Krispy's Blog

Afgelopen vrijdag kwam PBL met een nieuwe prognoses voor de CO2 emissie in 2020. 2020 is een belangrijk jaar, omdat de staat onder Rutte 2 in 2015 in de klimaatzaak, die Urgenda had aangespannen, door de rechtbank op de vingers werd getikt over haar klimaatbeleid. De rechtbank sprak uit dat de CO2 emissie in 2020 ten minste 25% lager moet liggen dan in 1990. Dit vonnis werd in 2018 in hoger beroep bevestigd. De staat is inmiddels in cassatie tegen de uitspraak. Dat neemt niet weg dat het vonnis uitgevoerd moet worden en dat Rutte III het doel niet gaat halen volgens PBL.

Benodigde CO2 reductie

In november berekende ik dat de staat zo’n 17 megaton extra CO2 zou moeten reduceren om te voldoen aan de uitspraak in de klimaatzaak. De NOS meldde vorige week al er waarschijnlijk 9 megaton extra CO2 reductie nodig is. Wat dan wel weer prettig was geweest voor Kabinet Rutte 3 na de tegenvaller van 1,2 megaton uit de chemische industrie van vorig jaar.

Uit de cijfers van PBL komt naar voren dat ik aan de bovenkant van de bandbreedte zat met mijn 17 megaton. PBL stelt dat de CO2 reductie 9 megaton CO2 equivalenten boven het doel uitkomt, met een bandbreedte tussen de 2 en 17 megaton. Inmiddels is ook duidelijk dat PBL en CPB voor de provinciale staten verkiezingen met de doorrekening van het concept klimaatakkoord komen.

Het wordt interessant om te zien hoe de coalitie de pijn gaat verdelen tussen burgers en bedrijfsleven. VVD, CDA, ChristenUnie en D66 roepen ten slotte ieder dat de omslag betaalbaar moet zijn en blijven voor de burger. Ook al is dat niet altijd terug te vinden in hun stemgedrag de afgelopen jaren. Het kabinet heeft al aangegeven pas na de verkiezingen met aanvullende maatregelen te komen voor het halen van de doelstelling van de klimaatzaak.

Stemgedrag over wetsvoorstellen en amendementen energiebelasting en opslag duurzame energie per politieke partij. Bron: Tweede Kamer.

Benodigde maatregelen

De NOS noemt drie maatregelen waar aan gedacht zou worden. Op de eerste plaats de sluiting van twee kolencentrales (of de versnelde ombouw naar biomassacentrales, waarmee ze Pulp Fiction CO2 neutraal zijn), wat volgens de NOS een CO2 reductie oplevert  van 4 megaton. Het gaat dan waarschijnlijk om de Amercentrale in Tilburg en de Hemwegcentrale in Amsterdam. Sluiting van de Amercentrale levert een forse uitdaging op in Tilburg, aangezien de Amercentrale daar gebruikt wordt voor het warmtenet. Ingewijden geven tegen Sargasso aan dat meer tijd nodig is om alternatieve duurzame warmtebronnen te ontwikkelen. Een sneller alternatief is een leiding naar de afvalverbranding in Moerdijk, die past alleen niet zo goed in een circulaire economie en over de duurzaamheid van afvalverwerking valt te twisten. Sluiting van de Hemwegcentrale levert minder problemen op.

De tweede maatregel die de NOS noemt is het verlagen van de maximum snelheid van 130 naar 100, dat is goed voor 1 megaton. Dat is 0,6 megaton minder dan ik had ingeschat. Bij elkaar zijn deze maatregelen goed voor 5 megaton, resteert een gat van 4 megaton. De derde optie die de NOS noemt om dat gat te vullen is het verder verhogen van de energierekening voor burgers en/of bedrijven. Het verhogen van de tarieven kan  extra energiebesparende of CO2 reducerende maatregelen bij burgers of het bedrijfsleven uitlokken. Alhoewel het bij burgers ook tot grote problemen kan leiden. Zeker in bestaande woningen en in huurhuizen zijn maatregelen niet zomaar te nemen. In huurhuizen zijn huurders afhankelijk van de verhuurder. Bij koopwoningen zorgt een stijgende energierekening zonder flankerend inkomensbeleid voor toenemende problemen met betrekking tot betaalbaarheid en financierbaarheid van maatregelen.

Een alternatief is vaart maken met de invoer van een bodemprijs voor CO2 (ook voor de industrie). Dat kan ook tot extra CO2 reductieplannen van de industrie leiden, zeker als dat gecombineerd wordt met flankerend beleid om het nemen van maatregelen te stimuleren. Al vraag ik me af hoeveel CO2 reductie dat in 2 jaar nog op kan leveren. Net als dat het praktisch onhaalbaar is om via een extra stimulans meer hernieuwbare energie te realiseren voor 2020.

Conclusie

Voor zover ik kan vinden zijn er in het coalitieakkoord geen afspraken gemaakt over het verdelen van de opgave die voortvloeit uit de klimaatzaak over bedrijven en burgers. Dat maakt het extra interessant om te volgen waar het kabinet deze lasten gaat neerleggen. Gaat de energiebelasting voor burgers nog verder omhoog? Of krijgt de burger dit keer enkel de rekening gepresenteerd in de vorm van verlaging van de maximum snelheid naar 100 kilometer per uur? En als de twee kolencentrales dicht gaan, wordt de resterende opgave dan bij het bedrijfsleven gelegd? Of pakt het Kabinet een eigen rol, bijvoorbeeld door CO2 reductie in de eigen organisatie?

De belangrijkste vraag blijft of extra beleid binnen 2 jaar resulteert in een emissiereductie van 9 megaton. Waarschijnlijker is dat het treuzelen en dralen met het nemen van aanvullende maatregelen door de Kabinetten Rutte 2 en Rutte 3 ervoor zorgt dat het Urgenda vonnis niet meer haalbaar is.