Januari is voorbij. Ik heb nog niet alle energiestanden binnen, maar al wel het verbruik van de verwarming. Tijd dus om alvast te kijken naar de ontwikkeling daarvan.
Wat opvalt is dat ons energieverbruik voor verwarming fors lager ligt dan vorig jaar.We hebben 55% minder energie verbruikt dan in 2019. Nu is die vergelijking niet helemaal eerlijk, omdat januari 2020 ook minder koud was dan januari 2019. Januari 2020 had 386 graaddagen, 85 minder dan januari 2019.
Ons gedrag hebben we nauwelijks aangepast. De gemiddelde temperatuur van de woonkamer, waar we het meest stoken, was net als in januari 2019 19,8 graden Celsius. De minimum temperatuur was met 16,8 graden Celsius 0,3 graden hoger dan in 2019. De maximumtemperatuur lag met 22,1 graden Celsius juist 0,6 graden lager dan in 2019. Dat is iets wat ik eerder dit jaar ook al constateerde: infraroodverwarming lijkt de lucht bij onze thermometer (die bovenop een kast van 2 meter ligt) minder te verwarmen dan de hr-ketel die met luchtverwarming werkt. Wat gunstig is voor het energieverbruik, want we hebben niks aan de warmte op 2 meter hoogte.
Energieverbruik gecorrigeerd voor temperatuur
In bovenstaande grafiek is te zien dat het energieverbruik per graaddag ook een stuk lager lag in januari 2020 dan in januari 2019 en dat ook het voortschrijdend gemiddelde over de laatste 12 maanden al een paar maanden daalt. Daarmee zet de daling van maart en april 2019 voort.
Ook als uitgegaan wordt van een standaard jaar lag het energieverbruik voor verwarming in januari fors lager dan in voorgaande jaren. Het energieverbruik voor verwarming lag 46% lager dan het gemiddelde van het energieverbruik voor verwarming in januari 2011 t/m 2019 (exclusief 2013). Dat is wederom fors hoger dan de 15% besparing die door sommigen wordt voorgespiegeld als ‘gedragseffect’ en dan de 24% besparing waar CE mee rekent in haar CEGOIA model.
In bovenstaande grafiek is te zien dat het energieverbruik op jaarbasis inmiddels lager ligt dan verwacht op basis van CE’s Cegoia model en ons gasverbruik in 2018. Het ligt ook lager dan verwacht op basis van het Cegoia model op basis van ons langjarig gemiddelde gasverbruik. Ons energieverbruik voor verwarming ligt inmiddels ook lager dan ik zelf in november had ingeschat. Het lijkt er op dat we voor een standaard jaar richting de 3.300 kWh zakken, terwijl we per jaar gemiddeld 5.600 kWh aan gas verbruikten voor verwarming in de periode 2011-2018 (als ik 2013 buiten beschouwing laat).
Onze infraroodverwarming van ThermIQ zou daarmee 40% energie besparen ten opzichte van een hr-ketel. Dat is aanzienlijk meer besparing dan ik zou verwachten op basis van de gegevens uit het Cogeia model van CE of uit de studie van DWA voor het Lenteakkoord.
November is voorbij. Tijd om te kijken naar ons energieverbruik. Vandaag met uitgebreidere analyse van het energieverbruik voor onze verwarming. De analyse van energieproductie en overig energieverbruik volgt later deze week.
Verwarming
November was redelijk koud, waardoor het de eerste maand was waarin we weer behoorlijk gestookt hebben. Interessant dus om te kijken naar wat hoeveel energie we hebben verbruikt voor verwarming van ons huis. De eerste overwinning is dat de cv-ketel niet gebruikt is voor verwarming. Het huis is comfortabel verwarmd m.b.v. onze infraroodverwarming. Een tweede opmerkelijk punt is dat het maar niet lukt om in de buurt te komen van de verbruiken die de COP = 1 politie voor infraroodverwarming voor rekent. CE Delft rekent in haar model met 24% besparing door een lagere luchttemperatuur, door sommigen omschreven als een gedrags-COP.
Energieverbruik per maand per graaddag 2011-2019
In bovenstaande grafiek is te zien dat ons energieverbruik per graaddag in november lager lag dan in voorgaande jaren. Niet een klein beetje, maar 40% lager dan in 2018. Ook ten opzichte van ons gemiddelde energieverbruik per graaddag in november in de periode 2011-2018 ligt het verbruik 40% lager. Zelfs als ik 2013, het jaar waarin we bovengemiddeld veel gestookt hebben, niet meereken.
Dit jaar telt het stroomverbruik van de verwarming van onze badkamer voor het eerst mee als verwarming. In voorgaande jaren telde dit mee als elektriciteitsverbruik apparaten, aangezien ik voorheen geen mogelijkheid had om het elektriciteitsverbruik van dit infraroodpaneel uit te splitsen van het overige elektriciteitsverbruik. Dat scheelt bijna 75 kWh in het nadeel van infraroodverwarming. De werkelijke besparing t.o.v. de cv-ketel ligt dus nog wat hoger.
Elektriciteitsverbruik per infraroodpaneel in november 2019. Bron BeNext meetapparatuur.
Ik heb in november een paar keer geprobeerd om de luchttemperatuur een graad lager te krijgen dan voorgaande jaren of om slechts een deel van de kamer te stoken (de gedrags COP), alleen levert dat telkens commentaar op van de dames over het comfort. Dus daar ben ik mee gestopt. Vandaar dat het elektriciteitsverbruik in de keuken, speelhoek en zithoek nagenoeg gelijk is. Andere theorieën over het verminderde energieverbruik zijn welkom.
Sinds januari is de daling van ons energieverbruik per graaddag minder groot, omdat we in de infraroodpanelen pas sinds halverwege maart gebruiken. Het energieverbruik voor verwarming ligt zo’n 15% lager dan het gemiddelde over de periode 2011-2018, exclusief 2013.
Ook in bovenstaande grafiek is te zien dat het aantal kilowattuur dat we verbruiken voor verwarming per graaddag daalt. De meest heldere maand om dat te gaan zien wordt januari, lager dan 2,5 kWh/graaddag hebben we nog nooit gehaald.
Energieverbruik verwarming omgerekend naar standaardjaar
Bovenstaande grafiek is wat lastiger te begrijpen. De blauwe lijn geeft weer hoeveel kilowattuur gas of elektriciteit we in een standaardjaar zouden verbruiken op basis van het gemiddelde verbruik van de afgelopen 12 maanden. We houden sinds januari 2011 het energieverbruik bij, dus de eerste maand waarvoor dat te berekenen is is december 2012. De rode lijn geeft het gemiddelde energieverbruik voor een standaardjaar aan sinds we in ons huis wonen. Dit ligt hoger, want het effect van 2013 ijlt hierin nog steeds na. De twee rechte horizontale lijnen geven het verwachte energieverbruik in een standaardjaar aan op basis van het Vesteda model van CE Delft. Waarbij de verbruiken gecorrigeerd zijn voor ons eigen gasverbruik en voor de besparing waar Vesteda mee rekent voor infraroodverwarming t.o.v. hr-ketels. De rode geeft aan hoe hoog het verbruik naar verwachting is op basis van ons langjarig gemiddelde gasverbruik in een standaardjaar. De groene lijn gaat uit van het ons langjarig gemiddelde energieverbruik voor verwarming, gecorrigeerd met 24% energiebesparing waar CE’s Vesteda model vanuit gaat. Tot slot laat de gele lijn zien waar ik op verwacht uit te komen uitgaande van de gemiddelde besparing. Dat is ongeveer 3.000 kWh. Het verwachte elektriciteitsverbruik lijkt wel lager te liggen dan de 35% energiebesparing waar ik bij de installatie van de panelen rekening mee hield op basis van gegevens van Gerard de Leede
Eerder dit jaar schreef ik dat de verwarmingkosten nog niet stegen. Inmiddels kan ik die woorden inslikken, want de verwarmingskosten stijgen wel degelijk. Als ik de verbruiken van de verschillende jaren omreken naar de te tarieven van 2019 dan is infraroodverwarming duurder dan verwarmen met de hr-ketel. Op basis van het verwachte elektriciteitsverbruik gaat het om Euro 246 per jaar. Daar staat tegenover dat we de gasaansluiting straks de deur uit kunnen doen, wat ons per jaar Euro 172 aansluitkosten aan Stedin en Euro 54 vaste leveringskosten aan Greenchoice scheelt. Waarmee infraroodverwarming Euro 20 per jaar duurder is bij de huidige tarieven. Dit verschil wordt kleiner als de energiebelasting op aardgas de komende jaren oploopt. Naar verwachting wordt
CO2 effect
In januari tot en met november 2018 verbruikte we bijna 4.700 kWh aan gas voor verwarming, dat is omgerekend zo’n 780 m2 aardgas. Goed voor een CO2 uitstoot van 0,9 ton CO2. In dezelfde periode in 2019 hebben we 2.200 kWh aan gas verbruikt voor verwarming, zo’n 226 m3 aardgas, en 1342 kWh aan elektriciteit. We nemen stroom af van Greenchoice, dat betekent dat we mogen rekenen met het stroometiket van het product dat we afnemen. Het betreft een mix van biogas en windenergie. Wanneer ik daar mee reken bedraagt de CO2 uitstoot 0,53 ton CO2, een daling met 41%.
Als ik de CO2 uitstoot via het netgemiddelde (413 gram CO2/kWh voor stroommix onbekend) bereken bedraagt dez 1 ton CO2, 10% hoger dan in dezelfde periode vorig jaar. De stroommix gaat de komende jaren groener worden, wat betekent dat dit een tijdelijke stijging is. Zelf werk ik ook mee aan de uitbreiding van die capaciteit. Zowel via de energiecoöperatie waar ik in het bestuur zit, als dat ik overweeg om extra zonnepanelen bij te plaatsen op de noordwest-zijde van ons huis of op de dak van onze schuur.
Een coalitie bestaande uit Uneto-VNI, de milieubeweging en een groot deel van de energiesector pleit in een manifest voor een verbod op cv-ketels met ingang van 2021. In plaats daarvan moet er bij vervanging gekozen worden voor alternatieven, zoals een (hybride) warmtepomp. Op het eerste gezicht oogt dit sympathiek en passend in de lange termijndoelstelling om van gas af te gaan voor verwarming. Het is echter de vraag of dit de juiste oplossingsrichting is.
Alternatieve warmtebronnen
Een cv die aan het eind van zijn levensduur is kan dan alleen nog worden vervangen door een warmtepomp, zonnewarmte, stadsverwarming, infraroodverwarming of een hybride systeem (half cv-ketel, half warmtepomp). Deze zijn vaak een stuk duurder dan de cv-ketel en in geval van stadsverwarming of een warmtepomp ook niet zomaar van de een op de andere dag gerealiseerd. Bij een verbod op nieuwe cv-ketels worden bewoners in wijken waar tussen 2021 en 2030 een warmtenet wordt aangelegd op forse kosten gejaagd, tenzij de regels een uitzondering voor het huren van cv-ketels gaan bevatten.
Een ander nadeel is dat een huis niet zomaar geschikt is voor een warmtepomp. Een warmtepomp vergt een forse vermindering van de warmtevraag om te voorkomen dat het elektriciteitsverbruik in het stookseizoen explodeert. De energieinhoud van een kubieke meter gas staat namelijk gelijk aan een kleine 10 kilowattuur. Bij een gemiddeld gasverbruik van 1200 m3 betekent dat 12 duizend kilowattuur extra elektriciteitsverbruik. Zelfs als de warmtepomp daadwerkelijk vijf eenheden thermische warmte uit iedere eenheid elektriciteit weet te halen (de zogenoemde COP) is dat ruim 2.000 kWh elektriciteit per jaar extra.
In het rekenvoorbeeld van Milieucentraal daalt het gasverbruik van 1.700 m3 naar 850 m3 en 1.500 kWh. Dat is dus een besparing van 50% gas en een stijging van je elektriciteitsverbruik met 50% (uitgaande van de 3.000 kWh die Milieucentraal als gemiddeld verbruik hanteert).
Omdat de alternatieven, zoals een hybride warmtepomp, veel duurder zijn en niet iedereen dat geld heeft pleiten de bedrijven en organisaties voor een systeem waarbij je per woning een vast bedrag per maand betaalt voor de installaties die voor warmte en stroom zorgen. Als je je huis verkoopt, neemt de volgende eigenaar de lening over. Dat wordt ook wel gebouw-gebonden financiering genoemd.
Hoe dan wel?
Ik onderschrijf het uitgangspunt dat het gasverbruik snel moet dalen vanwege de mijnbouwschade in Groningen en de klimaatdoelen te halen. De beste manier daarvoor is de energievraag (en dan met name de warmtevraag) van gebouwen fors te verlagen. Bij een goede aanpak geeft dat ook een enorme woningverbetering, een hoger thermisch comfort en een betere kwaliteit binnenlucht. Zelf zou ik daarom een andere weg volgen bestaande uit drie paden. Het eerste pad is bewoners stimuleren of desnoods verplichten tot het plukken van laaghangend fruit. Het tweede pad is een stapsgewijs verbod op nieuwe gastoestellen. Het derde pad dialoog met bewoners over alternatieven warmtebronnen en het afbreken van de bestaande gasinfrastructuur.
Met simpele maatregelen en relatief weinig geld (1.000 Euro) is volgens onafhankelijk energieadviseur Lars Boelen een besparing van 50% van het gasverbruik mogelijk. De maatregelen die hij noemt hebben als bijkomende voordelen dat ze elektriciteit besparen in plaats van leiden tot extra elektriciteitsverbruik en dat ze goedkoper zijn dan een hybride warmtepomp.
De eerste stap van het tweede pad is een verbod op gas bij nieuwbouw van woningen en kantoren. De Eerste Kamer heeft deze week ingestemd met het wetsvoorstel dat dit mogelijk maakt. De tweede stap is een verbod op cv-ketels bij grootschalige renovaties in de huursector en een verplicht afbouwplan bij het verlenen van nieuwe milieuvergunningen. Een verplichting om een van gas af plan te (laten) maken voor je woning bij vervanging van de cv-ketel zou een mooie aanvulling zijn, zeker ook voor de particuliere huursector. Deze stap kan nog deze kabinetsperiode gerealiseerd worden. De derde en laatste stap van het tweede spoor is pas een verbod van de cv-ketel, HRe-ketel en hybride warmtepomp. Deze derde stap zou ik veel verder in de toekomst situeren, zo ergens rond 2030. Op die manier krijgen huiseigenaren en verhuurders de tijd om plannen te maken voor alternatieven waarbij energiebesparing een veel grotere rol kan spelen.
Het derde spoor begint met het aanwijzen van een partij die regie krijgt bij het ontwikkelen van plannen om binnen 15 jaar wijk voor wijk van gas af te gaan. Een mogelijke partij voor de regierol is de gemeente. Deze zou in dialoog met netwerkbedrijf, bewoners en gebouweigenaren plannen moeten uitwerken om wijk voor wijk van gas af te halen, bij voorkeur afgestemd op het moment dat de netbeheerder zijn gasleidingen moet vervangen. Veel gemeenten zijn hier al mee begonnen. Een termijn van 15 jaar geeft bewoners en gebouweigenaren ook de kans om plan te maken voor hun vastgoed waarbij het terugbrengen van de warmtevraag een grote rol speelt.
Conclusie
Het plan om binnen drie jaar een algemeen verbod op nieuwe cv-ketels in te stellen is goed nieuws voor de installatiebranche en de gasbranche. Veel bewoners zullen op het moment van vervanging niet anders kunnen dan overschakelen op een (hybride) warmtepomp. Individueel overstappen op een collectief systeem als stadsverwarming is hoe dan ook kansloos. De gasbranche kan bij uitvoer van dit plan in z’n handjes knijpen, want de hybride warmtepomp vormt na de niet geslaagde marktuitrol van de HRe-ketel een nieuwe mogelijkheid om gasverbruik in stand te houden en de weerstand tegen het verwijderen van de gasinfrastructuur zal een stuk hoger zijn in wijken waar veel mensen verplicht vijfduizend Euro of meer hebben geïnvesteerd in een hybride warmtepomp.
De grote verliezers bij het voorgestelde verbod op cv-ketels zijn niet alleen bewoners, maar ook alle mensen en organisaties die tijd en moeite steken in de beweging van onderop om van gas af te gaan. Ook verkopers van woningen waar een gebouwgebonden financiering op rust waar geen lagere energierekening tegenover staat kunnen zich opmaken voor een daling van de waarde van hun pand (vergelijkbaar met het verschil in woningwaarde tussen woningen zonder en woningen met een hoge erfpachtkanon).
Eind vorig jaar hebben we onze badkamer verbouwd, waarbij we de radiator vervangen hebben door een infrarood verwarmingspaneel van ThermIQ. Daarmee verhogen we ons elektriciteitsverbruik, maar verlagen we het gasverbruik. Aangezien ik zelf op termijn graag van het gasnet af wil, om de simpele reden dat ik ook nog maar 1 aansluiting heb voor telefonie, internet en tv, wil ik graag weten wat overschakelen doet met m’n totale energieverbruik. Om zelf te kunnen berekenen wat het effect is heb ik van ThermIQ verbruiksgegevens gekregen van twee soortgelijke woningen, een uitgerust met een traditionele HR-ketel en een all-electric woning zonder vloerverwarming die is uitgerust met infrood panelen van ThermIQ. Deze informatie mag ik geanonimiseerd gebruiken. Hierbij dus een eerste poging tot vergelijken.
Opmerkingen of commentaar op de berekeningen en argumentatie zijn welkom. Ik moet namelijk aannames doen om vanuit totale verbruikscijfers per maand naar het effect op energieverbruik voor verwarming en warm tapwater te komen. Omdat ik de verschillen wel erg groot vond, heb ik onze eigen energieverbruikscijfers voor 2014 er naast gelegd.
Uitgangspunt: totaal energieverbruik in 2014
Als uitgangspunt voor de berekening neem ik het totale energieverbruik over 2014 (gas en elektriciteit), waarbij ik uitgegaan ben van een calorische waarde van 35,17 MJ per m3 aardgas en 3,6 MJ per kWH. Oftewel: 1 m3 aardgas staat gelijk aan 9,77 kWh elektriciteit. Basisgegevens:
2014
Therm IQ
HR-ketel
Beek 2014
Beek incl opwek
Elektriciteit
7130
2724
3477
-128
Gas
0
2319
744
603
Elektriciteit in kWh en gas in m3. Zoals te zien is in bovenstaande tabel ligt het gasverbruik van de aangeleverde referentiewoning ver boven ons eigen gasverbruik (ook als ik de zonneboiler wegreken). Reden om ThermIQ niet alleen met de aangeleverde gaswoning te vergelijken, maar ook met ons eigen energieverbruik in 2014 (met en zonder energieopwekking). Omrekenen van het volledige energieverbruik naar kWh geeft dan het volgende resultaat op jaarbasis. Wat meteen duidelijk maakt dat de woning met HR-ketel voor onze begrippen een het grotere oppervlak. Omgerekend naar kWh per m2 ligt de woning met HR-ketel slechts 10% meer energie verbruikt dan wij. Zelfs met energieopwekking komen we nog niet aan het energieverbruik per m2 van de woning met infrarood verwarming.
2014 in kWh
Therm IQ
HR-ketel
Beek 2014
Beek incl. opwek
Electriciteit
7130
2724
3477
-128
Gas
0
22655
7268
5891
Totaal
7130
25379
10745
5763
m2
250
250
119
119
kWh/m2
29
102
90
48
Onderstaande grafiek toont de opsplitsing van het totale energieverbruik naar maand, waarbij het gasverbruik wederom omgerekend is naar kWh voor de vergelijkbaarheid. Er is niet gecorrigeerd voor vierkante meters.
Totaal energieverbruik per maand in kWh. woning met ThermIQ, vs woning HR-ketel, beide vergeleken met maandelijks eigen energieverbruik in 2014. Ongecorrigeerd voor m2.
Bovenstaande grafiek laat zien dat het maandelijks energieverbruik van de woning met HR-ketel veel hoger ligt dan van de woning met ThermIQ panelen. Ons eigen totale energieverbruik ligt wel fors lager dan dat van de aangeleverde woning met HR-ketel, maar het lukt ons helaas geen enkele maand om onder de woning met ThermIQ te komen. Pas als ik het opwekken van energie met onze zonneboiler, zonnepanelen en winddelen meereken komen we in de winter in de buurt van de woning met ThermIQ, terwijl we ’s vanaf het voorjaar tot en met de herfst lager uitkomen. En dat terwijl ons huis dus meer dan de helft kleiner is 😦
Als ik daar voor corrigeer, dan komen we in de zomermaanden zelfs hoger uit dan het huis met HR-ketel. Alleen in het stookseizoen (januari t/m april en oktober t/m december) lukt het om lager uit te komen. Geen enkel maand komen we in de buurt van het huis met infrarood verwarming. Pas als ik onze energieopwekking meeneem komen we van april t/m oktober lager of ongeveer gelijk uit als het huis met ThermIQ verwarming.
Energieverbruik per vierkante meter vloeroppervlak, uitgesplitst naar maand.
Aannames tapwater en elektriciteitsverbruik
Om tot een eerlijke vergelijking van het energieverbruik te komen is het nodig om bij de woningen met HR-ketel het energieverbruik voor tapwater en koken af te splitsen. Bij de woning met ThermIQ panelen moet daarnaast het elektriciteitsverbruik van andere delen van de woning afgesplitst worden van het elektriciteitsverbruik voor verwarming.
Gasverbruik warm tapwater en koken: 20% gasverbruik. Rest voor verwarming woning.
Vergelijking energieverbruik voor verwarming per maand
Op basis van bovenstaande aannames kom ik tot de volgende resultaten voor het totale energieverbruik voor verwarming per maand.
Energieverbruik voor verwarming per maand.
Energieverbruik voor verwarming cumulatief.
Zoals te zien is in de grafieken is het energieverbruik voor verwarming bij de woning met HR-ketel veel hoger dan het energieverbruik voor verwarming bij de all-electric woning met ThermIQ panelen. Ons eigen energieverbruik voor verwarming weet redelijk in de buurt te blijven van de woning met ThermIQ panelen. Wederom zijn bovenstaande grafieken te aardig voor onze prestatie en te onaardig voor het huis met de HR-ketel. Want ook hier moet nog gecorrigeerd worden voor het aantal vierkante meters van de woning. Als ik dat doe, wordt het plaatje heel anders en kan ik alleen nog zeggen dat we een beter geïsoleerd huis hebben of zuinger stoken dan het huis met HR-ketel. De verschillen worden echter een stuk minder groot. Zelfs als ik al ons gasverbruik toereken aan verwarming en niets aan warm tapwater (koken doen we elektrisch).
Energieverbruik voor verwarming in kWh/m2 per maand.
Energieverbruik voor verwarming per maand cumulatief (year to date). In kWh/m2 huisoppervlak.
Het energieverbruik voor verwarming bij de woning met ThermIQ verwarming ligt 56% lager dan ons energieverbruik voor verwarming. Als ik dat simpel omzet naar ons eigen huis zou dat betekenen dat we zo’n 1610 kWh aan elektriciteit voor verwarming met ThermIQ kwijt zouden zijn.
Energiekosten
De jaarnota van de woning met ThermIQ panelen komt uit op Euro 1.358. De woning met HR-ketel komt uit op Euro 1.923. Beide op basis van Greenchoice Greenmix. In beide gevallen een stuk hoger dan onze jaarrekening, maar daar zit dan ook nog een fors deel eigen energieopwekking bij en ons vloeroppervlak is een stuk kleiner (119 m2 tegen 250 m2).
Terugverdientijd ThermIQ
Doorrekenen van het extra elektriciteitsverbruik op basis van de woning met ThermIQ verwarming leert dat we bij het huidige elektriciteitstarief € 350 / jaar aan extra elektriciteitskosten zouden hebben voor verwarming. Daar komt nog ongeveer 800 kWh voor warm tapwater bij (de helft van het elektriciteitsverbruik voor warm tapwater van de woning met ThermIQ verwarming, de andere helft komt van onze zonneboiler). In totaal komen de extra elektriciteitskosten dan op € 510.
Onze variabele gasrekening was vorig jaar € 545. Een besparing van € 35 per jaar, niet echt de moeite waard. Ware het niet dat het de mogelijkheid biedt om de gasaansluiting af te laten sluiten wat ook nog eens € 260 aan vaste kosten scheelt (op basis van tarieven 2014). Afsluiten kost dan wel weer eenmalig € 750. Ook kan het jaarlijks onderhoudscontract voor de CV-ketel de deur uit wat weer een paar tientjes scheelt. De jaarlijkse besparing komt daarmee uit op € 330.
De ruwe indicatie van de kosten om het ThermIQ systeem voor het hele huis te installeren die ik zelf heb opgesteld m.b.v. de rekentool op Thuisbaas zit op zo’n € 6.000. Met de kosten van het afsluiten van de gasaansluiting en het bijplaatsen van bv. een doorstroomverwarmer a € 500 komen de totale kosten dan op ongeveer € 7.250. Een terugverdientijd van 22 jaar.
Conclusies
Op basis van de gegevens die ik heb durf ik nog geen hele harde conclusies te trekken. Een aantal zaken vallen me wel op:
De woning met ThermIQ panelen doet niet onder voor onze eigen woning in totaal energieverbruik voor verwarming, terwijl de woning aanzienlijk meer vloeroppervlak heeft. Wanneer ik daar voor corrigeer dan ben ik simpelweg jaloers op het energieverbruik van de woning met infraroodverwarming.
De woning met HR-ketel zit fors hoger dan de woning met ThermIQ panelen en onze eigen woning. Ook als ik corrigeer voor het aantal vierkante meter wordt in de woning met HR-ketel dan bij ons, zelfs als ik al ons gasverbruik toereken aan verwarming en niets aan warm tapwater.
Ik heb te weinig informatie over de woningen om te weten of dit ligt aan de woningeigenschappen (isolatie etc.) of gebruikswijzen. Wat ik begrijp van ThermIQ is dat de gegevens betrekking hebben op twee woningen die vergelijkbaar zijn in gebouweigenschappen (bouwjaar, isolatie, omvang etc). Het kan dus hooguit zo zijn dat de woning met HR-ketel meer verwarmt, aan de andere kant is het energieverbruik voor verwarming in de woning met ThermIQ verwarming vergelijkbaar met dat van ons.
Wat verder opvalt is dat de alle-electric woning (ThermIQ) erg laag zit in het overige elektriciteitsverbruik. Ruim 30% lager dan ons elektriciteitsverbruik en ook meer dan 10% lager dan het elektriciteitsverbruik voor de woning met HR-ketel. Daar staat tegenover dat het elektriciteitsverbruik voor verwarming nog lager wordt als ik een hoger elektriciteitsverbruik voor warm water of overige aanneem. Een deel van ons hogere elektriciteitsverbruik in vergelijking met de woning met ThermIQ kan komen door een minder zuinigere mechanische ventilatie (of het ontbreken ervan in de woning met ThermIQ) en doordat bij ons de pomp van cv-ketel elektriciteit verbruikt.
De terugverdientijd is in ons geval nog niet echt om over naar huis te schrijven, maar wel interessant genoeg om de prijsontwikkeling in de gaten te houden. Al was het maar omdat het een investeringsbedrag is dat binnen bereik is zonder extra leningen af te sluiten, in tegenstelling tot veel van de nul-op-de-meter concepten waar in ons geval een extra lening voor afgesloten zou moeten worden. Bovendien kan de besparing best eens hoger zijn, omdat we wel vloerisolatie hebben. Ook kan het zijn dat ik te veel infraroodpanelen heb ingeschat, een goede installateur kan dat (ondanks de rekentool) ongetwijfeld beter berekenen dan ik.
ThermIQ heeft momenteel samen met Urgenda een speciale kortingsactie lopen bij Thuisbaas.
Nogmaals: opmerkingen, aanmerkingen, correcties en aanvullingen zijn welkom.
Het afgelopen jaar hebben we behoorlijk geïnvesteerd in energiebesparende maatregelen. Ik heb braaf elke maand het energieverbruik bijgehouden en een stukje daarover geschreven op mijn weblog. Inmiddels is de jaarrekening van Greenchoice binnen en kunnen we het hebben over dat deel dat de gemiddelde Nederlander bovenal interesseert: hoeveel geld onze maatregelen hebben bespaard t.o.v. de inschatting door het energiebedrijf. Door de energierekening met een paar buren te vergelijken weet ik inmiddels dat de schatting van Greenchoice behoorlijk adequaat was. Hun schatting was 6.475 kWh elektriciteit (elektrisch koken) en 1.837 m3 aardgas.
Besparing
Het eindresultaat is 2.540 kWh en 919 m3 gas. Dat heeft een energierekening opgeleverd van Euro 1.093,96. We hebben het eerste jaar Euro 829,55 bespaard op de elektriciteitskosten en Euro 520,13 op de gaskosten. Voor het gasverbruik is dat niet helemaal correct, omdat er niet gecorrigeerd is voor graaddagen.
Wat
Verwacht
Werkelijk
Verschil
Groene stroom (zon)
€ 1.357,48
€ 527,93
€ 829,55
Groen gas (boscompensatie)
€ 1.040,84
€ 520,71
€ 520,13
Vastrecht+transport
€ 45,32
€ 45,32
€ 0,00
Verschil
€ 2.443,65
€ 1.093,96
€ 1.349,69
Correctie voor graaddagen
Volgens de graaddagen calculator van mindergas.nl telde de periode van 1 november 2009 tot en met 31 oktober 2010 3043 graaddagen. De periode tussen 1 november 2010 en 31 oktober 2011 telde slechts 2866 graaddagen. Dat betekent dat ik sowieso een lager gasverbruik had kunnen verwachten. Om precies te zijn heeft het betere weer 107 m3 gas bespaart, dat is een besparing op jaarbasis van Euro 60,54 dankzij het weer. De besparing door onze gasbesparende maatregelen wordt daarmee Euro 459,59.
Wat
Verwacht
Werkelijk
Verschil
Groene stroom (zon)
€ 1.357,48
€ 527,93
€ 829,55
Groen gas (boscompensatie)
€ 980,30
€ 520,71
€ 459,59
Vastrecht+transport
€ 24,93
€ 24,93
€ 0,00
Verschil
€ 2.362,72
€ 1.073,57
€ 1.289,15
Investeringskosten
De besparing op elektriciteit is voor een groot deel het gevolg van het hotfil aansluiten van de vaatwasser en wasmachine (naar schatting Euro 60 besparing), led-lampen, energiezuinige apparatuur en gedragsverandering (lampen uit, zo min mogelijk apparatuur op standby). De eerlijkheid gebied te zeggen dat ik verwacht dat ons elektriciteitsverbruik komend jaar ongeveer 300 kWh hoger uit gaat vallen, omdat we vorig jaar november en december nauwelijks thuis zijn geweest.
Afgelopen jaar hebben we vooral geïnvesteerd in het verlagen van de gasrekening. De belangrijkste maatregelen die we hebben genomen zijn het vervangen van de cv-ketel en het installeren van een zonneboiler (inclusief hotfil voor de vaatwasser en de wasmachine). Een compleet overzicht van de door ons genomen maatregelen vind je hier.
De totale investeringskosten voor de cv en zonneboiler bedragen Euro 7.800 (Euro 2.200 voor de cv ketel en Euro 5.600 voor de zonneboiler). Door het voortijdig stopzetten van de subsidieregeling duurzame warmte (onderdeel van de oude SDE) is dat Euro 1.100 hoger dan verwacht. Een forse tegenvaller, die de voorlopige terugverdientijd van de cv en zonneboiler op 15 i.p.v 12 jaar zet (exclusief financieringskosten, inclusief de geschatte besparing van de hotfill aansluitingen).
Aan de andere kant de terugverdientijd is nog altijd beter dan die van mijn mobiele telefoon. Verder ben ik er trots op dat we nu zelf duurzame warmte opwekken en CO2 reduceren. Al was dat laatste een stuk goedkoper geweest via het CO2 emissiehandelssysteem. Naar mijn mening een goede besteding van de hypotheekrenteaftrek die de Nederlandse belastingbetaler ons vorig jaar gegeven heeft (en ook alsnog met enige vertraging voldaan aan mijn goede voornemen voor 2009). We zijn nog niet volledig om, maar wel een aardig eind op weg.
Vandaag beginnen in Nederland de Solar Days en inmiddels is het ruim 3 maanden geleden dat onze zonneboiler is geïnstalleerd. Een mooi moment dus om terug te blikken op hoe de zonneboiler bevalt, of hij bevalt en of er al een merkbare besparing is.
Zoals Wilbert Neijmer, een alerte lezer, al had opgemerkt zijn de vacuümbuizen niet van het merk Rivusol, maar van Eco2All. Navraag bij onze installateur (Zon&Zo) leert dat de warmteopbrengst met 5,7 GJ per jaar wel even groot is.
De zonneboiler in gebruik
De zonneboiler bevalt goed in het gebruik, zelfs op bewolkte, koude dagen (rond het vriespunt) wordt het water in onze boiler opgewarmd tot zo’n 12 a 13 graden. Dat lijkt weinig, maar voor een wasbeurt van 30 graden scheelt dat toch al weer de helft van de elektriciteit die nodig is voor de verwarming van het water.
Op zonnige dagen liep de temperatuur eind februari en in maart al snel op naar 60 graden. Warm genoeg voor de vaatwasser (45 graden Celsius), een hete was of voor een bad/douche. In april hebben we ook al op meerdere dagen temperaturen van 50 tot 70 graden Celsius gehaald. Met de zonnige dagen in april liep de temperatuur dagelijks op tot 70 graden Celsius en is de temperatuur ook na gebruik van water voor douchen, bad en (vaat)wasmachine ’s ochtends niet onder de 30 graden Celsius geweest.
Besparing
De besparing die we realiseren door de zonneboiler valt uiteen in 2 delen:
minder gasverbruik voor warm tapwater doordat de zon het water voorverwarmt;
minder elektriciteit gebruik doordat de wasmachine en vaatwasser met warm water uit de zonneboiler gevuld worden.
Hoeveel aardgas en energie we besparen door de zonneboiler weten we niet precies, daarvoor wonen we nog te kort in dit huis. Een indicatie is inmiddels wel te geven op basis van elektriciteit en gasverbruik van de afgelopen maanden.
Aardgas
De besparing op gas voor warm tapwater is het grootst. Deze besparing heb ik berekend op basis van de schatting van het aardgasverbruik door Greenchoice en de maandverdeling van het gasverbruik in 2010 van Jeroen Haringman. Dat levert voor januari tot en met april het volgende gasverbruik op:
aardgasverbruik
Schatting Greenchoice
Werkelijk
Besparing
Percentage
januari
367
180
187
50,91%
februari
286
150
136
47,64%
maart
188
68
120
63,82%
april
87
13
74
85,07%
Op jaarbasis kom ik inclusief november en december 2010 uit op een geschatte besparing t.o.v. het voorschot van 1838 m3 van 43%, dat is 1043 m3 aardgas. Dat betekent een besparing van ongeveer Euro 450 per jaar op basis van de huidige gasprijs van 55,71 Eurocent per m3.
Ik verwacht dat ons uiteindelijk jaarverbruik in 2011 nog een stukje lager zal uitvallen, aangezien het aardgasverbruik in de zomer door de zonneboiler bijna nul hoort te zijn (uitgaande van een mooie zonnige zomer en wat korter douchen 🙂
Overigens valt niet heel ons lagere verbruik ten opzichte van de vorige bewoners toe te schrijven aan de zonneboiler, aangezien we ook een nieuwe HR ketel en thermostaat hebben en ik vermoed dat we ons huis iets selectiever verwarmen (alleen de ruimtes waar we zijn).
Elektriciteit
De totale besparing op elektriciteit is lastig te meten, aangezien ik het elektriciteitsverbruik van de huishoudelijke apparatuur niet permanent gemeten heb. Ik heb wel voor en na de installatie van de zonneboiler het stroomverbruik van de wasmachine en vaatwasser gemeten. Die meting laat zien dat het vullen van de wasmachine en vaatwasser met voorverwarmd water een behoorlijke energiebesparing oplevert. In de tabel hieronder kun je zien dat de besparing varieert van 38% voor de vaatwasser tot 86% voor een 60 graden was (die je met kleine kinderen toch wel eens moet doen). In Euro’s levert dat op jaarbasis echter niet schokkend veel besparing op. Uitgaande van 4 wasbeurten en 6 vaatwasbeurten per week is de besparing op jaarbasis ongeveer Euro 50.
Apparaat
Voor
Na
Besparing
Percentage
Hoogtarief
Laagtarief
Was 30
0,453
0,18
0,273
-60%
€ 0,06
€ 0,05
Was 40
0,795
0,18
0,615
-77%
€ 0,14
€ 0,12
Was 60
1,325
0,18
1,145
-86%
€ 0,26
€ 0,22
Vaatwasser
1,199
0,739
0,46
-38%
€ 0,10
€ 0,09
Conclusie
De zonneboiler en HR ketel werken naar verwachting. Met een geschatte besparing van ongeveer 270 kWh elektriciteit en 800 m3 aardgas, bij de huidige prijsniveaus goed voor een besparing van Euro 500 per jaar, is de terugverdientijd ongeveer 11 jaar (exclusief financieringskosten en eventuele subsidie). Daar staat tegenover dat ik verwacht dat de gas- en elektriciteitsprijzen eerder zullen gaan stijgen dan gaan dalen. De eerste aankondigingen dat gas en elektriciteit dit jaar duurder gaan worden zijn er al, zowel van leveranciers als vanuit de overheid.
Daarnaast merken we dat de zonneboiler ons gedrag beïnvloedt. Langzaam maar zeker beginnen we rekening te houden met het weer bij het bepalen wanneer we douchen, een bad nemen en wanneer we een (hete) was draaien. Dat betekent dat de besparing nog verder op kan lopen, wat de terugverdientijd verkort.
Ik zal binnenkort de spreadsheet met berekeningen op google docs plaatsen, zodat geïnteresseerden de maandelijkse voortgang van de besparing kunnen volgen.
