Maart en april zijn voorbij, maar met de coronamaatregelen waardoor werk nu ineens gecombineerd moet worden met parttime lesgeven aan de kinderen was het er de afgelopen maanden niet van gekomen om naar ons energieverbruik te kijken. Tijd om er toch nog eens een blik op te werpen, waarbij ik maart oversla en meteen naar april ga.
Bruto energieverbruik
Ons bruto energieverbruik lag in de eerste vier maanden van 2020 34% lager dan in het eerste vier maanden van het gemiddelde over de eerdere jaren (minus 2013, want dat blijft een raar jaar). De enige grote verandering die we sinds maart 2019 hebben gemaakt in ons huis is het overschakelen naar infraroodverwarming. Daar staat tegenover dat de eerste vier maanden van 2020 met 1.234 graaddagen erg warm vergeleken met eerdere jaren (ter vergelijking: 2018: 1.482, 2019: 1.319).
Netto energieverbruik en verdeling naar functie
Ook ons netto energieverbruik ligt dit jaar beduidend lager dan in voorgaande jaren, terwijl we geen extra zonnepanelen, zonneboiler, zonnedelen of winddelen hebben aangeschaft. Wat naast het lagere bruto energieverbruik wel meehelpt is dat onze zonnepanelen, zonnedelen en winddelen de eerste vier maanden zo’n 100 kWh meer hebben opgewekt dan in 2019.
In april hebben we de kachel nog wel een paar keer aangehad, wat te zien is in onderstaande grafiek. Het leeuwendeel van het verbruik in april zit hem echter in warmte voor warm water en voor elektrische apparaten. Het grootste deel van de energie voor warm water werd door de zon geleverd.
In het totale verbruik op jaarbasis is vooral het verbruik voor verwarming gedaald. Dit is nog maar 35% van ons totale energieverbruik. Terwijl dit in voorgaande jaren tussen de 40 en 50% schommelde.
Energieverbruik verwarming
Het meest voor de hand ligt het om het lagere energieverbruik aan de warmere temperaturen toe te schrijven. Wanneer ik kijk naar het energieverbruik per graaddag is er op jaarbasis een daling te zien van 43% per graaddag. De piek in verbruik per graaddag lag dit stookseizoen ook lager dan in voorgaande jaren.
Het totale energieverbruik voor verwarming gecorrigeerd voor de temperatuur lag ook lager dan voorgaande jaren. Op jaarbasis verbruiken we nu in een standaardjaar (2.790 graaddagen) 3.300 kWh. Dat is 41% minder dan waar het model van CE vanuit gaat.
Energiebronnen
In april hebben we meer energie opgewekt dan dat- we hebben verbruikt. In onderstaande grafiek is ook goed zichtbaar dat onze winterpiek dit jaar beduidend lager ligt dan eerdere jaren en dat de aardgas vraag fors lager lag.
Op jaarbasis is het effect van infraroodverwarming nu goed zichtbaar geworden in onze energiemix. We verbruiken zo’ n 6.000 kWh elektriciteit, waarvan we nu ongeveer 1/3 inkopen. De andere 4.000 kWh wekken we zelf op met onze zonnepanelen, zonnedelen en winddelen. Het gasverbruik is sterk teruggelopen en bedraagt nu minder dan 1.400 kWh (150 m3 aardgas) op jaarbasis. Het gaat om verbruik voor warm water, afhankelijk van de vraag of onze warmwatervoorziening in het stookseizoen gaan oplossen met een doorstroomverwarmer of een warmtepomp krijgen we er nog tussen de 500 en 1.400 kWh elektriciteitsverbruik bij op jaarbasis.
Inschatting elektriciteitsverbruik Greenchoice
Zoals iedere maand heeft Greenchoice ons een overzicht gestuurd van ons gas- en elektriciteitsverbruik in april. Dit overzicht bevat ook een inschatting van ons netto-elektriciteitsgebruik op jaarbasis. Ons werkelijk elektriciteitsverbruik op jaarbasis ligt al 3 maanden gelijk net onder de 4.000 kWh. De verwachting van Greenchoice is gedaald van bijna 10.000 kWh in januari en februari, naar 7.000 kWh in maart. In april is de inschatting gedaald naar minder dan 3.000 kWh per jaar, terwijl ons werkelijk elektrictieitsverbruik nog steeds rond de 4.000 kWh ligt.
Januari, dus tijd om de balans op te maken over ons energieverbruik en onze energieproductie in december 2019. Oersaai, maar heerlijk om het jaar mee te beginnen. Te beginnen met het overzicht van de kengetallen van december om daarna door te kijken naar ons bruto energieverbruik en de verwarming.
Wat (alles in kWh)
2018
2019
verschil
Ruimteverwarming
898
442
-51%
Warm water
202
244
21%
Apparaten
339
227
-33%
Verbruik/graaddag
2,37
1,11
-53%
Gasverbruik
1089
244
-78%
Elektriciteitsafname
339
683
101%
Teruglevering
14
Elektriciteitsverbruik
339
669
97%
Zonnepanelen
35
48
37%
Zonnedelen
8
4
-50%
Winddelen
153
113
-26%
Zonneboiler
10
0
-100%
Totaal opwekking
206
165
-20%
Netto elektriciteitsverbruik
143
504
252%
Het energieverbruik voor verwarming en apparaten ligt dit jaar fors lager dan vorig jaar. Ook het gasverbruik is behoorlijk gedaald, door onze overstap naar infraroodverwarming. Dat heeft wel gezorgd voor een stijging van ons elektriciteitsverbruik. Per saldo hebben we in december 504 kWh elektriciteit meer verbruikt dan dat we hebben geproduceerd. Onze zonnepanelen hebben het beter gedaan dan in 2018. Onze winddelen, zonnedelen en zonneboiler hebben minder energie opgewekt dan in december 2018. Op jaarbasis verbruiken we inmiddels bijna 1.400 kWh meer elektriciteit dan we zelf opwekken met onze winddelen, zonnedelen en zonnepanelen.
Bruto energieverbruik
Door het lagere energieverbruik in december is ons bruto energieverbruik voor het eerst sinds 2011 onder de 10.000 kWh per jaar uitgekomen. Daarmee ligt ons bruto energieverbruik 1.600 kWh lager dan gemiddeld in de periode 2011-2018, waarbij ik 2013 buiten beschouwing laat. Dat was namelijk een jaar waarin we uitzonderlijk fors hebben gestookt. Ons bruto energieverbruik is daarmee 14% lager uitgekomen dan het gemiddelde over de periode 2011-2018.
Wanneer ik kijk naar de verdeling van ons energieverbruik dan ligt vooral het energieverbruik van onze verwarming veel lager dan in eerdere decembermaanden. Het energieverbruik voor warm water en elektrische apparaten is niet heel veel veranderd.
Onze energievraag op jaarbasis voor warm water en elektrische apparaten is behoorlijk constant. De vraag voor verwarming is wel gedaald. Waarmee het totaal onder de 10.000 kWh op jaarbasis is uitgekomen. Een daling die in maart 2019 al werd ingezet.
Doordat ons energieverbruik voor verwarming afneemt neemt ook het aandeel van verwarming in ons energieverbruik af. Het ligt inmiddels op het laagste niveau met een aandeel van 42%.
In december 2019 bestond ons energieverbruik voor ongeveer tweederde uit elektriciteit. Het resterende deel werd geleverd door aardgas. Een volledige omdraaiing van ons normale patroon, aangezien we in voorgaande jaren in december ruim 75% van onze energiebehoefte uit aardgas haalden.
Wanneer ik kijk naar het aandeel gas in ons bruto energieverbruik dan is dat in december op jaarbasis gedaald naar minder dan 40% van ons energieverbruik. Onze zonneboiler levert nog steeds zo’n 10% van ons energieverbruik. Elektriciteit heeft op jaarbasis voor het eerst sinds we hier in 2011 zijn komen wonen meer dan 50% van onze energie geleverd. Ons bruto energieverbruik is in 2019 voor het eerst sinds we hier wonen onder de 10.000 kWh uitgekomen.
Bron energieverbruik
Een andere manier om naar ons energieverbruik te kijken is door het te verdelen in de verschillende vormen van energieproductie. Waarbij we twee vormen van energie inkopen: aardgas en elektriciteit. Sinds 2013 leveren we in de zomer meer elektriciteit terug dan we verbruiken. Ook ligt ons gasverbruik buiten het stookseizoen al sinds 2011 bijna op nul. Wat in 2019 is verandert is dat ook het gasverbruik in de winter fors gedaald is, doordat we overgeschakeld zijn op infraroodverwarming. De inkoop van groene stroom is daardoor wel gestegen.
Op jaarbasis bestaat ons energie nog steeds voor een groot deel uit aardgas. Al neemt het verbruik wel fors af en is het gedaald naar minder dan 400 m3 gas per jaar, in 2018 was dit nog ruim 700 m3 aardgas. Komend jaar verwacht ik dat het gasverbruik daalt tot onder de 200 m3 aardgas en als de verwarming de rest van het stookseizoen goed doorstaat gaat in 2021 het gas er volledig af.
Het aandeel inkoop van elektriciteit is afgelopen jaar opgelopen en het aandeel aardgas gedaald. Het aandeel gas ligt nu onder de dan 40%. De belangrijkste bron voor energie na aardgas zijn onze zonnepanelen, deze leveren ongeveer 20% van ons jaarlijks energieverbruik. Momenteel kopen we zo’n 15% van onze energie in de vorm van groene stroom. Gevolgd door onze zonneboiler en winddelen met ieder 11% van ons energieverbruik.
Op jaarbasis ligt ons bruto energieverbruik over heel 2019 18% lager dan gemiddeld in de periode 2011-2018. Als ik 2013 buiten beschouwing laat resteert een besparing van 14%, oftewel 1.600 kWh. De daling zit vooral bij de verwarming. De daling van het elektriciteitsverbruik door apparaten wordt voornamelijk bepaald doordat het infraroodpaneel in de badkamer sinds maart meetelt als verwarming. Deze zat voor de installatie van de aansturingssoftware van BeNext verstopt onder elektrische apparatuur.
Energieproductie
Onze energieproductie lag met 4.500 kWh 6% lager dan in 2018. Wederom haalde onze winddelen niet de beoogde productie van 1.500 kWh per jaar. Ook de energieproductie van onze zonnepanelen en zonnedelen lag lager dan in 2018. Alleen de zonneboiler presteerde iets beter dan in 2018.
Doordat ons bruto energieverbruik gedaald is is het aandeel zelf opgewekte energie wel gestegen. We zijn hard op weg naar de 50%, wat ik verwacht te kunnen halen zonder extra zonnepanelen, zonnedelen of winddelen. Puur door de energiebesparing ten gevolge van de overschakeling op infraroodverwarming.
Verwarming
In december zijn we een aantal dagen langer weg geweest dan voorgaande jaren. Dat heeft uiteraard effect gehad op ons energieverbruik. We hebben vooral minder hoeven verwarmen. Als ik hiervoor corrigeer komt het energieverbruik voor verwarming in december uit op 1,65 kWh/graaddag. Dat is 30% lager dan ons energieverbruik voor verwarming in 2018. En ook lager dan we sinds 2011 in ons huis hebben weten te bereiken. De enige verandering ten opzichte van december 2018: infraroodverwarming van ThermIQ.
Ook over heel 2019 ligt ons energieverbruik per graaddag voor verwarming lager dan in eerdere jaren. Al is het verschil minder groot dan in december, omdat we de infraroodpanelen pas in de loop van maart hebben laten installeren. In 2020 verwacht ik daarom dat ons cumulatief energieverbruik voor verwarming, uitgedrukt in kilowattuur per graaddag, lager zal liggen dan in 2019.
Wanneer ik het energieverbruik voor verwarming corrigeer voor onze afwezigheid rond kerst zouden we in december 657 kWh hebben verbruikt voor verwarming. Dat is 27% lager dan de 898 kilowattuur uit december 2018. Daarmee hebben we in 2019 nipt een zuinigheidsrecord gezet met 4.211 kWh, waarmee we zuiniger zijn geweest dan de 4.400 kWh uit 2014. Waarbij de verschillende jaren niet gecorrigeerd zijn voor het aantal graaddagen.
Wanneer ik wel corrigeer voor het aantal graaddagen en de verschillende jaren terug reken naar een standaardjaar met 2802 graaddagen dan wordt het verschil groter. 2019 blijft het meest zuinige jaar met 4.580 kWh, 2014 volgt dan echter op 5.256 kWh. Een verschil van ruim 650 kWh.
Als ik niet corrigeer voor onze afwezigheid rond kerst komt het energieverbruik voor verwarming in december nog lager uit dan in voorgaande jaren. Het energieverbruik per graaddag ligt in december dan zelfs wat lager dan in november. En ook het gemiddeld energieverbruik per graaddag over de afgelopen 12 maanden laat een duidelijke daling zien. Januari wordt wat dat betreft de echte testcase, want lager dan 2,5 kWh/graaddag is me in een januarimaand nog nooit gelukt.
Het totale energieverbruik voor verwarming in een standaardjaar ligt inmiddels onder het de energiebesparing waar het Vesteda model van CE Delft mee rekent voor infraroodverwarming. Zowel als ik uitga van ons energieverbruik op jaarbasis in januari 2019 als wanneer ik uitga van ons langjarig gemiddelde energieverbruik voor verwarming. Naar het totale energieverbruik uit het Vesteda model kijk ik niet eens, voor een c-label woning rekent dat model met een energieverbruik voor aardgas van 12.827 kWh en voor infraroodverwarming met 9.890 kWh. Verbruiken die ik in onze c-label woning nooit en te nimmer heb weten te behalen.
Onze verwarmingskosten zijn in december wel gestegen, ondanks de energiebesparing die onze infraroodpanelen opleveren. Dat komt doordat elektriciteit in Nederland relatief zwaar wordt belast t.o.v. aardgas. De energiebelasting plus opslag duurzame energie bedragen voor gas omgerekend zo’n 4 Eurocent per kilowattuur. Voor elektriciteit is dit 12,5 Eurocent per kilowattuur.
Al met al zijn onze verwarmingskosten met Euro 188 gestegen ten opzichte van onze gemiddelde verwarmingskosten in 2011-2018. Waarbij alle verbruiken omgerekend zijn tegen de tarieven van 2020. Die stijging zal in 2020 nog wel doorzetten, tenzij we extra energiebesparende maatregelen gaan nemen. Wat zomaar zou kunnen.
Variabele energiekosten 2019
Het hoeft weinig verrassing te wekken dat onze variabele gasrekening in 2019 fors lager lag dan voorgaande jaren. Voor in november en december is het verschil goed zichtbaar. In de eerste maanden van het jaar was het verschil nog gering. De infraroodpanelen van ThermIQ zijn pas in maart geïnstalleerd. Onze gasrekening ligt ongeveer 200 Euro lager dan in 2018.
Onze elektriciteitskosten zijn gestegen met 375 Euro, dat komt door de overschakeling op infraroodverwarming. Die stijging is echter een stuk minder dan verwacht op basis van de COP=1 politie, die een stijging van ruim 600 voorspelden. Als ik rekening hou met de 24% energiebesparing waar CE Delft mee rekent in het Vesteda model en waar ook DWA mee rekent dan komt onze elektriciteitsrekening nog steeds 60 Euro lager uit dan verwacht.
Onze totale variabele energiekosten zijn met 180 Euro gestegen ten opzicht van 2018. Ten opzichte van de verwachte energiekosten bij gebruik van de hr-ketel zijn de variabele energiekosten in 2019 met Euro 160 gestegen.
Als ik de variabele energiekosten van de verschillende jaren omreken naar de tarieven voor 2020 dan is onze gasrekening in 2020 beduidend lager dan voorgaande jaren. Al vanaf maart liggen de kosten lager dan eerdere jaren.
Onze variabele elektriciteitskosten zijn in 2019 hoger dan in voorgaande jaren.
De totale variabele energiekosten lagen in 2019 ook bij gebruik van het tarief van 2020 hoger dan voorgaande jaren. Enkel in 2011, 2012 en 2013 lagen de energiekosten hoger. Ten opzichte van de gemiddelde energiekosten in de periode 2014-2018 komen onze variabele energiekosten over 2019 110 Euro hoger uit. Dat is een stijging van 15% ten opzichte van onze gemiddelde variabele energiekosten in de periode 2014-201.
November is afgelopen en eerder ben ik al ingegaan op de ontwikkeling van ons energieverbruik voor verwarming. Tijd om ook de andere aspecten van ons energieverbruik en onze energieproductie te analyseren. Te beginnen met een overzicht van de belangrijkste kengetallen.
Wat (alles in kWh)
2018
2019
verschil
Ruimteverwarming
781
487
-38%
Warm water
202
205
2%
Apparaten
343
278
-19%
Verbruik/graaddag
2,18
1,31
-40%
Gasverbruik
963
205
-79%
Elektriciteitsafname
343
786
129%
Teruglevering
21
Elektriciteitsverbruik
343
765
123%
Zonnepanelen
84
60
-29%
Zonnedelen
17
17
0%
Winddelen
111
67
-40%
Zonneboiler
20
0
-100%
Totaal opwekking
232
144
-38%
Netto elektriciteitsverbruik
131
622
373%
Verdeling energieverbruik
November was een frisse maand met 371 graaddagen, meer dan de 359 van 2018. Dat is te zien in de toename van ons energieverbruik.
Het energieverbruik voor warm water was constant. Het energieverbruik van apparaten daalde met 65 kWh, oftewel 19%, ten opzicht van 2018. Als je bedenkt dat ons infraroodpaneel in de badkamer zo’n 70 kWh heeft verbruikt in november 2019 en dat deze in 2018 nog meetelde in het elektriciteitsverbruik van apparaten dan is het elektriciteitsverbruik van apparaten eigenlijk stabiel ten opzichte van november 2018. Het energieverbruik voor verwarming ligt met 487 kWh wel 38% lager dan in november 2018, dat is nog afgezien van de 70 kWh van de badkamer die ik vorig jaar nog meerekende bij apparaten en die nu meetelt bij verwarming.
Bezien over een periode van 12 maanden is ons energieverbruik licht aan het dalen. Ten opzichten van oktober is het energieverbruik op jaarbasis met 3% gedaald. Ten opzichte van november 2018 bedraagt de daling 10%. Inmiddels is ons bruto energieverbruik tot net boven de 10.000 kWh gedaald. Als de ontwikkeling van ons energieverbruik voor verwarming in december doorzet dan verwacht ik dat we in 2019 voor het eerst sinds we hier wonen minder dan 10.000 kWh verbruiken voor verwarming, warm water en apparaten samen.
Doordat de hoeveelheid energie die we verbruiken voor verwarming licht daalt daalt ook het aandeel verwarming in onze energiemix. Verwarming vormt nu zo’n 45% van ons energieverbruik, warm water 24% en elektrische apparaten 31%.
Herkomst energie
In november heeft onze zonneboiler niet zoveel gedaan. Sterker die droeg eigenlijk niets bij. Hierdoor is het aandeel aardgas weer gestegen tot zo’n 20%. De stijging van het aandeel elektriciteit was echter veel sterker, wat het effect van onze infraroodverwarming laat zien.
In voorgaande jaren lag het aandeel elektriciteit in ons energieverbruik in november veel lager dan nu.
De hoeveelheid aardgas die we in november hebben gebruikt ligt in november 2019 veel lager dan in dezelfde periode vorig jaar. Ondanks de stijging van het aandeel gas in november ten opzichte van oktober. In bovenstaande grafiek is ook goed zichtbaar dat we in november onvoldoende elektriciteit produceerden om in ons eigen elektriciteitsverbruik te voorzien. We hebben behoorlijk wat stroom in moeten kopen bij onze energieleverancier.
Op jaarbasis begint ook zichtbaar te worden dat we elektriciteit in moeten kopen bij Greenchoice. Leverden we voorgaande jaren nog wel eens stroom terug, inmiddels is dat niet meer het geval en nemen we op jaarbasis zo’n 1.000 kWh af. Al komt dat deels ook doordat de hoeveelheid die we opwekken met onze winddelen, zonndelen, zonneboiler en zonnepanelen gedaald is ten opzichte van november 2018. Ook nemen we dit jaar minder aardgas af. Ten opzichte van 2018 is ons gasverbruik met 2.700 kWh gedaald, dat is zo’n 280 m3 minder aardgas.
Door de daling van het gasverbruik daalt ook het aandeel van aardgas in onze energiemix. Inmiddels is het aandeel gas gedaald tot 44%, terwijl elektriciteit op 44,7% zit. Daarmee is elektriciteit onze grootste energiebron geworden. Er vanuit gaande dat de infraroodverwarming goed blijft bevallen verwacht ik dat het aandeel aardgas volgend jaar terugvalt tot minder dan 25%. Dan hebben we enkel nog warm water voor de winter te regelen.
Netto energieverbruik
Ons netto energieverbruik ligt dit jaar lager dan voorgaande jaren. Al scheelt het niet heel veel me 2014.
Ons bruto energieverbruik ligt dit jaar 1.400 kWh lager dan in 2018. Ten opzichte van het gemiddelde over de periode 2011-2018, exclusief 2013, ligt ons bruto energieverbruik 94 kWh, oftewel 10%, lager. De energieproductie van onze winddelen, zonnepanelen, zonnedelen en zonneboiler ligt echter ook 300 kWh lager dan in 2018. Per saldo ligt ons netto energieverbruik daarmee 200 kWh onder het netto energieverbruik van 2014.
Variabele energiekosten
Onze variabele energiekosten liggen dit jaar hoger dan vorig jaar. Maar voordat ik daar naar ga kijken eerst de ontwikkeling van de kosten voor aardgas.
Doordat ons aardgasverbruik dit jaar fors lager ligt dan vorig jaar liggen de kosten voor aardgas ook veel lager. Ten opzichte van vorig jaar liggende kosten Euro 131 lager. Op basis van het gemiddeld verbruik en het aantal graaddagen tot en met november schat ik dat onze gasrekening 161 Euro hoger zou zijn als we met de cv-ketel zouden verwarmen. De grootste kosten voor gas hebben we in januari en februari gemaakt, toen we nog wel op gas stookten. Vanaf half maart is gas enkel nog ingezet voor warm water.
Onze variabele elektriciteitskosten liggen dit jaar 294 Euro hoger dan vorig jaar. Wanneer COP = 1 zou kloppen had dit 438 Euro moeten zijn. Wanneer we nog met een CV-ketel zouden hebben verwarmd, dan was de elektriciteitsrekening 312 Euro lager geweest.
Hoe je ook precies rekent de variabele energiekosten zijn dit jaar omhoog gegaan door de overstap naar infraroodverwarming in onze label C-woning. Het verschil over de eerste elf maanden bedraagt 157 Euro ten opzichte van 2018 en 153 Euro ten opzichte van verwarming met de hr-ketel. Daar staat tegenover dat we zo’n 172 Euro gaan besparen zodra we de gasaansluiting kunnen laten verwijderen.De stijging die plaats had moeten vinden wanneer de COP = 1 politie gelijk zou hebben bedraagt 301 Euro ten opzichte van 2018 en 297 Euro ten opzichte van verwarmen met een hr-ketel.
Kortom ook de overschakeling naar infraroodverwarming vergt extra maatregelen aan onze label C-woning om de energierekening binnen de perken te houden als we van gas af gaan. Een van de opties die ik overweeg is de muren behandelen met speciale verf. Een andere optie is om de kozijnen onder handen te nemen en als laatste maatregel zullen we extra groene stroom moeten produceren om op jaarbasis stroomproductie en verbruik weer in evenwicht te krijgen. Ik verwacht dat we zo’n 3.000 kilowattuur extra stroom moeten produceren.
