Krispy's Blog

Deze week rolde de timeline van twitter en de rss-lezer vol met berichten over de reactie van een brede coalitie op de discussienotitie ‘DECENTRALE ENERGIESYSTEMEN: Wat is de visie van EL&I?’ van juni 2012. De discussienotitie van EL&I is onder een select gezelschap verspreid en niet openbaar. Ik heb de discussienotitie inmiddels onderhands wel in bezit, maar meer dan een eerste ruwe aanzet tot een visie kan ik het niet noemen. Tenzij de ideeën armoede werkelijk heeft toegeslagen. Het persbericht en de bijbehorende brief kun je vinden op de website van e-Decentraal.

Vormen van duurzame energie productie

e-Decentraal onderscheid 3 vormen van duurzame energie productie:

1. Eigen productie en gebruik van duurzame energie achter de aansluiting op de openbare gas- elektriciteits- en warmtenetten, zonder levering aan deze netten. De gebruiker produceert duurzame warmte, koude, elektriciteit of groen gas voor eigen gebruik achter de aansluiting op de openbare netten en levert geen energie terug aan deze netten. Het effect op de energiehuishouding is hetzelfde als met energiebesparing: de vraag neemt af. Daarover is nu geen belasting verschuldigd en dat moet zo blijven.
2. Eigen productie van duurzame energie voor eigen gebruik, met gebruikmaking van het openbare net. De gebruiker produceert duurzame warmte, koude, elektriciteit of groen gas voor eigen gebruik, levert als de productie hoger dan de vraag is aan het openbare net en neemt af van het openbare net als de vraag hoger is dan het aanbod.
3. Productie van duurzame energie, bedoeld voor derden. De situatie betreft partijen die duurzaam opwekken en aan derden leveren via de openbare netten. Hier is salderen niet aan de orde.

Gewenste aanpassingen

e-Decentraal pleit voor uitbreiding van de bestaande regelingen op de volgende punten:

1. Uitbreiding van het bestaande systeem voor saldering achter de meter naar groen gas;
2. Vormen van saldering ook mogelijk maken voor productie die niet achter de eigen aansluiting op het openbare net, maar in de buurt. Bij buurt wordt daarbij gedacht aan het regionale gasnet of het 20 kV-net.
   Op die manier kunnen bijvoorbeeld ook bewoners waarvan de woning niet op het zonnige zuiden is gericht en bewoners van flats en appartementen hun eigen energie zelf gaan opwekken. Individueel of in collectief verband. Iedereen moet kunnen investeren in de verduurzaming van zijn energievoorziening. Het moet voor kleinverbruikers ook mogelijk zijn om dit in collectief verband te doen. Of door verhuurders van woningen voor hun huurders of Verenigingen van Eigenaren voor hun leden.
3. Als een collectief ook de rol van energiebedrijf gaat vervullen, dan is de nu verplichte leveringsvergunning disproportioneel zwaar. E-Decentraal pleit voor een lichtere vorm, op den duur wellicht te vervangen door (uitsluitend) een meldingsplicht bij de NMA en/of de netbeheerder. De programmaverantwoordelijkheid moet dan wel bij een door TenneT erkende partij zijn ondergebracht.
4. Voor de aansluiting op en het gebruik van de openbare netten kunnen de kosten doorberekend worden aan de betreffende kleinverbruiker of collectief van kleinverbruikers. Daarbij gaat e-decentraal er wel vanuit dat de eventuele diepere investeringen in netverzwaring gesocialiseerd worden, net als dat nu gebeurt voor grootschalige centrale aansluitingen.

Randvoorwaarden

E-Decentraal stelt de volgende randvoorwaarden voor haar voorstellen:

• Het gelijkheidsbeginsel. Dat betekent ondermeer salderen voor eigen gebruik niet beperken tot een selectieve groep energiegebruikers en/of –opwekkers. Daarnaast bij de toegang en het gebruik van de openbare energie infrastructuur dezelfde regels hanteren voor warmte/koude, groen gas en duurzame elektriciteit.
• De elektriciteits-, gas- en warmtewet en het toezicht daarop moeten een eerlijk speelveld voor decentraal duurzaam opgewekte energie gaan bieden. De energie-wetten zijn ontworpen op basis van een centraal energiesysteem en daardoor op veel punten strijdig met de belangen van decentrale systemen.
• De energiebelasting moet meer gaan reguleren en daardoor energiebesparing en duurzame opwekking stimuleren. Dat is ook in lijn met het Lenteakkoord (opheffing vrijstelling kolenbelasting, verhoging Energiebelasting op grijs gas) en de ontwikkeling van de nieuwe EU richtlijn (grondslag voor energiebelasting grotendeels baseren op de koolstofinhoud en bij de bron heffen).
• Uitbreiding en vereenvoudiging van de mogelijkheden van financiering van decentrale duurzame initiatieven. Ondermeer door versoepeling van de (toepassing van de) Wet op het financieel toezicht door De Nederlandsche Bank en de AFM, zodat crowdfunding voor decentrale duurzame initiatieven mogelijk wordt.
• Het huidige systeem van saldering is laagdrempelig en eenvoudig. Bij een verdere uitbouw en verbreding van het systeem van teruglevering moeten deze voordelen behouden blijven.

Mijn mening over het verhaal

Wat ik goed vind in het inleidende verhaal is dat de opstellers geen onderscheid maken in type duurzame energie (warmte, koude, elektriciteit, groen gas) of toegepaste technologie. Daarmee voorkom je dat investeringen in bepaalde technieken gedaan worden enkel voor een fiscaal voordeel. Ook de brede ondersteuning vanuit verschillende organisaties vind ik goed geregeld. Daarmee is het een krachtig verhaal.

De randvoorwaarde dat energiebelasting ingezet moet worden om energiebesparing en duurzame opwekking te stimuleren is goed. Het is alleen jammer dat dat zo weinig is uitgewerkt en zo weinig aandacht krijgt in het persbericht. Al vind ik de reacties die ik op internet tegen kom als gevolg van dit ondergeschoven kindje wat overtrokken. Zelf vraag ik me nog steeds af waarom EL&I en Financien geen lering trekken uit de succesvolle verduurzaming van het zakelijke wagenpark. De combinatie van lagere bijtelling, BPM en wegenbelasting voor zuinige auto’s heeft die markt behoorlijk op z’n kop gezet. Internationaal vent Nederland het uit als een best practice op beleidsgebied, maar nationaal zijn we niet in staat om hetzelfde mechanisme te gebruiken op andere beleidsterreinen…

Wat ik persoonlijk (als investeerder in De Windcentrale en lid van Windvogel) spijtig vind is de definitie van buurt. Volgens mij is er geen windmolen van De Windcentrale of De Windvogel die me van elektriciteit kan voorzien zonder over het hoogspanningsnet te gaan.

Ik kan me voorstellen dat TenneT graag haar hoogspanningsnetwerk wil ontzien en dus productie en afname in de buurt wil stimuleren. Dat moet je m.i. echter niet doen via de energiebelasting, maar via een verschil in transportkosten. Dan is het daarna aan mij om minder transportkosten te betalen en een windmolen in de buurt te accepteren, of meer transportkosten te betalen en m’n wind van zee of uit Delfzijl te halen. En ja, ik weet dat grootschalige windmolens op land een lagere kostprijs hebben dan kleinschalige windparken en wind op zee. Maar juist vanuit andere waarden zijn er legio mensen die niet de goedkoopste optie kiezen, waaronder ik mijzelf ook reken.

Discussienotitie EL&I

Wat betreft de discussienotitie van EL&I wil ik slechts 1 ding kwijt: in de notitie wordt gesteld dat (de rest mag je WOBBEN,):

Belastingvrijstelling vaak (zoals bij windenergie) een forse ‘overstimulering’ zou betekenen.

Dat kan natuurlijk waar zijn, alleen vraag ik me dan af hoe die overstimulering er uit ziet bij fossiele energie, gezien de ondersteuning d.m.v. fiscale voordelen, subsidies en andere reguleringen. Denk aan:

• 40% investering van staatsgeld voor proefboringen en exploitatie (in ruil voor 40% opbrengsten, maar de energiebelasting op windenergie laat zien dat je ‘rent’ ook op een heel andere wijze kunt innen als overheid)
• kleine gasveldenbeleid: fiscale voordelen voor exploitanten die kleine gasvelden ontginnen. Ooit ingesteld bij een veel lagere olie- en gasprijs, maar naar mijn weten nog steeds van kracht. Wordt weinig gebruik van gemaakt, maar is wel lekkere achtervang.

En zo is er nog een heel scala aan regelingen die de winning van fossiele brandstoffen bevorderen. Gelet op de winstgevendheid van oliebedrijven is dat nou echt overstimulering.