Maart is voorbij en graag had ik gezegd dat het stookseizoen voorbij is, maar da’s nog niet het geval. Wel hebben we ook in maart het grootste deel van de maand met z’n vieren thuis gezeten, waardoor we wederom meer hebben gestookt dan in voorgaande jaren. 2021 is nu al hard op weg om net zo’n uitschieter in ons energieverbruik te worden als 2013. Al is dat overdreven, want ons bruto energieverbruik lag in het eerste kwartaal nog steeds lager dan elk eerder kwartaal met een hr-ketel in de periode 2011-2019. Het aantal gewogen graaddagen lag 1% proces lager dan het gemiddelde in de periode 2011-2019, het energieverbruik lag in het eerste kwartaal van 2021 25% lager dan gemiddeld in de periode 2011-2019 en 19% lager dan de mediaan.
Energieverbruik
Ons totale energieverbruik op jaarbasis is in maart door gestegen, zowel het verbruik van apparaten als het verbruik voor verwarming is gestegen. Beide lag in de lijn der verwachting, doordat we ook in maart grotendeels thuis hebben gezeten met het hele gezin.
Relatief is het aandeel energieverbruik voor verwarming het hardst gestegen. Inmiddels is weer bijna 40% van ons energieverbruik bedoeld voor verwarming.
Verwarming
Maart was een wisselvallige maand. Met een aantal warme dagen, maar uiteindelijk toch met 2% meer gewogen graaddagen dan in 2020. Uiteindelijk hebben we in mei 560 kWh verbruikt voor verwarming, dat is 34% meer dan in 2020. Gecorrigeerd voor het aantal gewogen graaddagen lag het verbruik op 1,61 kWh/graaddag, dat is 31% hoger dan in 2020. Als daar het extra verbruik door thuiswerken van af wordt gehaald resteert een verbruik van 1,40 kWh/graaddag. Dat is 20% meer dan in maart 2020.
Het energieverbruik voor verwarming op jaarbasis is door ons verbruik in maart uiteraard weer opgelopen. Omgezet naar een standaard jaar met 2.790 gewogen graaddagen (het gemiddeld aantal gewogen graaddagen in de periode 1991-2020) ligt het jaarverbruik op 3.854. Het gemiddelde energieverbruik voor verwarming ligt na twee jaar infraroodverwarming op 3.617 kWh. Dat is nog steeds 35% lager dan het gemiddelde energieverbruik voor verwarming met een hr-ketel in de periode 2011-2018, exclusief 2013.
Energiebronnen
In maart kochten we 63% van onze energie in, 53% elektriciteit en 13% aardgas. De resterende 34% hebben we zelf opgewekt met onze zonneboiler, zonnepanelen, zonnedelen en winddelen.
Op jaarbasis is de inkoop van energie overigens nog lang niet terug op het niveau van ons eerste jaar. Sowies is een groot verschil dat we inmiddels veel minder aardgas verbruiken dan toen. Op jaarbasis kopen we 4.634 kWh in, waarvan 3.245 kWh elektriciteit. Op jaarbasis is dat 48% van ons energieverbruik, 34% elektriciteit en 14% aardgas. De resterende 52% hebben we zelf opgewekt met onze zonneboiler, zonnepanelen, zonnedelen en winddelen. In 2011 kochten we 9.519 in, waarvan 2.897 kWh elektriciteit. We wekten toen 1.244 kWh op met onze zonneboiler. In 2011 kochten we 88% van onze energie in.
De forse terugval in het aandeel aardgas is ook mooi te zien in onderstaande grafiek. Aardgas vormde in 2011 62% van ons energieverbruik, inmiddels is het gedaald tot minder dan 15%. En als alles meezit gaan we in de loop van dit jaar die laatste 15% ook uitfaseren met behulp van De Warmte.
Energieproductie
Onze eigen energieproductie is in de eerste maanden van dit jaar wat gedaald. Met name door terugloop van onze winddelen. In de afgelopen 8 jaar hebben die slechts 1 keer meer opgeleverd dan de 500 kWh per stuk dat bij de lancering van De Windcentrale voorgehouden werd.
Februari 2021 was een koude maand, een van de koudste sinds we ons huis verwarmen met infraroodverwarming. Terwijl we dit jaar ook veel vaker thuis zijn dan voorheen. Afgaande op de adviezen van bijvoorbeeld MilieuCentraal over verwarmen met infraroodverwarming zou ons energieverbruik dus fors gestegen moeten zijn:
Infrarood panelen kunnen een energiezuinige keuze zijn als bijverwarming op een bepaalde plek (bijvoorbeeld de zithoek), of in ruimtes die je kort of weinig gebruikt (bijvoorbeeld de badkamer of een werkplek op zolder die je verder niet verwarmt).
In zeer goed geïsoleerde huizen kan volledige verwarming met infrarood panelen een milieuvriendelijke keuze zijn, als je gebruik maakt van duurzaam opgewekte stroom. Een warmtepomp is nóg beter voor het milieu, maar duurder in aanschaf.
Tijd dus om de proef op de som te nemen. Want ook in februari zijn we alle 4 de hele dag thuis geweest, wat betekent dat we de huiskamer vanaf ’s ochtends 7 tot ’s avonds 22u gestookt hebben.
Comfort
Ondanks de kou hebben we onze cv-ketel niet gebruikt voor ruimteverwarming. De infraroodpanelen hebben het keurig gedaan. Wel heb ik ze harder aangezet om het comfortabel te houden, zonder de temperatuurinstelling in de woonkamer aan te passen. De temperatuurinstelling van het halletje bij de entree heb ik wel verhoogd, om de koudeval vanuit onze deur tegen te gaan.
Het gedoe met handmatig instellen van het vermogen per paneel bracht wel een oude wens terug in herinnering: een zelfmodulerend algoritme, dat op basis van de buitentemperatuur het vermogen van de panelen aanpast. Liefst ook nog rekening houdend met de tijd die het normaal kost om kamers te verwarmen, zodat ie zelf bedenkt hoe laat de panelen aanmoeten om op een bepaald tijdstip de kamer op de gewenste temperatuur te hebben.
Aan de andere kant ben ik meestal als eerste op, waardoor ik het vermogen van de panelen al bijgeregeld had voordat de andere huisgenoten beneden waren. Het nadeel van handmatig is wel dat de andere gezinsleden bij vorst klagen over kou als ik dat een keer vergeet.
Energieverbruik verwarming
Februari 2021 telde 20% meer gewogen graaddagen dan februari 2020. Het energieverbruik voor verwarming lag dan ook 46% hoger dan in 2020. Gecorrigeerd voor het grotere aantal gewogen graaddagen lag het verbruik 20% hoger dan in 2020. Nog steeds lager dan toen we ons huis met aardgas verwarmde, maar hierdoor loopt het gemiddelde verbruik per gewogen graaddag voor infraroodverwarming natuurlijk wel op.
Als ik het energieverbruik voor verwarming omreken naar een standaardjaar dan is dat uiteraard ook gestegen. Het verbruik ligt nu iets boven het verbruik dat ik in november 2019 ingeschat had, maar nog steeds onder het verbruik volgens de modellen van CE Delft.
Nu was februari wederom een vreemde maand, omdat er bij mij corona werd geconstateerd en het hele gezin in quarantaine mocht blijven. Geen school dus voor de kinderen en net als de eerdere maanden drie extra ruimtes warmstoken. Wanneer ik daar voor corrigeer dan is het energieverbruik voor verwarming met slechts 10% gestegen. Het verbruik per graaddag is dan zelfs met 9% gedaald naar 1,38 kWh/graaddag. Oftewel: kouder weer en meer stookuren, maar toch zuiniger stoken per graaddag. Ik zou een ander effect verwachten, zeker omdat ik in februari het vermogen van veel panelen van 50% naar 60 tot soms wel 80% heb opgeschroefd om het huis comfortabel te houden.
Totaal overzicht energie
Wat (in kWh)
2020
2021
verschil
Ruimteverwarming
514
749
46%
Warm water
210
198
-6%
Apparaten
288
306
6%
Totaal verbruik
1012
1253
24%
Verbruik/graaddag
1,52
1,82
20%
Gasverbruik
188
176
-6%
Elektriciteitsafname
802
1055
32%
Teruglevering
25
31
24%
Zonnepanelen
69
116
68%
Zonnedelen
4
23
475%
Winddelen
271
111
-59%
Zonneboiler
22
22
0%
Totaal opwekking
366
272
-26%
Netto elektriciteitsverbruik
458
805
76%
% eigen verbruik
64%
73%
Saldo jaarbasis
2646
Energieverbruik februari 2021
In februari verbruikten we in totaal 1253 kWh. Dat is 24% meer dan in dezelfde periode in 2020, maar nog steeds lager dan alle jaren voor de omschakeling naar infraroodverwarming. Ook al hebben we dit jaar beduidend meer energie gebruikt door thuiswerken en het verwarmen van meer ruimtes. Vergeleken met 2014 en 2016, jaren met ongeveer evenveel gewogen graaddagen in januari en februari als 2021, ligt ons energieverbruik 15% lager.
Het grootste deel van onze energievraag kwam in februari uiteraard van de behoefte aan ruimteverwarming.
Ook op jaarbasis is de energievraag voor verwarming gestegen, wat deels veroorzaakt wordt door het verwarmen van extra ruimtes. Het jaarlijks energieverbruik van elektrische apparaten is in februari licht gestegen, wat logisch is aangezien er ook veel meer lampen en computers aan geweest zijn.
Op jaarbasis is het aandeel verwarming in het totale energieverbruik weer aan het stijgen. Al ligt het nog steeds lager dan in de periode 2011-2019.
In februari kochten we wederom een groot deel van onze energie in. De energieproductie van onze zonnepanelen en winddelen woog niet op tegen het verbruik van onze verwarming.
Energieproductie februari 2021
Onze zonnepanelen hebben het in februari prima gedaan. Ze wekte bijna 70% meer op dan in februari 2020. Ook de zonnedelen leverde veel meer op in februari. Onze winddelen bleven achter, waardoor onze totale energieproductie uiteindelijk daalde. Op jaarbasis daalde onze energieproductie met bijna 100 kWh. Dit werd vooral door een tegenvallende productie van onze winddelen veroorzaakt.
Slotwoord
Ondanks de kou en ondanks de extra ruimtes die we hebben moeten verwarmen ligt ons energieverbruik nog steeds lager dan toen we gas verbruikten. Ons huis is ook in de vorstperiode comfortabel gebleven. Eigenlijk zelfs comfortabeler dan toen we ons huis met de cv-ketel verwarmden, omdat we we de kamertemperatuur niet verder op hoeven te schroeven om het warm te hebben. We kunnen volstaan met het opschroeven van het vermogen van onze infraroodpanelen.
Infraroodverwarming verbruikt inderdaad meer dan een warmtepomp zou doen, ware het niet dat ons huis onvoldoende geïsoleerd is voor een lage temperatuurverwarming. Ik heb dan ook nog steeds geen moment spijt van onze keuze voor infraroodverwarming. Op basis van de stroom die we zelf opwekken en de mix we inkopen besparen we ook bijna één ton CO2 per jaar. Als ik uitga van de gemiddelde electriciteitsmix in 2020 besparen we 9% CO2, aangezien het aandeel duurzame elektriciteit groeit stijgt de CO2 besparing op basis van de gemiddelde elektriciteitsmix. Een ontwikkeling waar ik afgelopen jaar ook weer een klein zetje aan heb gegeven als bestuurslid van Energiek Schiedam.
Sinterklaas is al weer een week het land uit, tijd dus om de energiecijfertjes van november 2020 door te akkeren. Aangezien het in november warmer was dan in 2019 heb ik me voorgenomen om de jaarcijfers van 2020 ook te gaan vergelijken met het gemiddeld aantal graaddagen van de vorige eeuw. Dat is nog even puzzelen om te komen tot vergelijkbare cijfers, omdat de meeste landelijke cijfers uitgaan van weerstation De Bilt en ik weerstation Rotterdam als referentie hanteer. Dat kan betekenen dat er volgend jaar een bericht komt waarin alle getallen omgerekend zijn naar weerstation De Bilt.
Cijfertjes
Wat (in kWh)
2019
2020
verschil
Ruimteverwarming
487
362
-26%
Warm water
230
198
-14%
Apparaten
278
282
1%
Totaal verbruik
995
842
-15%
Verbruik/graaddag
1,31
1,26
-4%
Gasverbruik
208
176
-15%
Elektriciteitsafname
765
644
-16%
Teruglevering
21
26
24%
Zonnepanelen
60
70
17%
Zonnedelen
17
11
-35%
Winddelen
67
124
86%
Zonneboiler
22
22
0%
Totaal opwekking
166
227
37%
Netto elektriciteitsverbruik
622
439
-29%
% eigen verbruik
65%
63%
Saldo jaarbasis
1891
Bruto energieverbruik
Ons bruto energieverbruik, dus het energieverbruik zonder wat we opwekken ligt tot en met november 20% lager dan gemiddeld in voorgaande jaren. Ik heb geen reden om te verwachten dat dit in december nog erg gaat veranderen. De daling die sinds maart 2019 zichtbaar is zet dus door. Deels doordat 2020 wederom een warm jaar is, deels door de verandering van wijze van verwarming van ons huis. Als ik corrigeer voor het warmere weer blijft een daling van 19% van ons bruto energieverbruik over.
Bij het netto energieverbruik is het effect nog steviger zichtbaar. Tot en met november hebben we zo’n 2.500 kWh ingekocht. De rest wekken we zelf op met onze zonnepanelen, zonnedelen en winddelen. Volgend jaar gaat er op dat punt wel wat veranderen, omdat we overstappen naar Energiek Schiedam | om. Dat betekent dat we onze winddelen gaan verkopen.
Energieverbruik per toepassing
In november is vormt het energieverbruik voor verwarming uiteraard weer een groter deel van ons totale energieverbruik dan in de zomermaanden. Toch is de piek tot nu toe ook dit jaar lager dan in voorgaande jaren. Het energieverbruik voor warm water en voor elektrische apparaten ligt nog steeds redelijk constant rond de 500 kWh per maand.
Ook op jaarbasis wordt de uitsplitsing van ons energieverbruik per toepassing ronduit saai. Ik hoop dat ons verbruik voor verwarming deze winter nog wat gaat schommelen, anders wordt het wel een erg saaie bedoening. Het verbruik voor warm water en elektrische apparaten ligt samen rond de 6.000 kWh, waarvan het deel voor warm water geleverd wordt door onze zonneboiler en onze cv-ketel.
Als ik kijk naar het aandeel van de verschillende toepassingen in ons energieverbruik, dan daalt het aandeel voor verwarming nog steeds. Het aandeel van warm water blijft de laatste paar maanden redelijk gelijk, voor het verbruik voor elektrische apparaten stijgt. Wat op zich niet raar is, aangezien er met thuiswerken beduidend vaker laptops en lichten aan zijn, ook hebben we extra wifi-toegangspunten geïnstalleerd voor thuiswerken.
Verwarming
Onze keuze om over te schakelen van een HR-ketel naar infraroodverwarming loopt geregeld tegen de nodige vooroordelen op. Daarom hier toch maar weer even kort de toelichting op onze keuze. Op de eerste plaats wilde we van het gas af en vonden we dat belangrijker dan CO2-reductie. Dat heeft niet alleen te maken met het feit dat ik werkzaam ben in de energietransitie of met CO2-reductie, maar vooral met de wijze waarop bij gaswinning wordt omgegaan met de rechten van bewoners. Al in 2015 schreef ik daar een gastbijdrage over voor Nudge.
Een andere belangrijke reden is dat onze woning met C-label schil (inmiddels officieel tot A-label gedoopt d.m.v. toevoegen van zonneboiler en zonnepanelen) niet geschikt is voor een warmtepomp. Ik heb daar meerdere fabrikanten op bevraagd. De meeste geven aan dat er eerst fors geïsoleerd moet worden, voordat mijn woning geschikt is voor een warmtepomp. De rekening daarvan is fors, alleen al het vervangen van dubbelglas door HR++ kost voor onze woning ruim Euro 20.000. Deels gaat het dan om het vervangen dubbelglas door HR++, deels om het vervangen van oude kozijnen en ruiten. Formeel is in dat laatste geval natuurlijk slechts een klein deel kosten voor extra isolatie, de rest van de kosten moet je echter ook gewoon betalen. Het extra isoleren van onze muren, vloer en dak kost ook geld. Ons gasverbruik voor verwarming lag rond de 600 m3 per jaar, laat isolatie daar 20% op schelen dan daalt ons gasverbruik met 120 m2 per jaar.
Voor mij valt hoge temperatuur stadsverwarming af voor onze woning. Dat is veel te veel warmte om milieutechnisch interessant te zijn en het levert veel te hoog vastrecht op om interessant te zijn. Warmtepompen vallen technisch af en een bijkomend aandachtspunt vind ik mogelijke geluidsoverlast voor de buren in geval van een lucht-waterwarmtepomp. Er zijn drie opties voor een buitenunit in ons huis: voorgevel (geluid gericht op slaapkamers van overburen op 20 meter afstand), achtergevel (geluid gericht op slaapkamers van buren op 25 meter afstand), zijgevel (geluid boven dakterras buren). Geen van drieën ideaal. Ook zijn onze huidige radiatoren ongeschikt voor lage temperatuur. Met voeding van een hr-ketel hebben ze al moeite om de huiskamer comfortabel te krijgen, doordat ze relatief klein zijn t.o.v. de omvang van onze woonkamer.
In 2018 hebben we na 4 jaar testdraaien in de badkamer besloten om alle niet verblijfsruimtes uit te rusten met infraroodverwarming. Na een aantal gesprekken met de leverancier hebben we besloten een kleine, maar belangrijke, extra stap te maken en ook onze woonkamer met infraroodverwarming uit te rusten. De panelen zijn in maart 2019 geïnstalleerd. Sindsdien gebruiken we infraroodverwarming als hoofdverwarming in onze woning.
Daarbij corrigeer ik mijn verbruikscijfers (nog) niet voor efficiencyverliezen van de verwarming, ik ga uit van wat we afnemen op de meter. Ik blijf corrigeren voor efficiency ook een raar fenomeen vinden, bij de overschakeling naar led-verlichting heb ik de besparing op het elektriciteitsverbruik van apparaten ook niet gecorrigeerd voor de efficiency van gloeilampen. Ik kom de professionele energiebespaaradviseurs echter met alle plezier tegemoet met een verdere uitsplitsing van het energieverbruik, voor nu ben ik daar niet aan toegekomen.
Dan nu op naar de cijfers van ons energieverbruik voor ruimteverwarming in november, deze lagen 26% lager dan in 2019. November 2020 telde 22% minder graaddagen dan november 2019, wat betekent dat een groot deel van het gedaalde energieverbruik aan de zachte november maand lag. Tegelijkertijd zijn we in november 2020 veel meer thuis geweest dan vorig jaar en hebben we ook extra ruimtes verwarmd vanwege thuiswerken. Een temperatuur gecorrigeerde daling van 4% t.o.v. 2019 is dus zacht gezegd onverwacht.
Het energieverbruik per graaddag lag in november 2020 net als in oktober lager dan in 2019, terwijl we dit jaar toch echt meer thuis zijn en meer ruimtes verwarmen. Ook verwarmen we ruimtes langer, de woonkamer wordt nu de hele dag verwarmd. In 2019 werd deze tussen 9 en 15u niet verwarmd.
Op jaarbasis verbruiken we in een standaardjaar (met het gemiddeld aantal graaddagen van de afgelopen 10 jaar) 3.070 kWh. Dat is 46% lager dan ons langjarig gemiddelde verbruik met de HR-ketel. Als geen rekening gehouden wordt met het aantal graaddagen lag ons jaarverbruik over de afgelopen 12 maanden op 2.622 kWh. Dat betekent dat we dus ruim 400 kWh aan energie bespaart hebben doordat de afgelopen 12 maanden warmer zijn dan gemiddeld in de periode 2000-2019.
Energieproductie / herkomst energieverbruik
Een groot deel van de energie die we per maand verbruiken is elektriciteit, zo’n 15% komt op jaarbasis van zonnewarmte. Een klein deel, minder dan 20%, komt nog van aardgas. De overschakeling naar infraroodverwarming is goed terug te zien in onderstaande grafiek.
De elektriciteit die gebruiken wekken we deels zelf op. In november was dat 47% van ons totale verbruik, de overige 53% kopen we in bij onze elektriciteitsleverancier. Ten opzichte van onze HR-ketel levert dat 96% CO2-reductie op (o.b.v. stroometiket 2019), of een stijging van 1% op basis van de Nederlandse elektriciteitsmix in 2019. Tot zover de dwaze beweringen over enorme CO2 stijging ten gevolge van infraroodverwarming. Met de marginale CO2 emissie van het elektriciteitssysteem ga ik niet rekenen, het is m.i. op systeemniveau namelijk niet mogelijk om te bepalen of er een gascentrale bijspringt voor mijn wasmachine of mijn infraroodverwarming, zoals ik ook niet kan nagaan of er ergens een grootverbruiker een tandje terugschakelt ipv de marginale centrale extra stroom te laten produceren.
Op jaarbasis is in onderstaande grafiek wederom goed te zien dat ons energieverbruik stapsgewijs gedaald is sinds begin 2019, waarbij ons gasverbruik is gedaald en ons elektriciteitsverbruik is gestegen. Per saldo zijn we bijna 2.000 kWh gedaald in verbruik.
Ook de mix waar we onze energie vandaan halen is behoorlijk verandert sinds begin 2019. De inkoop van elektriciteit is weer terug in de mix met een aandeel van ruim 20%. Toch is de mix behoorlijk verandert sinds we in 2011 in ons huis zijn gaan wonen. Kochten we in 2012 nog bijna 80% van onze energie in in de vorm van elektriciteit en aardgas, inmiddels wekken we ruim 60% van onze energie zelf op.
November is begonnen en daarmee is de eerste maand van het nieuwe stookseizoen voorbij. Een maand die duidelijk anders was dan vorig jaar, want dit jaar was oktober een maand van thuiswerken en dus van stoken op zolder en van de hele dag de verwarming aan in de huiskamer. Ook heeft onze oudste dochter inmiddels het plezier van middagen op haar eigen kamer ontdekt, wat ook voor extra stookkosten zorgt. Het aantal graaddagen is met 196 nagenoeg gelijk aan oktober 2019, dat 193 graaddagen kende. Toch is ons energieverbruik voor verwarming met 6% gedaald, het verbruik per graaddag is zelfs met 8% gedaald.
Wat (in kWh)
2019
2020
verschil
Ruimteverwarming
232
217
-6%
Warm water
223
287
29%
Apparaten
235
307
31%
Totaal verbruik
689
811
18%
Verbruik/graaddag
1,20
1,11
-8%
Gasverbruik
129
176
37%
Elektriciteitsafname
466
524
12%
Teruglevering
46
31
-33%
Zonnepanelen
98
82
-16%
Zonnedelen
24
27
13%
Winddelen
75
131
75%
Zonneboiler
94
111
18%
Totaal opwekking
291
351
21%
Netto elektriciteitsverbruik
269
284
6%
% eigen verbruik
53%
62%
Verwarming
Met de eerste maand van het stookseizoen achter de rug waarin ik de hele maand thuis heb gewerkt lijkt het me logisch om te beginnen met het energieverbruik voor verwarming. Zoals ik in de inleiding al verklapt heb is ons energieverbruik per graaddag gedaald en ook ons totale energieverbruik voor verwarming ligt deze maand lager. Ondanks dat we meer kamers hebben verwarmd en de woonkamer langer hebben verwarmd. Tijd voor de grafieken en om het verbruik om te zetten naar het verbruik in een standaardjaar.
In bovenstaande grafiek is goed te zien dat ons verbruik per graaddag aanzienlijk gedaald is sinds we overgestapt zijn op infraroodverwarming. Als ik 2013 buiten beschouwing laat, omdat we in die winter fors hebben gestookt vanwege de geboorte van onze jongste dochter, is het ons energieverbruik voor verwarming met 46% gedaald. Veel meer dan verwacht kan worden op basis van de COP = 1 hypothese. Zelfs als rekening gehouden wordt met een lagere luchttemperatuur, die ik nog niet heb weten te ontdekken in mijn metingen.
Omgerekend naar een standaardjaar is ons energieverbruik voor verwarming gedaald naar ongeveer 3.100 kWh per jaar. Bovenstaande grafiek laat een duidelijk daling zien vanaf maart 2019. Kon dat nog liggen aan een tijdelijke daling door zuiniger stoken, zoals ook in 2015 en 2018. Sinds het najaar van 2019 is duidelijk dat ons energieverbruik blijvend op een fors lager niveau ligt. Ook als ik het vergelijk met het langjarig gemiddelde. Inmiddels wonen we bijna 10 jaar in ons huis, met gas is het ons in al die jaren niet gelukt om in de buurt te komen van ons huidige energieverbruik voor verwarming.
Bruto en netto energieverbruik
Door naar het saaie deel, ons bruto energieverbruik. Hoewel saai? Ook dat ligt dit jaar beduidend lager dan het gemiddelde in de periode 2011-2018, exclusief 2013. Ons bruto energieverbruik ligt 20% lager dan het gemiddelde over de periode 2011-2018, exclusief 2013. Aan ons huis is dit jaar niks veranderd, behalve dan dat we sinds maart dit jaar veel meer thuis zijn door de coronamaatregelen en ik dus een hoger energieverbruik zou verwachten.
Ook ons netto energieverbruik ligt dit jaar fors lager dan eerdere jaren, zoals in onderstaande grafiek te zien is.
Energieverbruik per toepassing
Een stukje over het energieverbruik per toepassing heb ik al verklapt. In onderstaande grafiek is het maandelijks energieverbruik per toepassing te zien. De stookseizoenen zijn daarbij goed zichtbaar. De behoefte aan warm water is heerlijk constant, hoewel dat vanaf de overstap op infraroodverwarming ook wat begint te schommelen. De berekening in de jaren daarvoor waren gebaseerd op gegevens van MilieuCentraal over het aandeel van warm water in het totale gasverbruik. Na de overschakeling op infraroodverwarming is warm water de enige toepassing waarvoor we nog aardgas gebruiken. Het wordt interessant om te zien of we ook deze winter fors lager blijven in ons maandelijks energieverbruik voor verwarming als vorig jaar. Ik verwacht namelijk niet dat ik nog dit stookseizoen volle werkweken terug kan naar kantoor.
Op jaarbasis is ons energieverbruik de afgelopen jaren behoorlijk constant geweest. Begin 2019 zit een eerste daling die eind 2019 door heeft gezet. Helaas is het elektriciteitsverbruik van apparaten weer aan het stijgen, nadat dat eind vorig jaar leek te gaan dalen. Mogelijk dat daar wel het effect van veel thuiswerken een rol speelt. Een extra wifi-punt op zolder, een extra beeldscherm en de 40 uur per week extra de laptop aan.
Energieverbruik per bron
Als ik kijk naar de herkomst van de energie die we verbruik dan is oktober het omslagpunt naar inkopen van elektriciteit. Ook de inkoop van gas is gestegen, want ook onze zonneboiler doet het een stuk minder in het stookseizoen dan daarbuiten. Al met al hebben we 18 m3 aardgas verbruik in oktober, waarmee we voor 2020 op 101 m3 aardgas uitkomen. Daarnaast hebben we 284 kWh elektriciteit ingekocht in oktober, waarmee het totaal voor 2020 tot nu toe op 948 kWh uitkomt.
Op jaarbasis is vormt eigen opwek het grootste deel van onze energiemix. Van de ruim 8.600 kWh wekken we ruim 5.100 kWh zelf op met onze zonneboiler, zonnepanelen, zonnedelen en winddelen. De overige 3.500 kopen we in bij onze energieleverancier, waarvan een kleine 2.100 kWh in de vorm van elektriciteit. De overige 1.400 kWh is aardgas, omgerekend een kleine 150 m3.
Op jaarbasis is in onderstaande grafiek goed te zien dat het aandeel aardgas fors gedaald is sinds we overgestapt zijn op infraroodverwarming. Doordat het totale energieverbruik gedaald is is het aandeel eigen opwek gegroeid. Begin 2019 was dit 45%, inmiddels is het aandeel eigen productie gestegen naar 59%. Terwijl we geen enkele extra maatregel voor energieproductie hebben genomen de afgelopen 2 jaar.
September is afgelopen, oktober begonnen. Tijd dus voor de maandelijks update van ons energieverbruik. Het belangrijkste dat opvalt is dat september 2020 in graaddagen gemeten slechts 10 graaddagen minder heeft dan in 2019, terwijl onze ruimteverwarming wel fors lager lag. Ook het gasverbruik voor warm water lag lager dan in 2019, blijkbaar was september 2020 een zonnige maand vergeleken met september 2019. Het elektriciteitsverbruik van apparaten lag 14% hoger dan vorig jaar. De totale hoeveelheid opgewekte energie 13% hoger en we verbruikten 37% van het verbruik van onze zonnepanelen zelf, de rest leverden we terug.
Wat (in kWh)
2019
2020
verschil
Ruimteverwarming
72
1
-98,50%
Warm water
223
226
1%
Apparaten
227
259
14%
Totaal verbruik
522
486
-7%
Verbruik/graaddag
1,03
0,02
-98%
Gasverbruik
79
59
-26%
Elektriciteitsafname
299
260
-13%
Teruglevering
113
129
14%
Zonnepanelen
176
204
16%
Zonnedelen
34
43
26%
Winddelen
68
64
-6%
Zonneboiler
144
167
16%
Totaal opwekking
422
478
13%
Netto elektriciteitsverbruik
21
-51
-345%
Bruto en netto energieverbruik
Ons bruto energieverbruik ligt nog steeds lager dan voorgaande jaren. In de eerste 3 kwartalen van 2020 ligt het op 5.936 kWh, bijna 1.700 kWh lager dan het gemiddelde bruto energieverbruik toen we nog onze cv gebruikte voor verwarming. Dat betekent dat we op ons totale bruto energieverbruik 22% besparen ten opzichte van verwarmen met aardgas.
Ons netto energieverbruik ligt met een kleine 1.500 kWh ook lager dan het gemiddelde over de periode 2014-2018, de jaren dat we naast onze zonneboiler en winddelen ook zonnepanelen, en zonnedelen hebben. Ons netto energieverbruik is gehalveerd ten opzichte van de periode 2014-2018. Al verwacht ik dat ons netto energieverbruik nog wel een stuk zal stijgen nu het stookseizoen weer is begonnen.
Energieverbruik per toepassing
Het stookseizoen is nog niet begonnen, dus in september hebben we energie gebruikt voor warm water en voor elektrische apparaten. In totaal hebben we zo’n 500 kWh verbruikt, waarvan de helft voor warm water en de helft voor elektrische apparaten.
Op jaarbasis ligt ons energieverbruik op iets meer dan 8.500 kWh. Daarvan gaat 3.000 kWh op aan elektrische apparaten, 2.700 kWh aan warm water en bijna 2.800 aan verwarming. Als ik de verwarming corrigeer voor temperatuur komt ons verbruik uit op 3.128 kWh per jaar. Van de daling in ons energieverbruik met 1.700 kWh per jaar wordt dus zo’n 3.000 kWh veroorzaakt door het warmere weer.
Het aandeel van verwarming in ons energieverbruik daalt nog steeds. Inmiddels vormen elektrische apparaten het grootste aandeel in ons energieverbruik met 36%, verwarming en warm water volgen met elk 32% in ons energieverbruik.
Energieverbruik per bron
Bezien vanuit de bron van ons energieverbruik hebben we in september bijna in ons eigen energieverbruik kunnen voorzien. We leverden in september 51 kWh terug en hadden 59 kWh (6 m3) aan aardgas nodig. Per saldo kwamen we in september dus 8 kWh tekort.
Op jaarbasis verbruiken we 2.059 kWh meer elektriciteit dan we opwekken, deze hoeveelheid nemen we dus af van het energiebedrijf af. Daarnaast verbruiken we nog 1.400 kWh (144 m3) aan aardgas. De resterende 5.100 kWh wekken we zelf op met onze zonneboiler, zonnepanelen, zonnedelen en winddelen. Nu de cijfers van ruim een jaar infraroodverwarming bekend zijn stabiliseert ons energieverbruik zich rond de 8.500 kWh per jaar.
Ook het aandeel van de verschillende bronnen begint zich na een jaar te stabiliseren. Inkoop van elektriciteit vormt nu zo’n 25% van onze energiemix en ons aardgasverbruik is gedaald naar zo’n 17% van onze energiemix. De zonnepanelen vormen 25% en de zonneboiler 15%. Ook onze winddelen vormen zo’n 15% van onze energiemix. De overige paar procent komt uit onze zonnedelen.
Verwarming
Het stookseizoen was in september nog niet begonnen, dus erg spannend zijn de cijfers van ons verbruik voor verwarming niet.
Ons verbruik per graaddag lag in september op 0,02 kWh per graadddag, veroorzaakt door het openlaten van de buitendeur op een koude dag waardoor de hal verwarming aan is gesprongen. Op jaarbasis ligt ons verbruik op 1,12 kWh/graaddag dat is bijna de helft lager dan de 2,03 kWh/graaddag die we sinds we in 2011 in ons huis zijn gaan wonen hebben verbruikt. Op jaarbasis is het laagste wat we met cv-ketel hebben gehaald 1,7 kWh/graaddag. Ook daar zitten we dus ruim onder.
Ons energieverbruik voor verwarming in een standaardjaar, dus gecorrigeerd voor het aantal graaddagen, ligt op 3.128 kWh/jaar. Aangezien we in september nauwelijks gestookt hebben mag het geen verrassing zijn dat dat nog steeds onder het verbruik volgens de theoretische modellen die in Nederland gehanteerd worden is.
Ik ben wel erg benieuwd hoe ons energieverbruik voor verwarming zich het komende stookseizoen gaat ontwikkelen. Want niet alleen werk ik zelf al vanaf half maart vanaf huis, ook onze oudste dochter zit veel vaker op haar eigen kamer. Wat betekent dat er twee extra ruimtes verwarmd moeten worden: haar slaapkamer en mijn werkkamer. Ven een huishouden waar weinig mensen thuis zijn is dan ook geen sprake in het komende stookseizoen.
Overigens grappig om te melden dat de discussie over infraroodverwarming vorig jaar ook TKI Urban Energy heeft bereikt, inclusief een vermelding in hun discussiestuk over warmtepomp versus infraroodverwarming (pdf) van Lars Boelen (bedenker van het ParisProofPlan) en mij. Er loopt ook een project Infrarood Experience bij TKI Urban Energy. Onder de deelnemers mijn leverancier van infraroodverwarming en van het aansturingssysteem dat ik gebruik, naast MilieuCentraal en de Technische Universiteit Eindhoven.
Deze zomer was te warm om te bloggen, met het najaar voor de deur is het tijd om de draad weer op te pakken. Te beginnen met een stukje over de ontwikkeling van ons energieverbruik en onze energieproductie in augustus 2020.
In bovenstaande grafiek is goed te zien dat ons bruto energieverbruik nog steeds lager ligt dan voorgaande jaren en dan het gemiddelde over de periode 2011-2018 (exclusief 2013). Per saldo ligt ons energieverbruik tot en met augustus zo’n 25% lager dan gemiddeld. Dat kan deels komen door de warmere winter, maar in onderstaande grafiek is te zien dat ons energieverbruik voor verwarming ook is gedaald als ik corrigeer voor het aantal graaddagen.
Omgerekend naar een standaardjaar is ons energieverbruik voor verwarming gedaald van zo’n 5.500 kWh met aardgas naar zo’n 3.200 kWh met infraroodverwarming, zo’n 400 kWh van deze daling is toe te schrijven aan de warmere winter. Het energieverbruik voor warm water en apparaten is in dezelfde periode nagenoeg gelijk gebleven:
Energieproductie
In bovenstaande grafiek is goed te zien dat onze elektriciteitsproductie de afgelopen jaren redelijk constant is. In de periode 2011 tot en met 2014 is het fors gestegen doordat we in die periode stapsgewijs begonnen zijn met eerst de zonneboiler, gevolgd door winddelen en onze zonnepanelen. Al met al ligt onze productie momenteel zo rond de 5.000 kWh per jaar. Waarvan zon de grootste bijdrage levert, zowel thermisch als elektrisch.
Als ik kijk naar de herkomst van alle onze energie dan produceren we nu op jaarbasis 58% zelf met zon en wind. De resterende 52% bestaat voor 25% uit ingekochte groene stroom en voor 17% uit aardgas. Een forse daling ten opzichte van de 56% aardgas die we voorheen inkochten. Ons gasverbruik ligt op jaarbasis nog steeds onder de 150 m3. Laag genoeg om deze winter een laatste stap te overwegen richting aardgasvrij.
Netto energieverbruik
Als ik kijk naar ons netto energieverbruik, dus ons bruto verbruik minus onze energieproductie dan ligt deze dit jaar aanzienlijk lager dan voorgaande jaren.
2020 is het tweede jaar waarin we ons netto energieverbruik tot en met augustus onder de 3.000 kilowattuur hebben weten te houden. Sterker we zitten dit jaar net onder de 1.500 kilowattuur, ruim 58% lager dan het gemiddelde over de periode 2014-2018.
Schatting jaarverbruik Greenchoice
Ondertussen blijft Greenchoice wat moeite houden met het inschatten van ons jaarverbruik. Hieronder in rood hun inschatting en in het blauw het werkelijk elektriciteitsverbruik over de afgelopen 12 maanden. Ik blijf benieuwd wanneer hun algoritme iets meer lerend wordt 🙂
De zonnige maand mei is achter de rug en juni is gelukkig begonnen met meer regen en wolken. Voor onze energieproductie was de zonnige mei maand prettig, voor de natuur, landbouw en onze tuin een stuk minder.
Wat (in kWh)
2019
2020
verschil
Ruimteverwarming
110
1
-100%
Warm water
223
216
-3%
Apparaten
231
284
23%
Totaal verbruik
564
501
-79%
Verbruik/graaddag
0,71
0,00
-99%
Gasverbruik
59
49
-17%
Elektriciteitsafname
341
285
-16%
Teruglevering
190
252
33%
Elektriciteitsverbruik
151
33
-78%
Zonnepanelen
280
356
27%
Zonnedelen
28
41
46%
Winddelen
57
85
49%
Zonneboiler
164
167
2%
Totaal opwekking
529
649
23%
Netto elektriciteitsverbruik
-214
-449
110%
Bruto energieverbruik
Ons bruto energieverbruik tot en met mei ligt lager dan in 2019 en 30% lager dan gemiddeld in de periode 2011-2018, exclusief 2013. Het lagere verbruik ten opzichte van 2019 komt deels doordat we dit jaar in mei nauwelijks hebben hoeven stoken, terwijl we vorig jaar nog wel de kachels aan hadden in mei. Dit jaar hebben we enkel één keer de badkamer opgewarmd.
De verlaging van ons bruto energieverbruik ten opzichte van de periode 2011-2018 komt door de overschakeling op infraroodverwarming. Dat is goed te zien in onderstaande grafiek, waarin geel het energieverbruik voor verwarming betreft. De piek in verbruik lag afgelopen stookseizoen beduidend lager dan voorgaande jaren.
Ook op jaarbasis is het bruto energieverbruik gedaald, het ligt momenteel op 8.432 kWh. Met name het verbruik voor verwarming is gedaald, waarbij in onderstaande grafiek nog geen rekening is gehouden met temperatuurverschillen tussen de verschillende jaren.
De verdeling van ons energieverbruik tussen verwarming, warm water en elektrische apparaten is inmiddels ongeveer gelijk. Alle drie de toepassingen vormen ongeveer 1/3 van ons totale energieverbruik.
Energieproductie
Mei was een goede maand voor de elektriciteitsproductie. Zowel onze winddelen, zonnepanelen als zonnedelen leverden meer op dan in 2019. Samen met een lager energieverbruik dan in 2019 zorgt dat er voor dat we deze maand stroom meer energie hebben geproduceerd dan verbruikt.
In bovenstaande grafiek is te zien dat vooral onze zonnepanelen veel elektriciteit hebben opgewekt. Toch hebben we 70% van de geproduceerde elektriciteit zelf verbruikt en slechts 30% teruggeleverd aan het net. Dat is een hoger percentage zelf gebruik in mei dan ik had verwacht. Samen met de zonnedelen en winddelen hebben we 649 kWh elektriciteit opgewekt, dat is 23% meer dan in 2019.
In bovenstaande grafiek is goed zichtbaar dat ons elektriciteitsverbruik op jaarbasis sinds het installeren van de infraroodverwarming gestegen is, terwijl het totale energieverbruik op jaarbasis tijdens de stookmaanden gedaald is. Inmiddels verbruiken we ongeveer 6.000 kWh per jaar voor verwarming en apparatuur, daarvan kopen we zo’n 2.000 kWh elektriciteit in en de rest wekken we zelf op met onze zonnepanelen, winddelen en zonnedelen. Dat betekent wel dat we zo’n 2.000 kWh extra duurzame elektriciteit op moeten gaan wekken om op jaarbasis weer evenveel elektriciteit op te gaan wekken als dat we verbruiken, om ons volledig energieverbruik op jaarbasis zelf op te wekken (dus ook ons gasverbruik) moeten we 3.300 kWh extra opwekken.
In bovenstaande grafiek wordt het deel dat we zelf opwekken gevormd door zonnewarmte, zonnepanelen, zonnedelen en winddelen. Gas en elektriciteitsinkoop vormen 40% van ons energieverbruik, de overige 60% van onze energie produceren we zelf. Begin 2019 was 40% produceerde we ongeveer 40% van onze eigen energie, terwijl we 60% inkochten in de vorm van aardgas. De overstap op infraroodverwarming heeft dus niet alleen geleid tot een forse daling van ons gasverbruik, maar ook tot een groter aandeel zelf geproduceerde energie door energiebesparing.
In bovenstaande grafiek is te zien dat het aandeel gas fors gedaald is naar 16%, terwijl het aandeel in ons energieverbruik voor de overschakeling naar infraroodverwarming rond de 60% lag. Onze zonneboiler levert inmiddels 15% van het energieverbruik, doordat we minder energie verbruiken. De overige 70% van ons energieverbruik bestaat uit elektriciteit.
Maart en april zijn voorbij, maar met de coronamaatregelen waardoor werk nu ineens gecombineerd moet worden met parttime lesgeven aan de kinderen was het er de afgelopen maanden niet van gekomen om naar ons energieverbruik te kijken. Tijd om er toch nog eens een blik op te werpen, waarbij ik maart oversla en meteen naar april ga.
Bruto energieverbruik
Ons bruto energieverbruik lag in de eerste vier maanden van 2020 34% lager dan in het eerste vier maanden van het gemiddelde over de eerdere jaren (minus 2013, want dat blijft een raar jaar). De enige grote verandering die we sinds maart 2019 hebben gemaakt in ons huis is het overschakelen naar infraroodverwarming. Daar staat tegenover dat de eerste vier maanden van 2020 met 1.234 graaddagen erg warm vergeleken met eerdere jaren (ter vergelijking: 2018: 1.482, 2019: 1.319).
Netto energieverbruik en verdeling naar functie
Ook ons netto energieverbruik ligt dit jaar beduidend lager dan in voorgaande jaren, terwijl we geen extra zonnepanelen, zonneboiler, zonnedelen of winddelen hebben aangeschaft. Wat naast het lagere bruto energieverbruik wel meehelpt is dat onze zonnepanelen, zonnedelen en winddelen de eerste vier maanden zo’n 100 kWh meer hebben opgewekt dan in 2019.
In april hebben we de kachel nog wel een paar keer aangehad, wat te zien is in onderstaande grafiek. Het leeuwendeel van het verbruik in april zit hem echter in warmte voor warm water en voor elektrische apparaten. Het grootste deel van de energie voor warm water werd door de zon geleverd.
In het totale verbruik op jaarbasis is vooral het verbruik voor verwarming gedaald. Dit is nog maar 35% van ons totale energieverbruik. Terwijl dit in voorgaande jaren tussen de 40 en 50% schommelde.
Energieverbruik verwarming
Het meest voor de hand ligt het om het lagere energieverbruik aan de warmere temperaturen toe te schrijven. Wanneer ik kijk naar het energieverbruik per graaddag is er op jaarbasis een daling te zien van 43% per graaddag. De piek in verbruik per graaddag lag dit stookseizoen ook lager dan in voorgaande jaren.
Het totale energieverbruik voor verwarming gecorrigeerd voor de temperatuur lag ook lager dan voorgaande jaren. Op jaarbasis verbruiken we nu in een standaardjaar (2.790 graaddagen) 3.300 kWh. Dat is 41% minder dan waar het model van CE vanuit gaat.
Energiebronnen
In april hebben we meer energie opgewekt dan dat- we hebben verbruikt. In onderstaande grafiek is ook goed zichtbaar dat onze winterpiek dit jaar beduidend lager ligt dan eerdere jaren en dat de aardgas vraag fors lager lag.
Op jaarbasis is het effect van infraroodverwarming nu goed zichtbaar geworden in onze energiemix. We verbruiken zo’ n 6.000 kWh elektriciteit, waarvan we nu ongeveer 1/3 inkopen. De andere 4.000 kWh wekken we zelf op met onze zonnepanelen, zonnedelen en winddelen. Het gasverbruik is sterk teruggelopen en bedraagt nu minder dan 1.400 kWh (150 m3 aardgas) op jaarbasis. Het gaat om verbruik voor warm water, afhankelijk van de vraag of onze warmwatervoorziening in het stookseizoen gaan oplossen met een doorstroomverwarmer of een warmtepomp krijgen we er nog tussen de 500 en 1.400 kWh elektriciteitsverbruik bij op jaarbasis.
Inschatting elektriciteitsverbruik Greenchoice
Zoals iedere maand heeft Greenchoice ons een overzicht gestuurd van ons gas- en elektriciteitsverbruik in april. Dit overzicht bevat ook een inschatting van ons netto-elektriciteitsgebruik op jaarbasis. Ons werkelijk elektriciteitsverbruik op jaarbasis ligt al 3 maanden gelijk net onder de 4.000 kWh. De verwachting van Greenchoice is gedaald van bijna 10.000 kWh in januari en februari, naar 7.000 kWh in maart. In april is de inschatting gedaald naar minder dan 3.000 kWh per jaar, terwijl ons werkelijk elektrictieitsverbruik nog steeds rond de 4.000 kWh ligt.
Januari, dus tijd om de balans op te maken over ons energieverbruik en onze energieproductie in december 2019. Oersaai, maar heerlijk om het jaar mee te beginnen. Te beginnen met het overzicht van de kengetallen van december om daarna door te kijken naar ons bruto energieverbruik en de verwarming.
Wat (alles in kWh)
2018
2019
verschil
Ruimteverwarming
898
442
-51%
Warm water
202
244
21%
Apparaten
339
227
-33%
Verbruik/graaddag
2,37
1,11
-53%
Gasverbruik
1089
244
-78%
Elektriciteitsafname
339
683
101%
Teruglevering
14
Elektriciteitsverbruik
339
669
97%
Zonnepanelen
35
48
37%
Zonnedelen
8
4
-50%
Winddelen
153
113
-26%
Zonneboiler
10
0
-100%
Totaal opwekking
206
165
-20%
Netto elektriciteitsverbruik
143
504
252%
Het energieverbruik voor verwarming en apparaten ligt dit jaar fors lager dan vorig jaar. Ook het gasverbruik is behoorlijk gedaald, door onze overstap naar infraroodverwarming. Dat heeft wel gezorgd voor een stijging van ons elektriciteitsverbruik. Per saldo hebben we in december 504 kWh elektriciteit meer verbruikt dan dat we hebben geproduceerd. Onze zonnepanelen hebben het beter gedaan dan in 2018. Onze winddelen, zonnedelen en zonneboiler hebben minder energie opgewekt dan in december 2018. Op jaarbasis verbruiken we inmiddels bijna 1.400 kWh meer elektriciteit dan we zelf opwekken met onze winddelen, zonnedelen en zonnepanelen.
Bruto energieverbruik
Door het lagere energieverbruik in december is ons bruto energieverbruik voor het eerst sinds 2011 onder de 10.000 kWh per jaar uitgekomen. Daarmee ligt ons bruto energieverbruik 1.600 kWh lager dan gemiddeld in de periode 2011-2018, waarbij ik 2013 buiten beschouwing laat. Dat was namelijk een jaar waarin we uitzonderlijk fors hebben gestookt. Ons bruto energieverbruik is daarmee 14% lager uitgekomen dan het gemiddelde over de periode 2011-2018.
Wanneer ik kijk naar de verdeling van ons energieverbruik dan ligt vooral het energieverbruik van onze verwarming veel lager dan in eerdere decembermaanden. Het energieverbruik voor warm water en elektrische apparaten is niet heel veel veranderd.
Onze energievraag op jaarbasis voor warm water en elektrische apparaten is behoorlijk constant. De vraag voor verwarming is wel gedaald. Waarmee het totaal onder de 10.000 kWh op jaarbasis is uitgekomen. Een daling die in maart 2019 al werd ingezet.
Doordat ons energieverbruik voor verwarming afneemt neemt ook het aandeel van verwarming in ons energieverbruik af. Het ligt inmiddels op het laagste niveau met een aandeel van 42%.
In december 2019 bestond ons energieverbruik voor ongeveer tweederde uit elektriciteit. Het resterende deel werd geleverd door aardgas. Een volledige omdraaiing van ons normale patroon, aangezien we in voorgaande jaren in december ruim 75% van onze energiebehoefte uit aardgas haalden.
Wanneer ik kijk naar het aandeel gas in ons bruto energieverbruik dan is dat in december op jaarbasis gedaald naar minder dan 40% van ons energieverbruik. Onze zonneboiler levert nog steeds zo’n 10% van ons energieverbruik. Elektriciteit heeft op jaarbasis voor het eerst sinds we hier in 2011 zijn komen wonen meer dan 50% van onze energie geleverd. Ons bruto energieverbruik is in 2019 voor het eerst sinds we hier wonen onder de 10.000 kWh uitgekomen.
Bron energieverbruik
Een andere manier om naar ons energieverbruik te kijken is door het te verdelen in de verschillende vormen van energieproductie. Waarbij we twee vormen van energie inkopen: aardgas en elektriciteit. Sinds 2013 leveren we in de zomer meer elektriciteit terug dan we verbruiken. Ook ligt ons gasverbruik buiten het stookseizoen al sinds 2011 bijna op nul. Wat in 2019 is verandert is dat ook het gasverbruik in de winter fors gedaald is, doordat we overgeschakeld zijn op infraroodverwarming. De inkoop van groene stroom is daardoor wel gestegen.
Op jaarbasis bestaat ons energie nog steeds voor een groot deel uit aardgas. Al neemt het verbruik wel fors af en is het gedaald naar minder dan 400 m3 gas per jaar, in 2018 was dit nog ruim 700 m3 aardgas. Komend jaar verwacht ik dat het gasverbruik daalt tot onder de 200 m3 aardgas en als de verwarming de rest van het stookseizoen goed doorstaat gaat in 2021 het gas er volledig af.
Het aandeel inkoop van elektriciteit is afgelopen jaar opgelopen en het aandeel aardgas gedaald. Het aandeel gas ligt nu onder de dan 40%. De belangrijkste bron voor energie na aardgas zijn onze zonnepanelen, deze leveren ongeveer 20% van ons jaarlijks energieverbruik. Momenteel kopen we zo’n 15% van onze energie in de vorm van groene stroom. Gevolgd door onze zonneboiler en winddelen met ieder 11% van ons energieverbruik.
Op jaarbasis ligt ons bruto energieverbruik over heel 2019 18% lager dan gemiddeld in de periode 2011-2018. Als ik 2013 buiten beschouwing laat resteert een besparing van 14%, oftewel 1.600 kWh. De daling zit vooral bij de verwarming. De daling van het elektriciteitsverbruik door apparaten wordt voornamelijk bepaald doordat het infraroodpaneel in de badkamer sinds maart meetelt als verwarming. Deze zat voor de installatie van de aansturingssoftware van BeNext verstopt onder elektrische apparatuur.
Energieproductie
Onze energieproductie lag met 4.500 kWh 6% lager dan in 2018. Wederom haalde onze winddelen niet de beoogde productie van 1.500 kWh per jaar. Ook de energieproductie van onze zonnepanelen en zonnedelen lag lager dan in 2018. Alleen de zonneboiler presteerde iets beter dan in 2018.
Doordat ons bruto energieverbruik gedaald is is het aandeel zelf opgewekte energie wel gestegen. We zijn hard op weg naar de 50%, wat ik verwacht te kunnen halen zonder extra zonnepanelen, zonnedelen of winddelen. Puur door de energiebesparing ten gevolge van de overschakeling op infraroodverwarming.
Verwarming
In december zijn we een aantal dagen langer weg geweest dan voorgaande jaren. Dat heeft uiteraard effect gehad op ons energieverbruik. We hebben vooral minder hoeven verwarmen. Als ik hiervoor corrigeer komt het energieverbruik voor verwarming in december uit op 1,65 kWh/graaddag. Dat is 30% lager dan ons energieverbruik voor verwarming in 2018. En ook lager dan we sinds 2011 in ons huis hebben weten te bereiken. De enige verandering ten opzichte van december 2018: infraroodverwarming van ThermIQ.
Ook over heel 2019 ligt ons energieverbruik per graaddag voor verwarming lager dan in eerdere jaren. Al is het verschil minder groot dan in december, omdat we de infraroodpanelen pas in de loop van maart hebben laten installeren. In 2020 verwacht ik daarom dat ons cumulatief energieverbruik voor verwarming, uitgedrukt in kilowattuur per graaddag, lager zal liggen dan in 2019.
Wanneer ik het energieverbruik voor verwarming corrigeer voor onze afwezigheid rond kerst zouden we in december 657 kWh hebben verbruikt voor verwarming. Dat is 27% lager dan de 898 kilowattuur uit december 2018. Daarmee hebben we in 2019 nipt een zuinigheidsrecord gezet met 4.211 kWh, waarmee we zuiniger zijn geweest dan de 4.400 kWh uit 2014. Waarbij de verschillende jaren niet gecorrigeerd zijn voor het aantal graaddagen.
Wanneer ik wel corrigeer voor het aantal graaddagen en de verschillende jaren terug reken naar een standaardjaar met 2802 graaddagen dan wordt het verschil groter. 2019 blijft het meest zuinige jaar met 4.580 kWh, 2014 volgt dan echter op 5.256 kWh. Een verschil van ruim 650 kWh.
Als ik niet corrigeer voor onze afwezigheid rond kerst komt het energieverbruik voor verwarming in december nog lager uit dan in voorgaande jaren. Het energieverbruik per graaddag ligt in december dan zelfs wat lager dan in november. En ook het gemiddeld energieverbruik per graaddag over de afgelopen 12 maanden laat een duidelijke daling zien. Januari wordt wat dat betreft de echte testcase, want lager dan 2,5 kWh/graaddag is me in een januarimaand nog nooit gelukt.
Het totale energieverbruik voor verwarming in een standaardjaar ligt inmiddels onder het de energiebesparing waar het Vesteda model van CE Delft mee rekent voor infraroodverwarming. Zowel als ik uitga van ons energieverbruik op jaarbasis in januari 2019 als wanneer ik uitga van ons langjarig gemiddelde energieverbruik voor verwarming. Naar het totale energieverbruik uit het Vesteda model kijk ik niet eens, voor een c-label woning rekent dat model met een energieverbruik voor aardgas van 12.827 kWh en voor infraroodverwarming met 9.890 kWh. Verbruiken die ik in onze c-label woning nooit en te nimmer heb weten te behalen.
Onze verwarmingskosten zijn in december wel gestegen, ondanks de energiebesparing die onze infraroodpanelen opleveren. Dat komt doordat elektriciteit in Nederland relatief zwaar wordt belast t.o.v. aardgas. De energiebelasting plus opslag duurzame energie bedragen voor gas omgerekend zo’n 4 Eurocent per kilowattuur. Voor elektriciteit is dit 12,5 Eurocent per kilowattuur.
Al met al zijn onze verwarmingskosten met Euro 188 gestegen ten opzichte van onze gemiddelde verwarmingskosten in 2011-2018. Waarbij alle verbruiken omgerekend zijn tegen de tarieven van 2020. Die stijging zal in 2020 nog wel doorzetten, tenzij we extra energiebesparende maatregelen gaan nemen. Wat zomaar zou kunnen.
Variabele energiekosten 2019
Het hoeft weinig verrassing te wekken dat onze variabele gasrekening in 2019 fors lager lag dan voorgaande jaren. Voor in november en december is het verschil goed zichtbaar. In de eerste maanden van het jaar was het verschil nog gering. De infraroodpanelen van ThermIQ zijn pas in maart geïnstalleerd. Onze gasrekening ligt ongeveer 200 Euro lager dan in 2018.
Onze elektriciteitskosten zijn gestegen met 375 Euro, dat komt door de overschakeling op infraroodverwarming. Die stijging is echter een stuk minder dan verwacht op basis van de COP=1 politie, die een stijging van ruim 600 voorspelden. Als ik rekening hou met de 24% energiebesparing waar CE Delft mee rekent in het Vesteda model en waar ook DWA mee rekent dan komt onze elektriciteitsrekening nog steeds 60 Euro lager uit dan verwacht.
Onze totale variabele energiekosten zijn met 180 Euro gestegen ten opzicht van 2018. Ten opzichte van de verwachte energiekosten bij gebruik van de hr-ketel zijn de variabele energiekosten in 2019 met Euro 160 gestegen.
Als ik de variabele energiekosten van de verschillende jaren omreken naar de tarieven voor 2020 dan is onze gasrekening in 2020 beduidend lager dan voorgaande jaren. Al vanaf maart liggen de kosten lager dan eerdere jaren.
Onze variabele elektriciteitskosten zijn in 2019 hoger dan in voorgaande jaren.
De totale variabele energiekosten lagen in 2019 ook bij gebruik van het tarief van 2020 hoger dan voorgaande jaren. Enkel in 2011, 2012 en 2013 lagen de energiekosten hoger. Ten opzichte van de gemiddelde energiekosten in de periode 2014-2018 komen onze variabele energiekosten over 2019 110 Euro hoger uit. Dat is een stijging van 15% ten opzichte van onze gemiddelde variabele energiekosten in de periode 2014-201.
November is afgelopen en eerder ben ik al ingegaan op de ontwikkeling van ons energieverbruik voor verwarming. Tijd om ook de andere aspecten van ons energieverbruik en onze energieproductie te analyseren. Te beginnen met een overzicht van de belangrijkste kengetallen.
Wat (alles in kWh)
2018
2019
verschil
Ruimteverwarming
781
487
-38%
Warm water
202
205
2%
Apparaten
343
278
-19%
Verbruik/graaddag
2,18
1,31
-40%
Gasverbruik
963
205
-79%
Elektriciteitsafname
343
786
129%
Teruglevering
21
Elektriciteitsverbruik
343
765
123%
Zonnepanelen
84
60
-29%
Zonnedelen
17
17
0%
Winddelen
111
67
-40%
Zonneboiler
20
0
-100%
Totaal opwekking
232
144
-38%
Netto elektriciteitsverbruik
131
622
373%
Verdeling energieverbruik
November was een frisse maand met 371 graaddagen, meer dan de 359 van 2018. Dat is te zien in de toename van ons energieverbruik.
Het energieverbruik voor warm water was constant. Het energieverbruik van apparaten daalde met 65 kWh, oftewel 19%, ten opzicht van 2018. Als je bedenkt dat ons infraroodpaneel in de badkamer zo’n 70 kWh heeft verbruikt in november 2019 en dat deze in 2018 nog meetelde in het elektriciteitsverbruik van apparaten dan is het elektriciteitsverbruik van apparaten eigenlijk stabiel ten opzichte van november 2018. Het energieverbruik voor verwarming ligt met 487 kWh wel 38% lager dan in november 2018, dat is nog afgezien van de 70 kWh van de badkamer die ik vorig jaar nog meerekende bij apparaten en die nu meetelt bij verwarming.
Bezien over een periode van 12 maanden is ons energieverbruik licht aan het dalen. Ten opzichten van oktober is het energieverbruik op jaarbasis met 3% gedaald. Ten opzichte van november 2018 bedraagt de daling 10%. Inmiddels is ons bruto energieverbruik tot net boven de 10.000 kWh gedaald. Als de ontwikkeling van ons energieverbruik voor verwarming in december doorzet dan verwacht ik dat we in 2019 voor het eerst sinds we hier wonen minder dan 10.000 kWh verbruiken voor verwarming, warm water en apparaten samen.
Doordat de hoeveelheid energie die we verbruiken voor verwarming licht daalt daalt ook het aandeel verwarming in onze energiemix. Verwarming vormt nu zo’n 45% van ons energieverbruik, warm water 24% en elektrische apparaten 31%.
Herkomst energie
In november heeft onze zonneboiler niet zoveel gedaan. Sterker die droeg eigenlijk niets bij. Hierdoor is het aandeel aardgas weer gestegen tot zo’n 20%. De stijging van het aandeel elektriciteit was echter veel sterker, wat het effect van onze infraroodverwarming laat zien.
In voorgaande jaren lag het aandeel elektriciteit in ons energieverbruik in november veel lager dan nu.
De hoeveelheid aardgas die we in november hebben gebruikt ligt in november 2019 veel lager dan in dezelfde periode vorig jaar. Ondanks de stijging van het aandeel gas in november ten opzichte van oktober. In bovenstaande grafiek is ook goed zichtbaar dat we in november onvoldoende elektriciteit produceerden om in ons eigen elektriciteitsverbruik te voorzien. We hebben behoorlijk wat stroom in moeten kopen bij onze energieleverancier.
Op jaarbasis begint ook zichtbaar te worden dat we elektriciteit in moeten kopen bij Greenchoice. Leverden we voorgaande jaren nog wel eens stroom terug, inmiddels is dat niet meer het geval en nemen we op jaarbasis zo’n 1.000 kWh af. Al komt dat deels ook doordat de hoeveelheid die we opwekken met onze winddelen, zonndelen, zonneboiler en zonnepanelen gedaald is ten opzichte van november 2018. Ook nemen we dit jaar minder aardgas af. Ten opzichte van 2018 is ons gasverbruik met 2.700 kWh gedaald, dat is zo’n 280 m3 minder aardgas.
Door de daling van het gasverbruik daalt ook het aandeel van aardgas in onze energiemix. Inmiddels is het aandeel gas gedaald tot 44%, terwijl elektriciteit op 44,7% zit. Daarmee is elektriciteit onze grootste energiebron geworden. Er vanuit gaande dat de infraroodverwarming goed blijft bevallen verwacht ik dat het aandeel aardgas volgend jaar terugvalt tot minder dan 25%. Dan hebben we enkel nog warm water voor de winter te regelen.
Netto energieverbruik
Ons netto energieverbruik ligt dit jaar lager dan voorgaande jaren. Al scheelt het niet heel veel me 2014.
Ons bruto energieverbruik ligt dit jaar 1.400 kWh lager dan in 2018. Ten opzichte van het gemiddelde over de periode 2011-2018, exclusief 2013, ligt ons bruto energieverbruik 94 kWh, oftewel 10%, lager. De energieproductie van onze winddelen, zonnepanelen, zonnedelen en zonneboiler ligt echter ook 300 kWh lager dan in 2018. Per saldo ligt ons netto energieverbruik daarmee 200 kWh onder het netto energieverbruik van 2014.
Variabele energiekosten
Onze variabele energiekosten liggen dit jaar hoger dan vorig jaar. Maar voordat ik daar naar ga kijken eerst de ontwikkeling van de kosten voor aardgas.
Doordat ons aardgasverbruik dit jaar fors lager ligt dan vorig jaar liggen de kosten voor aardgas ook veel lager. Ten opzichte van vorig jaar liggende kosten Euro 131 lager. Op basis van het gemiddeld verbruik en het aantal graaddagen tot en met november schat ik dat onze gasrekening 161 Euro hoger zou zijn als we met de cv-ketel zouden verwarmen. De grootste kosten voor gas hebben we in januari en februari gemaakt, toen we nog wel op gas stookten. Vanaf half maart is gas enkel nog ingezet voor warm water.
Onze variabele elektriciteitskosten liggen dit jaar 294 Euro hoger dan vorig jaar. Wanneer COP = 1 zou kloppen had dit 438 Euro moeten zijn. Wanneer we nog met een CV-ketel zouden hebben verwarmd, dan was de elektriciteitsrekening 312 Euro lager geweest.
Hoe je ook precies rekent de variabele energiekosten zijn dit jaar omhoog gegaan door de overstap naar infraroodverwarming in onze label C-woning. Het verschil over de eerste elf maanden bedraagt 157 Euro ten opzichte van 2018 en 153 Euro ten opzichte van verwarming met de hr-ketel. Daar staat tegenover dat we zo’n 172 Euro gaan besparen zodra we de gasaansluiting kunnen laten verwijderen.De stijging die plaats had moeten vinden wanneer de COP = 1 politie gelijk zou hebben bedraagt 301 Euro ten opzichte van 2018 en 297 Euro ten opzichte van verwarmen met een hr-ketel.
Kortom ook de overschakeling naar infraroodverwarming vergt extra maatregelen aan onze label C-woning om de energierekening binnen de perken te houden als we van gas af gaan. Een van de opties die ik overweeg is de muren behandelen met speciale verf. Een andere optie is om de kozijnen onder handen te nemen en als laatste maatregel zullen we extra groene stroom moeten produceren om op jaarbasis stroomproductie en verbruik weer in evenwicht te krijgen. Ik verwacht dat we zo’n 3.000 kilowattuur extra stroom moeten produceren.
