk, daar komt nog € 15 onderhoudskosten per jaar bovenop. De opbrengst kan per jaar iets fluctueren afhankelijk van de hoeveelheid wind. De windmolens gaan naar verwachting nog 16 jaar mee.
Financiële vergelijking verschillende opties
In onderstaande tabellen vergelijk ik de verschillende mogelijkheden om je eigen elektriciteit op te wekken. Tabel 1 is meer kwalitatief en toont de benodigde investering en jaarlijkse kosten. Tabel 2 vergelijkt de prijs per kiloWattuur voor de verschillende mogelijkheden.
Tabel 1. Beoordelingsmatrix
| Aspect |
Winddeel (Windcentrale) |
Windcoöperatie (Windvogel) |
Zonnepanelen (eigen dak) |
Zondeel (Zonnepark Nederland) |
| Uitbetaling |
In kWh |
Rente op lening |
In kWh |
In kWh |
| Energiebelasting over opgewekte elektriciteit |
Ja a |
Ja b |
Nee |
Nee c |
| Omzetbelasting over opgewekte elektriciteit |
Nee |
Onbekend |
Nee |
Onbekend |
| Onderhoud/storing |
Regelt coöperatie |
Regelt coöperatie |
Zelf regelen |
Regelt coöperatie |
| Investering d |
€ 2.415 |
n.v.t. |
€ 6.990e |
€ 8.000 |
| Lidmaatschap |
Inbegrepen |
€ 50 |
n.v.t. |
Inbegrepen |
| Jaarlijkse kosten |
€ 15/winddeel |
n.v.t. |
Geen |
€ 15/zondeel |
| Terugverdientijd |
8 jaar |
n.v.t. |
5-11 jaar |
11 jaar |
| Levensduur |
min. 16 jaar |
n.v.t. |
20-25 jaar |
25 jaar |
a) De Windcentrale draagt over opgewekte energie van de Winddelen energiebelasting af. Al zijn ze voorstander van het afschaffen daarvan.
b) De Windvogel is gestopt met afdracht van energiebelasting, maar de Belastingdienst is inmiddels een rechtszaak begonnen tegen De Windvogel. Tot die tijd verlaagt De Windvogel de tarieven voor afnemers van de elektriciteit niet, maar stopt het geld in een aparte pot in afwachting van de uitspraak van de rechtbank.
c) Zon op Nijmegen stelt bij de Zondelen gebruik te maken van de ruimte die de wet biedt om geen energiebelasting te betalen over zelfopgewekte duurzame energie voor de meter. De gemeente Nijmegen staat de eerste jaren garant voor het geval dat een onjuiste interpretatie is.
d) Uitgaande van een jaarverbruik van 3.500 kWh
e) Uitgaande van een installatie van 3,9 kWp, prijs bepaald met behulp van Compare my Solar www.CompareMySolar.nl
Tabel 2: tariefopbouw per initiatief
| Initiatief |
Kostprijsa |
Energiebelasting |
Omzetbelasting |
Totaal prijs |
| GreenChoice b |
5,80 |
11,40 |
5,80 |
20,47 |
| Windcentrale |
7,74 |
11,40 |
2,17 |
21,31 |
| Windvogel (1) c |
7,71 |
11,40 |
3,63 |
22,74 |
| Windvogel (2) d |
12-18 |
0 |
0 |
12-18 |
| Zon op Nijmegen e |
17,8 |
0 |
0 |
17,80 |
| Zon pv (1) f |
8 |
0 |
0 |
8 |
| Zon pv (2) g |
13,2 |
0 |
0 |
13,2 |
a) Kostprijzen zijn nagerekend op basis van gegevens van de websites van de aanbieders en is inclusief de jaarlijkse bijdrage per winddeel en zondeel.
b) actietarief Greenchoice op Gaslicht.com d.d. 7 augustus 2012.
c) Tarieven Windvogel 1 op basis van document zelflevering
d) Tarief Windvogel 2 op basis van document zelflevering. Kostprijs is 7-12 cent, daarbovenop stelt De Windvogel 5 Eurocent voor overhead.
e) Uitgaande van toewijzing van het recht op zelflevering, wanneer dit niet wordt toegestaan daalt het rendement. De gemeente Nijmegen staat garant voor de eerste 2 jaar energiebelasting. Inmiddels is wel duidelijk dat het slagen van het zelfleveringsconcept van Zon op Nederland afhangt van goedkeuring door de belastingdienst. Wat dat betreft kan Zon op Nederland zich aansluiten bij de rechtszaak van De Windvogel en de belastingdienst.
f) Op basis berekeningen Vincent Dekker
g) Op basis berekeningen Zonnestroomnl.nl april 2012. Systeemgrootte 2,5 kWp, rentevoet 3%.
Update 20 september: Zelf rekenen, zie hier.
Ontwikkelingen om rekening mee te houden
Er zijn een paar ontwikkelingen om rekening mee te houden op gebied van regelgeving. Het gaat daarbij om:
- Verandering van het energiebelastingtarief. Hoe hoger dat tarief wordt, hoe interessanter het wordt om te kiezen voor zonnepanelen op eigen dak. Bij die optie heb je daar tenslotte geen last van.
- Verandering van het btw tarief voor energie. Hoe hoger dat tarief wordt, hoe interessanter het wordt om te kiezen voor zonnepanelen op eigen dak. Bij die optie heb je daar tenslotte geen last van.
- Meer mogelijkheden voor zelflevering voor de meter. Als dat mogelijk wordt wordt het interessanter om met je buurt of stad samen te investeren in je eigen duurzame energie opwekking.
- Verandering van de salderingsregels voor eigen energieopwekking. Er zijn grofweg 2 stromingen. De eerste vind de huidige salderingsregels een vorm van subsidie en wil deze aanpassen. Daarbij gaat het met name om een vergoeding voor de programmaverantwoordelijkheid die elektriciteitsbedrijven dragen. Dat wil zeggen dat ze je ook stroom leveren als je zonnepanelen of windmolen niet werken en de elektriciteit die je tijdelijk te veel hebt afnemen. De andere kant wil juist de huidige limiet van 5.000 kWh ophogen.
- Binnen Europa wordt al een tijdje gesproken over herziening van de energiebelasting, waarbij het de bedoeling is om minimumtarieven in te stellen op basis van de energie-inhoud en CO2 inhoud van een energiebron. Invoer daarvan kan gunstig zijn voor wind en zonne-energie.
De komende verkiezingen kunnen een groot verschil maken, zeker voor duurzame energie en zelflevering. Een overzicht van de standpunten op gebied van duurzame energie vind je hier, een breder overzicht van standpunten op gebied van duurzaam ondernemen vind je bij de Groene Zaak.
Conclusie
Zoals je in tabel 1 kunt zien is het investeren in eigen opwekking van windenergie de meest haalbare voor Jan Modaal. Het vergt het minste kapitaal. Bij De Windvogel is enkel een eenmalig lidmaatschapsgeld van € 50 verschuldigd. Je houdt dan natuurlijk de kans op jaarlijkse stijgingen van de energieprijs als de leden/investeerders stemmen voor een hoger rendement op hun ingelegde geld.
Bij De Windcentrale krijg je met een investering van € 345 de komende jaren 500 kWh per jaar en je bent voordeliger uit ongeacht de uitkomst van de discussie over zelflevering voor de meter. Zonne-energie vergt een hogere investering voor minder kWh per jaar. Of je het nu doet op je eigen dak of dat je gokt op de mogelijkheid van zelflevering voor de meter. In beide gevallen is de benodigde investering aanzienlijk hoger.
Onze keuze
Als je bovenstaande hebt gelezen zal het je niet verbazen dat we ervoor hebben gekozen om 2 winddelen te kopen i.p.v. te investeren in zonne-energie. Met 2 winddelen wekken we op jaarbasis ongeveer 1.000 kWh op, dat is ongeveer 1/3 van ons elektriciteitsverbruik. We hadden 5 winddelen kunnen kopen. Vooralsnog doen we dat niet. De charme van De Windcentrale is namelijk de 1 op 1 relatie met de windmolen. Daarmee krijg je draagvlak onder de omwonenden, alleen wonen we niet in Delfzijl maar in Schiedam. Zodra er een windcentrale in onze regio komt zullen we dus winddelen bij kopen.
We hebben al een paar jaar een zonneboiler en sinds dit jaar hebben we ook zonnepanelen op ons eigen huis. Tegelijkertijd laat ik graag anderen genieten van de geneugten van de zon. Daarom investeer ik via crowdfunding ook in offgrid zonne-energie, niet alleen via het Nederlandse Waka Waka, maar ook via Sunfunder. Sunfunder is een crowdfunding site die zich richt op offgrid zonne-energie voor ontwikkelingslanden. Ze werken met verschillende leveranciers van systemen samen. Begin november ontving ik onderstaand bericht van ze (een uitgebreidere versie vind je bij CleanTechnica.com):This first 100% repayment by SunnyMoney is a positive sign for the other three projects still undergoing repayment process. It also further validates the viability of solar energy in off-grid communities, where solar is actually cheaper than the alternative (kerosene wick lamp for light and walking to a central village charging station for phone charging) when financed. And because of factors like declining solar system costs, increasing kerosene costs, and advances in solar business models, a villager in Tanzania can switch to solar and pay the system off in one to three years, while a homeowner in the Northeast U.S. could require a 15 to 20 year payback.
General progress to date
