energiebesparing – Krispy's Blog

Energieverbruik en opwekking april 2019

5 mei 20194 mei 2019 Krispijn Beek3 reacties

April is voorbij, dus tijd om naar ons energieverbruik over april te kijken. Waarbij ik meteen kan melden dat ik redelijk wat wijzigingen heb gemaakt in mijn berekingen in verband met de slimme meter die we hebben en in verband met de overgang naar infraroodverwarming. Het kan dus goed zijn dat er hier en daar nog een foutje in de spreadsheet zit die de komende maanden naar boven gaat komen. De ergste zijn er volgens mij uit, waarmee de getallen over maart met terugwerkende kracht licht zijn gewijzigd.

Kengetallen voor april

Om te beginnen een tabelletje met wat kengetallen over april. Waarmee meteen het eerste verschil binnenkomt: al het energieverbruik reken ik vanaf nu om in kilowattuur. Dat telt lekker makkelijk op en het vergelijkt ook makkelijker.

Wat	2018	2019	verschil
Ruimteverwarming	261	167	-36%
Verbruik/graaddag	1,81	0,95	-48%
Elektriciteitsafname	281	593	111%
Teruglevering	180
Elektriciteitsverbruik	281	413	47%
Zonnepanelen	212	278	31%
Zonnedelen	19	12	-37%
Winddelen	94	52	-45%
Zonneboiler	151	162	7%
Totaal opwekking	477	504	6%
Netto elektriciteitsverbruik	-44	71	-260%
Saldo elektriciteit op jaarbasis	-163

Wat in bovenstaande tabel meteen opvalt is dat ons energieverbruik voor ruimteverwarming fors is gedaald. Niet alleen in absolute zin (van 261 kWh naar 167 kWh), maar ook per graaddag. April was de eerste volledige maand waarin we ons huis enkel volledig met infraroodverwarming hebben verwarmd. Nog een beetje vroeg om hele harde conclusies te trekken, maar de stelling dat het overgaan van gasgestookte cv-ketel naar infraroodverwarming geen een op een vervanging is van gas door elektra durf ik na 2 maanden wel aan

Door de overschakeling op infraroodverwarming is ons totale elektriciteitsverbruik uiteraard wel gestegen. In totaal verbruikte we in april 47% meer dan in april 2018. Ons gasverbruik is daarmee wel gedaald met 28m3 en bedroeg in april slechts 4 m3. Omgerekend zo’n 40 kWh. De ruimteverwarming werd geleverd door infraroodverwarming en de zonneboiler leverde een groot deel van het warme water.

Een andere opvallende is dat onze eigen zonnepanelen meer hebben opgebracht dan vorig jaar, maar dat onze zonnedelen en winddelen beide minder hebben gepresteerd. Bij de Winddelen komt dat deels doordat er voor de periode 26 t/m 30 april geen gegevens beschikbaar zijn. Per saldo steeg de hoeveelheid opgewekte energie wel t.o.v. 2018.

Gewijzigde berekening gasverbruik warm water

Afgelopen maand heb ik opnieuw berekend hoeveel gas we verbruiken voor warm water. Daarbij ben ik uitgegaan van de gemiddelde gaslevering aan een C-label woning voor de jaren 2012-2017. Volgens het CBS gaat het om de volgende hoeveelheden:

CBS aardgaslevering C label	m3/m2
2012	11,5
2013	11,6
2014	10,5
2015	10,3
2016	10,4
2017	10,4

Het gaat hier om het aantal kubieke meter per vierkante meter woonoppervlak. Onze woning is 119m2 en ik ben uit gegaan van 20% gasverbruik voor warm water. Verder ben ik er van uitgegaan dat onze zonneboiler het hele jaar warmte levert, alleen veel minder in de wintermaanden dan in de zomer.

Maand	Maximaal aandeel zonneboiler in warm water
Januari	5,00%
Februari	10,00%
Maart	25,00%
April	75,00%
Mei	75,00%
Juni	90,00%
Juli	90,00%
Augustus	90,00%
September	75,00%
Oktober	50,00%
November	10,00%
December	5,00%

Verdeling energievraag tussen warm water, ruimteverwarming en overige elektra

Op basis van de nieuwe verdeling tussen warm water en verwarming heb ik afgelopen weken onderstaande grafiek ontwikkeld over de verdeling van de energievraag over warm water, ruimteverwarming en overige elektrische apparatuur. Dat geeft het volgende beeld:

In bovenstaande grafiek is goed te zien hoe groot de piek is die veroorzaakt wordt door onze energievraag voor ruimteverwarming. Het verbruik voor warm water en andere elektrische apparatuur kent een veel vlakker verloop. Voor de invoer van led-lampen was met name het verbruik van andere elektrische apparatuur hoger en meer seizoensgebonden. De pieken werden tot februari van dit jaar geleverd door aardgas. Door de installatie van de infraroodpanelen gaat dat veranderen. Ook de piek zal geleverd worden door elektriciteit. Een eerste begin van hoe die piek er dan uit gaat zien is in onderstaande grafiek te zien, waar is weergegeven wat de bron van energielevering is (gas, zonnewarmte, zonnedelen, zonnepanelen, winddelen of inkoop van groene stroom).

Duidelijk te zien is dat in maart en april 2019 het gasverbruik daalt en het elektriciteitsverbruik stijgt. In april gebruikten we voor 66% elektriciteit en voor 26% de zonneboiler. Op jaarbasis is de verschuiving richting elektriciteit vooralsnog gering. Het aandeel elektriciteit is opgelopen tot 36% en de zonneboiler voorziet in 10% van onze energiebehoefte, ruim 50% van ons energieverbruik de afgelopen 12 maanden is dus nog geleverd door aardgas. Pas vanaf het nieuwe stookseizoen zal het aandeel aardgas verder teruglopen. Onze totale energiebehoefte kruipt ook langzaam terug naar minder dan 10.000 kWh per jaar.

Energieverbruik verwarming

Begin maart is

In maart heb ik onderstaande hypotheses geformuleerd over ons energie verbruik voor verwarming:

Hypothese	COP = 1	35% energiebesparing	66% energiebesparing
Extra elektriciteitsverbruik (in kWh/Jaar	5.600	3.700	1.900
Energiebesparing (in kWh/jaar)	0	1.900	3.800
Verbruik (in kWh/graaddag)	2,1	1,4	0,7
Verbruik (in m3 gas/graaddag)	0,22	0,14	0,07
Verbruik (in kWh/m2 per jaar)	47	31	16*

Aangezien ik behoorlijk heb zitten wijzigen in mijn spreadsheet is het tijd om deze hypotheses opnieuw te berekenen. Waarbij ik de hypotheses nu formuleer op basis van een standaard stookjaar (2801 graaddagen, langjarig gemiddelde van 2001-2018 volgens Warmtepompweetjes). De hypotheses luiden dan als volgt:

Hypothese	COP=1	35%	66%
Energie verwarming	6.055	3.936	2.059
Energiebesparing	0,0	2.119	3.996
Verbruik kWh/graaddag	2,2	1,4	0,7
Verbruik in kWh/m2	51	33	17

Infraroodverwarming

In de laatste twee maanden van ons stookseizoen hebben we ons huis met infraroodpanelen verwarmt. In april is ons energieverbruik voor verwarming uitgekomen op 167 kWh. Belangrijker is dat het verbruik per graaddag gedaald is tot 0,9 kWh/graaddag. In maart was dit 1,3 kWh per graaddag en in 2018 1,8 kWh per graaddag. In onderstaande grafiek is goed zichtbaar dat in maart en april het energieverbruik per graaddag in 2019 lager ligt dan in voorgaande jaren. Een verschil dat overigens niet voort lijkt te komen uit een lagere ruimtetemperatuur. De gemiddelde temperatuur in april was met 20,7 graden Celsius namelijk 0,2 graden hoger dan in 2018. Voor zover ik kan beoordelen ligt de thermometer op dezelfde plaats boven op een kast (ongeveer 2 meter boven de grond) en buiten bereik van de straling van onze infraroodpanelen.

Het totale energieverbruik voor verwarming in 2019 ligt vooralsnog op schema om tot de zuinigste jaren te gaan behoren.

Als je bovenstaande grafiek bekijkt dan zul je snappen dat ik er nog goede hoop op heb dat 2019 ons zuinigste jaar wordt. En dat ik er op reken dat we ook dit jaar weer onder de 50 kWh/m2 voor ruimteverwarming uitkomen in onze C-label woning. In onderstaande grafiek is het energieverbruik voor verwarming gecorrigeerd voor temperatuur. Ook dan is 2019 tot nu toe een van de meest energiezuinige jaren en valt op hoe extreem veel we voor ons doen hebben gestookt in 2013.

Conclusie

De hypotheses over ons verbruik voor verwarming zijn geformuleerd op jaarbasis, dus met zekerheid valt er nog weinig over te zeggen. Wat wel te zeggen valt is dat het verbruik per graaddag in maart en april op respectievelijk 1,3 en 0,9 kWh per graaddag lag. Dat ligt aanzienlijk lager dan ons gemiddelde verbruik in voorgaande jaren. Ook ligt het verbruik dichter in de buurt van de besparingshypotheses dan in de buurt van de COP=1 hypothese. Voorlopig is het echter een half jaar wachten op nieuwe resultaten, want het stookseizoen is bijna afgelopen.

Op ontdekkingsreis naar een energiezuinigere woning. Reist u mee?

6 april 20195 april 2019 Krispijn BeekPlaats een reactie

In 2015 plaatsten we Sargasso mijn bericht Wanneer ga jij van het gas af? In de tussenliggende jaren heeft Sargasso geregeld aandacht besteed aan de klimaatbeleid en energietransitie, zoals het verbod op aardgas bij nieuwbouw, de 27 proeftuinen die van gas af gaan, nul op de meter renovaties, infraroodverwarming en energiebesparing. Maar hoe breng je dat zelf in praktijk? Hoe verduurzaam je je eigen huis? Waar loop je tegenaan en zijn adviseurs, bouwbedrijven en installateurs er wel klaar voor om je te ondersteunen? Een aantal redacteuren van Sargasso zullen de lezers van Sargasso de komende tijd meenemen in hun zoektocht en hun eigen ervaringen beschrijven. Ik heb vorige week het spits af gebeten met een korte beschrijving van mijn woonsituatie en een aantal kleinere maatregelen die ik in ons huis genomen heb. Heb je zelf ervaring met energiebesparing in je huis? Deel ze in de reacties.

Type woning en gezinssituatie

Onze woning is een grondgebonden tussenwoning met bouwjaar 1991. De woning heeft een oppervlakte van 119 m2 verdeeld over 5 kamers. De woning was bij aanschaf aan de voorkant en achterzijde voorzien van gewoon dubbelglas. Enkel de schuifpui aan de achterzijde was voorzien van HR+ glas. Het huis is naar de huidige maatstaven redelijk geïsoleerd (zo’n 7 cm spouwmuurisolatie) en had label C toen we het huis kochten. We begonnen in het huis met 3 personen, inmiddels is er een tweede kind bij en zijn we met 4.

We hebben het huis in 2010 gekocht en bij aanschaf een bouwdepot afgesloten voor het vervangen van de VR-ketel door een HR-ketel en een zonneboiler (waarover later meer). De hypotheekadviseur vond dat toentertijd maar vreemd, dat geld konden we toch ook voor een nieuwe keuken of badkamer gebruiken. Sindsdien ben ik niet meer bij een hypotheekadviseur geweest, maar ik hoop dat zij hun rol inmiddels beter weten te pakken bij het energiezuiniger maken van bestaande woningen. In ieder geval zijn er inmiddels meerdere banken die hypotheekproducten op de markt brengen die rentevoordeel bieden als de woning energiezuiniger wordt gemaakt.

Energieverbruik woning en meterstanden bijhouden

Na aanschaf schatte het energiebedrijf ons energieverbruik in op 1.800 m3 aardgas en 6.800 kWh elektriciteit, wat een voorschotrekening van ruim 200 euro per maand opleverde. Reden om vanaf het begin iedere maand de energiestanden bij te houden met een zelf in elkaar geknutselde spreadsheet. Voor wie zelf niet van rekenen houdt zijn er ook voldoende websites en andere middelen om je energieverbruik bij te houden. In 2012 heb ik me zelf echt verdiept in de verschillende mogelijkheden om je energieverbruik bij te houden. Inmiddels heeft MilieuCentraal een website waar nog veel meer verschillende energieverbruiksmanagers worden vergeleken. Zelf gebruik ik naast mijn eigen rekensheet nog een website, omdat die net wat gebruiksvriendelijke is voor het invoeren van de meterstanden. Door het energieverbruik maandelijks vast te leggen kun je makkelijker patronen herkennen. Door de standen voor en na een vakantie op te schrijven heb ik verschillende sluipverbruikers weten op te sporen.

De vreugde was groot toen we in het eerste jaar dat we er woonden met nieuwe HR ketel, zonneboiler en een trits kleinere maatregelen op slechts 680 m3 aardgas en 2.900 kWh elektriciteitsverbruik uitkwamen. Waarmee ons voorschot terug ging naar 120 Euro.

CV-ketel vervangen

Het gasloos maken van de woning speelde bij onze keuze voor een hr-ketel nog geen rol, energie en geld besparen wel. Toen we de eerste maanden aan het klussen waren in ons nieuwe huis viel ons al snel op dat er geen radiator zat op zolder, maar dat het daar wel warmer was dan in de huiskamer. De warmtebron die de zolder op temperatuur hield bleek de cv-ketel. Nadat we de oude vr-ketel vervangen hadden door een nieuwe hr-ketel steeg de temperatuur in de woonkamer en daalde deze op zolder. De oude ketel verwarmde dus het verkeerde deel van het huis. De zolder werd uiteindelijk zo koud dat we een radiator met klokthermostaat hebben geplaatst om de zolder als werkkamer te kunnen gebruiken. Ook de andere radiatoren hebben we voorzien van klokthermostaten, zodat we met wat kunst en vliegwerk de badkamer warm konden maken. Kwestie van de klokthermostaten van de radiatoren in de woonkamer op 2 graden lager zetten, de badkamerthermostaat op 20 graden en tegelijkertijd de klokthermostaat van de cv in de woonkamer een graad warmer dan de gebruikelijke temperatuur. Gevolg: cv slaat aan, maar de radiatoren in de woonkamer zijn dichtgedraaid dus de enige plaats waar het warme water heen kan is de badkamer waar de radiator wel opengedraaid is door de klokthermostaat.

Een andere eenvoudige maatregel die we hebben doorgevoerd is het installeren van thermostaatkranen bij de douche en het bad, en een waterbesparende douchekop. Effect: meer comfort en een klein beetje energiebesparing. Het zijn bovendien maatregelen die ik zelf met mijn twee linkerhanden kon uitvoeren.

De verwarmingsbuizen op zolder hebben we geïsoleerd, weinig geld en wel een beetje besparing. Enkel de aanvoerleidingen, want bij een HR-ketel wil je de retourleiding zo koud mogelijk hebben. Of in ieder geval onder de 60 graden Celsius. Achter de radiatoren hebben we reflecterende folie geplakt, zodat de muren minder worden opgewarmd en de kamers meer.

Een andere maatregel die relatief eenvoudig uit te voeren is is het zuinig afstellen van de cv. Aan de ene kant kan dat door de temperatuur van het verwarmingscircuit in de cv te verlagen. Bij ons bleek deze op een vooroorlogse 90 graden Celsius ingesteld te staan. Dat kan waarschijnlijk makkelijk terug naar 60 of 70 graden, zonder comfortverlies. Mogelijk zelfs lager. Door dit aan het begin of eind van het stookseizoen bij te stellen kun je dat zelf ontdekken.

Alleen de temperatuur verlagen levert niet heel veel op, je zal ook de balans in je cv-systeem goed moeten (laten) inregelen, zodat alle radiatoren voldoende warm water krijgen. Dit wordt ook wel waterzijdig inregelen genoemd. Hierbij worden alle radiatoren zo ingesteld, dat ze ongeveer even snel warm worden. Door dit te doen wordt de warmte beter verdeeld waardoor de ketel niet onnodig lang hoeft te stoken. Ook koelt het water beter af in de radiatoren, waardoor het kouder terugkomt in de hr-ketel. Om dit te bereiken kun je speciale ventielen gebruiken (constante flow ventielen en constante druk gelijkstroompompen). De lagere retourtemperatuur is nog een extra voordeel waardoor de hr-ketel een stuk zuiniger gaat werken. Voor de doe-het-zelvers: hier vind je meer informatie over het energiezuinig afstellen van je cv-ketel. Een goede installateur kan je cv-systeem waterzijdig inregelen, kosten zo’n 300 Euro, besparing 15% op je gasverbruik. Als de installateur het niet kan kun je hem of haar nog tot het volgende stookseizoen geven voor een bijscholingscursus. Als de installateur in het najaar nog niet snapt wat je bedoelt met waterzijdig inregelen zoek je een installateur die dat wel weet.

Kleine maatregelen

In de keuken kwam een enorm koude tocht onder de keukenkastjes vandaan. Na een paar offertes voor het vervangen van de gevelplaat kozen we een simpele en goedkope oplossing: naar de bouwmarkt voor piepschuim. Het piepschuim hebben we achter de plint onder de keukenkastjes gestopt om de kou uit de keuken te houden.

De meeste lampen hebben we vervangen door ledlampen, op een paar halogeenlampen na. Toen we daarmee begonnen kostte een ledlamp nog 15 tot 25 euro. Inmiddels zijn de prijzen van led-lampen fors lager geworden, waarmee led-lampen een nobrainer zijn geworden.

Een andere kleine maatregel met veel comfort is de kierenjacht geweest. Hoewel we zeker niet alles hebben weten op te lossen, want kieren bij kantelramen zijn lastig op te lossen. Ik hou me aanbevolen voor tips. Wel hebben we tochtstrips geplakt bij de voordeur en de balkondeur van de slaapkamer. Minder kou in de winter, minder warmte in de zomer en minder muggen in huis… Kortom: weinig kosten, veel comfort en een klein beetje energiebesparen. Om de warmte in de huiskamer te houden hebben we een dranger geïnstalleerd en een borstel aan de onderkant van de huiskamerdeur. Niet fraai zo’n borstel, wel comfortabel.

Om koude voeten in de winter te voorkomen hebben we in de zithoek een vloerkleed gelegd. Een paar warme dekens om ’s avonds onder te kruipen voorkomt dat het huis gestookt moet worden tot de temperatuur die de grootste koukleum in huis het comfortabel vind. Met kinderen doen de dekens ze dubbel dienst, want die bouwen er bijna dagelijks hutten mee in de huiskamer.

Koken doen we op een keramische kookplaat, die al in de keuken zat toen we het huis kochten. In de zomermaanden koken we sinds vorig jaar in de weekenden soms ook met behulp van de zon. Een zonnekookapparaat vergt wat meer tijd, maar het is wel lollig om te doen. En niet onbelangrijk, de kinderen vinden het leuk om te helpen met koken met onze solar cooker.

Energiebesparend vervangen

Apparaten die de afgelopen jaren kapot zijn gegaan, zoals de wasmachine, de wasdroger, de waterkoker en de vaatwasmachine, hebben we iedere keer vervangen door energiezuinige varianten. Ook de mechanische ventilatie hebben we vervangen door een nieuwe variant op gelijkstroom. Geen balansventilatie of ventilatiewarmtepomp om de warmte terug te winnen, want dat vonden we op dat moment nog te duur. Of deze vervangingen veel uitmaken in ons elektriciteitsverbruik weet ik niet, daarvoor hou ik het energieverbruik onvoldoende bij.

Toen de zolderramen toe waren aan vervanging hebben we het dubbelglas daar vervangen door HR++. Bij het verbouwen van de badkamer hebben we het bestaande kozijn en de ruit vervangen door een HR++ versie. De badkamer is ook de eerste plaats geweest waar we zijn gaan testen met infraroodverwarming als vervanging voor de radiator.

Gedragsverandering

Ook door gedrag te veranderen kan je energie besparen. Zelf verwarmen we enkel de huiskamer en we houden de hal vorstvrij. De badkamer verwarmen we enkel ’s ochtends en ’s avonds een uurtje: bij het opstaan en het naar bed gaan van de kinderen. De slaapkamers verwarmen we niet. In de winter daalt de temperatuur daar soms tot een graad of 10, wijzelf en de kinderen zijn daar aan gewend. Of het veel scheelt in de energierekening weet ik niet, maar een koude slaapkamer vind ik comfortabeler dan een warme.

Vervolg

Volgende keer meer over grotere maatregelen, zoals isoleren, de aanschaf van een zonneboiler, zonnepanelen installeren, of de overstap op een andere verwarmingsbron.

Heb je zelf ervaring met kleine maatregelen voor energiebesparing? Laat het weten in de commentaren, en bedenk daarbij dat niet iedereen met thermo-ondergoed en een muts op in een berenvelletje voor een knappend haardvuurtje wil liggen.

Dit bericht is geschreven voor en gepubliceerd op Sargasso.

Energieverbruik en opwekking maart 2019

4 april 201915 april 2019 Krispijn Beek5 reacties

Maart is voorbij, tijd om ons energieverbruik weer eens door te zagen. Na vijf jaar weinig verandert te hebben aan ons huis hebben we vorige maand ons huis voorzien van infraroodverwarming. Dat betekent dus een behoorlijke verandering in het energieverbruik, die vooral in het stookseizoen zichtbaar zal worden. In maart hebben we gestookt, dus de eerste contouren tekenen zich af.

Aanpassing 15 april 2019: door uitleg van BeNext ben ik er achter dat de oorzaak van het spookverbruik van 2 kWh per dag in de dagen voordat de infraroodpanelen werden geïnstalleerd niet door de controller van BeNext wordt veroorzaakt, maar door een van de infraroodpanelen (HQ6). Die lag tot 21 maart in een doos op zolder, zonder een stekker in het stopcontact. Oorzaak: onbekend, wel reden om aantal zaken hieronder aan te passen.

Energieverbruik

Ons energieverbruik en de energieopwekking van maart 2019 vergeleken met maart 2018 staat in de tabel hieronder.

Wat	2018	2019	verschil
Gasverbruik	116	29	-75%
Verbruik/graaddag	0,29	0,10	-66%
Elektriciteitsverbruik	365	627	72%
Zonnepanelen	153	138	-10%
Zonnedelen	15	15	0%
Winddelen	149	211	42%
Totaal opwekking	317	364	15%
Netto elektriciteitsverbruik	48	263	449%

Het eerste dat uiteraard opvalt is de daling van ons gasverbruik met 75% ten opzichte van maart 2018 en de stijging van ons elektriciteitsverbruik met 72% ten opzichte van maart 2018. De hoeveelheid groene stroom die we zelf opwekken is met slechts met 15% gestegen, dus ook ons netto elektriciteitsverbruik is fors gestegen. Dat er een verschuiving van gas naar elektriciteit plaats heeft gevonden was te verwachten, aangezien in maart ons huis is uitgerust met infraroodpanelen. Dat werd tenslotte wel eens tijd bijna vijf jaar nadat ik aangaf werk te willen maken met het van gas af halen van ons huis. Geeft bovendien de kans om een gasgestookt huis met een infrarood verwarmd huis te vergelijken op basis van mijn eigen praktijkcijfers van de afgelopen jaren i.p.v. cijfers of impressies van andermans woning. Al hoop ik wel dat het zodanig bevalt dat praktijkgegevens over de vergelijking van infraroodverwarming met warmtepomp niet van mijn kant gaan komen 😉

Effect infraroodverwarming op energie voor verwarming

Het energieverbruik voor onze verwarming ligt al jaren redelijk constant. We verbruiken zo’n 600 tot 800 m3 aardgas voor warm water en verwarming. Mijn inschatting is dat het grootste deel daarvan voor verwarming is, wat ook logisch is gelet op onze zonneboiler. Vorige maand heb ik drie hypotheses geformuleerd op basis van de voorspellingen over ons energieverbruik. De eerste hypothese is dat ons energieverbruik niet gaat veranderen, omdat infraroodverwarming 1 kWh elektriciteit omzet in 1 kWh warmte (COP = 1). De tweede hypothese is dat ons energieverbruik voor verwarmen met 35% daalt ten opzichte van een cv-ketel op gas. De derde hypothese dat we tot 66% energiebesparen ten opzichte van een cv-ketel op gas.

Hypothese	COP = 1	35% energiebesparing	66% energiebesparing
Extra elektriciteitsverbruik (in kWh/Jaar	5.600	3.700	1.900
Energiebesparing (in kWh/jaar)	0	1.900	3.800
Verbruik (in kWh/graaddag)	2,1	1,4	0,7
Verbruik (in m3 gas/graaddag)	0,22	0,14	0,07
Verbruik (in kWh/m2 per jaar)	47	31	16*

* 16 kWh/m2 is lager dan de leverancier aangeeft, die gaat uit van 25 tot 40 kWh/m2 per jaar. Het verschil kan hem gaan zitten in het feit dat we niet onze hele woning verwarmen.

Leuker dan de hypothese vind ik zelf het werkelijke verbruik in maart. In totaal hebben we in maart ~~411~~ 373 kWh voor verwarming verbruikt, dat is ~~3,5~~ 3,1 kWh/m2 in deze maand. In maart 2018 verbruikte we 8 kWh/m2. Maart 2018 was een stuk kouder dan maart 2019, wat betekent dat de vergelijking niet helemaal eerlijk is. Daarom hieronder het verbruik voor verwarming in kWh per graaddag van de afgelopen jaren:

Maart	kWh verwarming	# graaddagen	kWh/graaddag	m3/graaddag
2011	491	361	1,4	0,14
2012	567	308	1,8	0,19
2013	1.887	475	4,0	0,41
2014	488	296	1,6	0,17
2015	586	359	1,6	0,17
2016	840	383	2,2	0,22
2017	578	287	2,0	0,21
2018	955	406	2,4	0,24
2019	373	306	1,2	0,12

In bovenstaande tabel is goed dat het verbruik in maart 2019 lager ligt dan in andere jaren. Ons verbruik lag in maart 2019 op 1,2 kWh/graaddag. Daarmee ligt het verbruik voor verwarming ook lager dan in de meeste vergelijkbare jaren, zoals 2012 (1,8 kWh/graaddag), 2014 (1,6 kWh/graaddag) of 2017 (2 kWh/graaddag). Ten opzichte van het gemiddelde energieverbruik per graaddag ligt ons energieverbruik voor verwarming ~~37%~~ 43% lager. Als ik 2013, dat duidelijk een extreem jaar was, buiten beschouwing laat ligt ons energieverbruik voor verwarming in 2019 ~~28%~~ 35% lager. Of de energiebesparing blijft als het kouder wordt in het najaar valt natuurlijk nog te bezien. Vooralsnog ligt hypothese 2 (35% energiebesparing t.o.v. een hr-ketel op aardgas) het dichtst bij onze praktijkcijfers.

Effect op bruto energieverbruik

Ons bruto energieverbruik (dat wil zeggen ons energieverbruik, zonder rekening te houden met de hoeveelheid energie die we opwekken met onze zonneboiler, zonnepanelen, winddelen en zonnedelen) is in het eerste kwartaal gelijk aan dat van 2014.

~~Een kleine uitdaging wordt gevormd door het energieverbruik van de aansturingsunit van onze infraroodpanelen. Volgens de~~ ~~website van BeNextis het stroomverbruik van hun internetgateway maximaal 1 Watt. Volgens de gegevens die ik zie in het systeem van~~ ~~BeNext~~ verbruikt hun controle unit per dag 2,01 kWh (84 Watt per uur). Dat is op jaarbasis 754 kWh, een stuk meer dan het verbruik van de elektrische pomp van de cv-ketel. Of het een fout is van de BeNext internetgateway, dat het energieverbruik zo hoog ligt omdat de sensoren onvindbaar waren of dat het een foutje in de software van BeNext is weet ik niet. Dat ga ik van de zomer uitvinden.

Na overleg met BeNext en dieper duiken in de cijfers van het energieverbruik dat BeNext meet blijkt dat het de internetgateway de oorzaak niet is. Op de een of andere manier heeft een paneel zonder aangesloten te zijn op het elektriciteitsnet een maand lang 2 kWh per dag verbruikt. De startdatum is terug te voeren op het moment dat het paneel gekoppeld is aan het BeNext systeem. De datum dat het spookverbruik ophoud valt samen met de dag dat het paneel daadwerkelijk geïnstalleerd is. Hoe het paneel in de dagen daartussen stroom heeft weten te verbruiken is me een raadsel. Onderstaande plaatjes laten zien dat het wel paneel HQ6 is dat stroom heeft verbruikt.

Elektriciteitsverbruik BeNext voor installatie van de infraroodpanelen

~~Wat ik wel weet is dat ik overweeg om de aansturingsunit buiten het stookseizoen uit te schakelen. Dat scheelt toch al snel 300 tot 400 kWh elektriciteit per jaar.~~ Een optie die ik nog overweeg voor de toekomst is om de aansturing op termijn over te zetten naar domoticz, dat bij ons thuis draait op een raspberry pi 3. Deze is met een energieverbruik van zo’n 50 kWh per jaar (0,132 kWh per dag en 5,5 Watt per uur) wel een stuk onzuiniger dan de internet gateway van BeNext. Moet ik alleen nog het zwave protocol op de raspberry en domoticz aan de praat krijgen.

Effect op netto energieverbruik

Ons totale elektriciteitsverbruik is in maart fors gestegen door de overstap op infraroodverwarming. Toch is ons totale energieverbruik gedaald. De stijging in elektriciteitsverbruik is dus ruimschoots goed gemaakt door de daling in het gasverbruik.

Ons voortschrijdend 12 maands netto energieverbruik ligt daarmee op het niveau van maart 2014. Het wordt komend jaar boeiend om te zien of we onder de 10.000 kWh per jaar uitkomen. Vooralsnog is ons cumulatief netto energieverbruik ook terug op het niveau van 2014. Waarbij ik uiteraard hoop dat we in de eerste maanden van het volgende stookseizoen lager uitkomen dan 2014.

Impressie van de eerste maand met infraroodverwarming

Los van de cijfertjes is natuurlijk ook de vraag hoe de infraroodverwarming ons tot nu toe bevalt. Na een paar dagen wennen met instellen ben ik tevreden over het comfort. De stralingswarmte van de panelen voelt prettig en het feit dat de panelen los in te stellen zijn vind ik een voordeel. ’s Avonds verwarmen we de open keuken bijvoorbeeld minder dan de zithoek. Als we naar de keuken lopen is het daar nog steeds comfortabel en warm, maar het paneel staat minder sterk stralend ingesteld. ’s Ochtends zijn juist de infraroodpanelen bij keuken en de eethoek wat hoger ingesteld, omdat we dan op die plaats zitten.

Temperatuur variatie in de woonkamer, maar 2019.

Het is nog wel zoeken naar de juiste temperatuurinstelling. De infraroodpanelen zijn op 7 maart geïnstalleerd. We hebben de temperatuur een paar dagen op 19 graden ingesteld, maar dat werd niet als comfortabel ervaren. Daarna is de temperatuur verhoogd naar 20 graden op momenten dat we in de woonkamer zijn. Zoals te zien is in de grafiek geeft dat nog behoorlijke schommelingen in de gemiddelde temperatuur. Op een paar dagen na is het gelukt om het verschil tussen de gemiddelde en de maximale temperatuur te beperken tot 1 graad Celsius. Dat lukt beduidend beter dan bij de cv-ketel.

Een paar kleine minpunten zijn we ook al wel tegengekomen. Zo vergt de aansturing van de infraroodpanelen via de BeNext app en website wel wat gepuzzel, al heb ik inmiddels wel trucjes bedacht om te zorgen dat zowel de temperatuur als het vermogen per paneel doet wat ik wil gedurende de dag.

Een probleem dat met name de eerste dagen speelde is dat de temperatuursensoren per kamer geregeld het contact met de controller van BeNext kwijt waren. Na een paar keer de verbindingsknop van de temperatuursensor in te drukken werkte dit de laatste weken naar behoren. Wat misschien ook helpt is dat we de controller van BeNext wat beter gepositioneerd hebben, zodat deze makkelijker verbinding kan maken met de andere z-wave apparaten.

Een ander minpunt is dat een van de panelen na een week begonnen is met het maken van een tikkend geluid. De leverancier en installateur reageerden snel op de melding en gaven aan dat dit vaker voorkomt. Het paneel is vandaag zonder verdere vragen door de leverancier vervangen door een nieuw paneel. Ook maakt een van de panelen geen contact meer met de controller van BeNext. Het is lastig te achterhalen wat daar de oorzaak van is. Het weer tot leven wekken van de control unit van het paneel weer door de verbindingsknop in te drukken vergt hele lange dunne vingers of een stokje met een spiegel om boven het paneel te kunnen kijken. Het alternatief was stop er 30 seconden uit en daarna opnieuw inschakelen. Ook daarmee kwam het paneel niet terug. De leverancier heeft de control unit van het betreffende paneel daarom vandaag vervangen.

Energieverbruik en opwekking februari 2019

11 maart 201911 maart 2019 Krispijn Beek2 reacties

Februari is afgelopen, tijd dus om naar ons energieverbruik en de energieopwekking te kijken. Te beginnen met een kort overzicht van de belangrijkste kengetallen. Februari 2019 was veel warmer dan 2018. Dat is terug te zien in het aantal graaddagen dat met 355 in februari 2019 veel lager ligt dan de 516 uit 2018. Dat is goed zichtbaar in ons gasverbruik dat 27% lager ligt. Het elektriciteitsverbruik is gelijk gebleven en in totaal hebben we zo’n 5% meer elektriciteit opgewekt. Voornamelijk met onze winddelen.

Wat	2018	2019	verschil
Gasverbruik	136	99	-27%
Verbruik/graaddag	0,26	0,28	6%
Elektriciteitsverbruik	305	305	0%
Zonnepanelen	146	133	-9%
Zonnedelen	4	5	25%
Winddelen	94	118	25%
Totaal opwekking	244	256	5%
Netto elektriciteitsverbruik	61	49	-19%

Bruto energieverbruik

Begin maart zijn onze infraroodpanelen geplaatst en aangesloten in de huiskamer. Waarover binnenkort meer. Tijd dus om een nieuw overzicht te maken waarmee het effect daarvan zichtbaar te maken is. De verwarming zat altijd apart in mijn overzichten, omdat de verwarming op gas werkt. Bij infraroodverwarming gaat de verwarming elektriciteit verbruiken, dus dat vraagt wat aanpassingen. Er zijn verschillende opties om het effect te laten zien. De eerste is op basis van de al bestaande grafiek met al ons energieverbruik.

Een tweede optie is om te kijken naar ons bruto energieverbruik in kWh en ons bruto energieverbruik in kWh/m2 vloeroppervlak.

Ontwikkeling bruto energieverbruik (in kWh) per jaar.

Met uitzondering van 2013 is het bruto energieverbruik redelijk constant. De afwijking ten opzichte van het gemiddelde maximaal 4% omhoog en 6% omlaag.

Ontwikkeling bruto energieverbruik (kWh/m2) per jaar

Aan het bruto energieverbruik per vierkante meter is te zien dat onze woning verre van ideaal geïsoleerd is. Het ligt mijlenver af van de huidige kwaliteit die bouwers kunnen leveren. Een deel van dit energieverbruik wekken we op bij ons eigen huis via onze zonnepanelen (ongeveer 2.000 kWh per jaar) en zonneboiler (ongeveer 1.000 kWh per jaar).

Een derde optie is om te kijken naar het energieverbruik per graaddag. Die bewaar ik voor een volgende keer. Net als de optie om te kijken naar het elektriciteitsverbruik dat de app van mijn leverancier laat zien. Eerst wil ik zelf rekenen of de getallen daaruit logisch zijn in vergelijking met de ontwikkeling van ons elektriciteitsverbruik.

De hypothese

Welke maatstaf ik ook kies de hypotheses zijn simpel. Volgens de theorie, zoals bv. DWA maar ook andere energieadviseurs, die hanteren heeft een infraroodpaneel een zogenaamde COP van 1. Dat wil zeggen dat 1 kilowattuur elektriciteit wordt omgezet in 1 kWh warmte. Daarmee presteert een infraroodpaneel net zo goed als een HR ketel, die maakt van 1 m3 aardgas ongeveer 10 kWh warmte. Dat wil in ons geval zeggen dat ons bruto energieverbruik niet mag veranderen, voor iedere m3 aardgas minder horen er volgens deze hypothese 10 kilowattuur elektriciteit bij te komen. Gemiddeld hebben we in de periode 2011 t/m 2018 zo’n 5.600 kWh aan gas voor verwarming gebruikt. Uitgaande van een COP van 1 zou dat 5.600 kWh per jaar aan elektriciteit extra betekenen.

Volgens Gerard de Leede, Professor of Practice Smart Cities JADS aan Tilburg University, bespaart hij met infraroodverwarming 35% energie ten opzichte van gas. Wat betekent dat ons bruto energieverbruik af zou moet nemen. Bijna 60% van ons energieverbruik bestaat uit gas, waarvan een groot deel voor de verwarming is. Onze zonneboiler levert namelijk een deel van het warme water. Uitgaande van 35% energiebesparing door infraroodverwarming ten opzichte van aardgas zou ons energieverbruik voor verwarming op een kleine 3.700 kWh per jaar uit komen.

Volgens onze leverancier kan infraroodverwarming tot 2/3 besparen op het energieverbruik van verwarming. Dat betekent dat ons elektriciteitsverbruik ongeveer 1.900 kWh hoger uit zou moeten vallen door infraroodverwarming.

Hypothese	COP = 1	35% energiebesparing	66% energiebesparing
Extra elektriciteitsverbruik (in kWh/Jaar	5.600	3.700	1.900
Energiebesparing (in kWh/jaar)	0	1.900	3.800

Conclusie

Het is te vroeg om conclusies te trekken. Na minder dan een week overschakelen op infraroodverwarming is er weinig zinvols over ons energieverbruik te zeggen. Bovendien is het nog even stoeien met de andere vorm van verwarming om te zorgen dat het huis behaaglijk is.

Infraroodverwarming effectiefste weg naar aardgasvrij?

22 december 201822 december 2018 Krispijn Beek3 reacties

Afgelopen jaar is de discussie over hoe we onze huizen gaan verwarmen na aardgas in volle hevigheid losgebarsten. Vooral het verbod op aardgas bij nieuwbouwwoningen deed het nodige stof opwaaien. De grote uitdaging zit echter niet in de nieuwbouw, maar in de bestaande bouw. Bij nieuwbouw worden de energetische bouwnormen steeds scherper, waardoor verwarmen zonder aardgas ook steeds eenvoudiger wordt. Bestaande bouw is er in vele smaken, waardoor er ook vele oplossingen mogelijk zijn. Wat ook blijkt uit de plannen in de 27 proefwijken die van gas af gaan. Natuurkundig zijn er drie vormen van warmteoverdracht: geleiding, convectie en straling. In dit artikel pleiten we voor meer aandacht voor een specifieke vorm van stralingswarmte: infraroodstralingspanelen.

Dit artikel is geschreven door Gerard de Leede en Krispijn Beek

Geleiding

Geleiding (conductie). Dit is warmteoverdracht binnen de desbetreffende stof, waarbij warmte stroomt van delen met een hoge temperatuur naar delen die kouder zijn. De warmtestroom is afhankelijk van het temperatuursverschil over de afstand en de interne weerstand tegen warmtestroom van het betreffende materiaal. Materialen met een hoge interne weerstand tegen warmtestroom zijn geschikt als isolatiemateriaal.

Convectie

Stroming (convectie). Dit is warmteoverdracht door verplaatsing van een warme vloeistof of een warm gas. Bijvoorbeeld door verplaatsing van warme lucht, deze wordt verwarmd door de radiator, stijgt op naar het plafond, koelt weer af en daalt daardoor weer. Als deze luchtstromen te groot worden is dat onaangenaam en wordt tocht of een koudeval ervaren.

Een centrale verwarming maakt gebruik van convectie. In Nederland beschikt het merendeel (>85%) van de woningen in Nederland over centrale luchtverwarming. Luchtverwarming is inefficiënt en verbruikt veel energie, omdat het volledige volume aan lucht in een ruimte moet worden opgewarmd, ongeacht hoeveel personen er zich in de ruimte bevinden. Warme lucht heeft ook de eigenschap om naar het plafond te stijgen, waar ze van geen nut is voor het verwarmen van personen in een ruimte. Dat betekent dat slechts een deel van het energieverbruik van de centrale verwarming nuttig wordt gebruikt voor het verwarmen van mensen.

Ondanks dat hoge energieverbruik levert luchtverwarming niet het gewenste resultaat op, zeker niet als meerdere mensen dezelfde ruimte delen. In het praktijkhandboek voor binennklimaat in kantoren wordt ervan uitgegaan dat 10 tot 15% van de mensen ontevreden is over het thermisch comfort (te warm of te koud) en dat 10 tot 20% ontevreden is over de ventilatie.

Stralingsverwarming

Bij straling (radiatie) is sprake van warmteoverdracht tussen twee lichamen, die niet met elkaar in aanraking zijn zonder gebruik te maken van een tussenstof. Het ene lichaam is warm en geeft daardoor veel elektromagnetische straling af en verliest zo warmte, en het andere lichaam absorbeert een deel van de binnenkomende straling en zet die om in warmte. De bekendste warmtestraling is de zonnestraling, die zich in het bereik UV-straling, zichtbaar licht en infraroodstraling laat opdelen.

Kris de Decker van Lowtechmagazine noemde stralingsverwarming in 2015:

een controversieel en slecht begrepen onderwerp. Er worden tegenstrijdige meningen verkondigd en er wordt soms met religieus fanatisme over gediscussiëerd. De wetenschap achter stralingswarmte is bijzonder complex en de regulering en normering lopen achterop.

Straling wordt niet geabsorbeerd door de lucht en verwarmt alle voorwerpen en muren/plafonds. Deze stralen terug naar mensen in de woning. Een persoon voelt warmte door overdracht van de hem direct omringende lucht, en stralingswarmte van alle voorwerpen en muren in de ruimte. Een goed voorbeeld van stralingswarmte is zonnewarmte in de sneeuw. Dit is tegelijkertijd een extreem voorbeeld want sneeuw reflecteert heel veel zonnestraling. Een infraroodpaneel gaat dit effect niet evenaren, de werking is wel vergelijkbaar. Leveranciers stellen dat infraroodstralingspanelen bij een 2 tot 3 graden lagere luchttemperatuur hetzelfde comfortniveau kunnen bieden als convectieverwarming. Per graad lagere temperatuur daalt het energieverbruik voor verwarming met ongeveer 6%. Er is nog geen goed kwantitatief onderzoek gedaan naar dit effect. Volgend jaar start hier wel onderzoek naar m.b.v. subsidie vanuit de landelijke TKI regeling.

Een mens is ook gevoelig voor tocht/trek, dat voelt direct kouder en onprettig. Bij IR straling ontstaat geen convectie, zoals dat wel gebeurt bij een warme radiator.

Verder is er een hypothese dat door de straling van de muur het vochtgehalte op en in de muur minder wordt, waardoor een betere isolatiewerking ontstaat.

Traditionele vormen van stralingswarmte zijn de gaskachel en de open haard of houtkachel. Modernere vormen zijn infraroodstralingspanelen, beter bekend als infraroodpanelen. In de praktijk is er een groot verschil in kwaliteit en stralingsfactor tussen verschillende leveranciers. Theoretisch is de stralingsfactor van een infraroodpaneel maximaal 60%. Peter Kosack, onderzoeker aan de Universiteit van Kaiserlautern, spreekt van infraroodstralingsverwarming als de stralingsfactor groter is dan 50%. Infraroodpanelen met een lagere stralingsfactor leveren vooral convectieverwarming.

Kosten bij aanschaf

De aanschafkosten hangen sterk af van de vraag welke stralingsbron gekozen wordt. Infraroodpanelen zijn in verschillende kwaliteiten verkrijgbaar. Voor onze eigen woning van 119 m2 kom ik (Krispijn) op basis van de tarieven die Thuisbaas rekent uit op ongeveer €10.000, inclusief installatiekosten. Als ik alleen de woonkamer en de hal onder handen neem, de twee ruimtes die het meest verwarmd worden, kom ik uit op €4.500, inclusief installatiekosten. Gelet op het beschikbare budget ligt momenteel de keuze voor om de woonkamer, hal en de slaapkamers van de kinderen te voorzien van infraroodpanelen. De voorlopige inschatting van onze installateur is dat we geen verzwaring van de elektriciteitsaansluiting nodig hebben en dat de 6 extra infraroodpanelen passen op onze 1*35A aansluiting. Als dat toch niet mogelijk blijkt moeten we de aansluiting laten verzwaren tot 3*25A wat rond de €250 kost en geen effect heeft op de vastrechtkosten van de elektriciteitsaansluiting.

Op basis van vergelijking van verschillende offertes van leveranciers van infraroodpanelen van goede kwaliteit komen de kosten voor infraroodverwarming momenteel uit op €1.000 tot €1.500 per 25 vierkante meter vloeroppervlak.

Verbruikskosten

De verbruikskosten van infraroodverwarming hangen uiteraard af van het eigen stookgedrag. Als vuistregel kan voor bestaande woningen uitgegaan worden van 25 tot 45 kWh/m2 vloeroppervlak per jaar. DWA komt in zijn recente notitie over zeer energiezuinige nieuwbouw uit op 20 tot 30 kWh/m2, afhankelijk van de bewonersbundel en het forfait voor koeling waar ze mee hebben gerekend (wat niet inzichtelijk is in de notitie). Voor de woning van Krispijn betekent dit een extra electriciteitsverbruik tussen de 3.000 en 5.355 kWh.

In de praktijk komen we verbruikscijfers tussen de 18 en 26 kWh/m2 per jaar tegen in bestaande woningen bij gebruik van infraroodstralingspanelen. Op basis van Krispijn’s eigen stookgedrag was zijn verwachting in 2014 dat er tussen de 1.500 en 2.000 kWh elektriciteit nodig zou zijn voor het verwarmen van de woning met infraroodpanelen. Dat betekent zo’n Euro 315 aan extra elektriciteitskosten. Daar staat een besparing op de gasrekening tegenover van ongeveer Euro 350 (het gasverbruik voor verwarmen bij Krispijn ligt rond de 500 m3 aardgas). Overschakelen op infraroodverwarming lijkt dus geen grote daling van de energierekening op te gaan leveren, tenzij de overheid het beleid om gas duurder te maken en elektriciteit goedkoper doorzet of als de gasprijs de komende jaren harder stijgt dan de elektriciteitsprijs. Echt interessant wordt het eigenlijk pas als de gasaansluiting er helemaal uit kan, dan wordt €180 aan vastrecht voor gas bespaart (tarief Stedin 2018).

Waarom is infraroodverwarming een alternatief voor gas?

Infraroodverwarming is niet nieuw en wordt al meer dan tien jaar op kleine schaal succesvol toegepast in verschillende landen. De techniek heeft een grote potentie om onze woningen goedkoop van het aardgas af te krijgen. Steeds meer ervaringen in de nieuwbouw en renovatie laten zien dat het juist heel comfortabel is om een woning in haar geheel te verwarmen door middel van infrarood techniek. Zo heeft woningbouwcorporatie Kleurrijk Wonen eerder dit jaar jaar 34 energieneutrale nieuwbouwwoningen uitgerust met infraroodverwarming en balansventilatie met warmteterugwinning. Ook Heijmans paste in 2016 infraroodverwarming toe in hun concept voor tijdelijke woningen de Heijmans One. Zelf ben ik (Krispijn) begonnen met de badkamer, een kamer die we vaak, maar slechts kortstondig gebruiken.

Verwarming met infraroodpanelen is nu al betaalbaar en kan ook in stappen worden uitgevoerd. Bijvoorbeeld door eerst de badkamer en woonkamer ermee uit te rusten, of door juist te kiezen voor toepassing in kamers die slechts een deel van de dag gebruikt worden. De kosten van infraroodverwarming zullen volgens Gerard de Leede, Professor of Practice Smart Cities JADS aan de Tilburg Universiteit, razendsnel verder dalen bij grootschalige toepassing. Dat komt omdat het schaaleffect een enorme invloed heeft op de kostprijs van de panelen. Infraroodpanelen zijn op dat punt vergelijkbaar met zonnepanelen. Een infraroodpaneel bevat een geleidende pasta, een type product waar Nederland rond Eindhoven veel kennis en ervaring mee heeft. Volgens Gerard de Leede leert een kostenanalyse van dat de investering op termijn zelfs lager zal uitkomen dan de investering die nodig is voor een gasketel. Bovendien ligt het energieverbruik bij verwarmen van een woning met infrarood panelen minstens 35% lager dan het verbruik bij verwarming op gas, doordat de warmte veel beter wordt benut.

De effectiviteit van infraroodverwarming is te verhogen door speciale verf of speciaal stucwerk toe te passen,waarmee de infraroodstraling gereflecteerd wordt door de muren.

Misverstanden over infraroodverwarming

Toch wordt deze manier van verwarming door adviseurs en instanties behoudend getypeerd als een interessante bijverwarming. Wat opvalt is dat deze meningen over infrarood verwarming zelden zijn gebaseerd op degelijke ervaringsfeiten. De conclusies worden volgens Gerard de Leede veelal getrokken uit beperkte deelonderzoeken en -aspecten.

Een van de veel gehoorde argumenten tegen infraroodverwarming is dat infraroodverwarming een coefficient of performance (COP) van 1 heeft. De COP geeft de verhouding weer tussen de hoeveelheid afgegeven warmte tegenover de hoeveelheid verbruikte energie. Hoe hoger de COP hoe kleiner de hoeveelheid elektriciteit die nodig is om een huis te verwarmen. Bij gebruik van stralingswarmte wordt de lucht niet opgewarmd en is de COP waarde dus ook niet relevant. De daadwerkelijk meetbare energiebesparing ten opzichte van verwarmen met gas bedraagt minstens 35%.

Een ander argument tegen infrarood verwarming is dat de stroom voor de panelen van het elektriciteitsnet moet komen. Die stroom wordt momenteel nog grotendeels opgewekt uit fossiele brandstoffen als kolen en gas. Maar bijna alle duurzame woningen zijn voorzien van een dak met zonnepanelen, deze verbruiken in het stookseizoen veel van de duurzaam opgewekte stroom direct zelf voor de verwarming. Verder zal de landelijke energiemix in snel tempo gaan veranderen als gevolg van nieuw beleid. Volgens de Nationale Energieverkenning Verkenning 2017 (NEV-2017) stijgt het aandeel groene stroom naar meer dan 50% in 2025 en ongeveer 75% in 2030. Dit is inmiddels al weer achterhaald, doordat hierin de aangekondigde sluiting van alle kolencentrales in Nederland uiterlijk in 2030 nog niet is meegenomen. Een groot deel hiervan zal van wind op zee en wind op land komen (in 2020 38% en in 2030 59%), windmolens leveren in het stookseizoen meer elektriciteit dan in de zomer. Voor een uitgebreidere onderbouwing zie het blog van Jasper Vis.

Een ander veelgehoord argument tegen infrarood verwarming betreft de uitdaging voor ons elektriciteitsnetwerk bij vergaande elektrificering van de energievraag in de woningen. Hier moeten we nuchter kijken naar de beschikbare data. Uit de praktijkmetingen aan woningen die geïsoleerd zijn naar de huidige standaarden blijkt dat de stroomvraag bij infrarood verwarming helemaal niet zo groot is. Dat blijkt zelfs op koude dagen zo te zijn. We hebben het hier over een stroomverbruik als van een flinke stofzuiger. Het stroomverbruik variëert bovendien niet veel over een etmaal. Energiezuinigheid en een aangenaam binnenklimaat gaan hier hand in hand. Dat geeft een gelijkmatige belasting van het elektriciteitsnet, en de gevreesde grote piekvragen blijven achterwege.

Conclusie

De sector zou in snel tempo meer ervaring op moeten doen met de praktische toepassing van infrarood verwarming in nieuwbouw en renovatie. Er is zeker nog ruimte voor verbetering. Nu nog worden infraroodpanelen veelal met de hand bediend, of met een thermostaat. Het systeem leent zich echter uitstekend voor eenvoudige besturingen met slimme, gebruiksvriendelijke apps. Wetenschappers hebben veel bruikbare kennis over de relaties tussen binnenklimaat en comfort, die we met deze manier van verwarmen optimaal kunnen gaan benutten. De eerste fabrikanten die werken aan slimme, gebruiksvriendelijke apps zijn er al.

Om de transitie voortvarend en tegen zo laag mogelijke kosten uit te voeren is het aangewezen in te zetten op snel schaalbare innovaties. Er wordt gestreefd naar de juiste oplossingen in de transitie, de zogenaamde ‘no regret’ oplossingen. De ervaringsfeiten tonen aan dat infarood verwarming wel eens bovenaan in de lijst van de ‘no regret’ oplossingen zou kunnen thuishoren. We dagen de betrokkenen in de sector uit om zich versneld en beter te verdiepen in de infrarood techniek.

Dit bericht is geschreven voor en gepubliceerd op Sargasso.

Energieverbruik en opwekking oktober 2018

5 november 20184 november 2018 Krispijn Beek1 reactie

De maand oktober is weer voorbij, tijd dus om ons energieverbruik te bekijken. Nog steeds met verwarming op gas, al zijn we wel weer stapje dichterbij gasloos verwarmen met het aanvragen van een wijziging van de elektriciteitsaansluiting naar 3*25 Ampère ter vervanging van de 1 * 35 Ampère.

Gasverbruik

Deze maand hebben we 29 m3 aardgas verbruikt, dat is 5 m3 minder dan in oktober 2017. In verbruik per graaddag zijn we omlaag van 0,26 m3/graaddag in oktober 2017 naar 0,17 m3/graaddag in oktober 2018. Zeer waarschijnlijk deels door het zachte weer (al is het aantal graaddagen gelijk aan dat van oktober 2017) en deels doordat we minder thuis zijn geweest overdag.

Elektriciteitsverbruik

In oktober hebben we 220 kWh elektriciteit verbruikt, dat is ruim 1/3 minder dan in oktober 2017 toen we 354 kWh verbruikte. Een duidelijke oorzaak kan ik daarvoor niet aanwijzen, we hebben geen grote elektrische apparaten vervangen. Het enige dat ik kan verzinnen is dat onze wasdroger een groot deel van oktober kapot is geweest. Aan de andere kant: als onze warmtepompdroger 1/3 van ons stroomverbruik per maand is dan is het een goede stroomvreter… De verandering in stroomverbruik is wel iets om de komende maanden in de gaten te houden. Het zou mooi zijn als het een structurele daling betreft.

Elektriciteitsopwekking

In oktober hebben we in totaal 302 kWh aan elektriciteit opgewekt. Onze zonnepanelen brachten 163 kWh op, onze 3 winddelen 113 kWh en onze 18 zonnedelen 26 kWh. Ruim meer dan ons elektriciteitsverbruik. Waarmee ons overschot voor het jaar verder groeit tot 858 kWh. Ik durf de bewering onderhand wel aan dat we dit jaar elektriciteitspositief gaan afsluiten.

Netto energieverbruik

Ons netto energieverbruik, waarbij gasverbruik ook is omgezet naar kilowattuur, zit momenteel net boven de vierduizend kilowattuur. Alleen in 2014 en 2017 lag dit nog lager.

Ons cumulatief netto energieverbruik per vierkante meter ligt in oktober dit jaar op 34 kWh. Daarmee is het energieverbruik per vierkante meter sinds 2014 behoorlijk stabiel. Ik verwacht dat we tussen de 48 en 60 kWh per vierkante meter uit zullen komen in december.

Het netto energieverbruik per graaddag is zo mogelijk nog stabieler sinds 2014 en schommelt voor oktober tussen de 18 en 20 kilowattuur per graaddag. Oktober 2018 ligt met 18 kilowattuur aan de onderkant van deze bandbreedte. Voor december verwacht ik dat het nog iets op gaat lopen tot 20 à 22 kilowattuur per graaddag.

Variabele energiekosten

Een andere invalshoek die interessant wordt met de stijging van de elektriciteitsprijs, de energiebelasting en de opslag duurzame energie, is de ontwikkeling van de variabele energiekosten. Ik begin met het deel waar ik vanaf wil: de variabele kosten voor gas.

In bovenstaande grafiek is het niet goed te zien, maar de kosten voor aardgas liggen weer op het niveau van 2012. Ook ons verbruik is gestegen naar een kleine 550 m3 in de periode januari t/m oktober. Dat is bijna 100 m3 meer dan in 2017, grotendeels veroorzaakt doordat een hoger verbruik in maart en april.

Onze elektriciteitskosten liggen daarentegen lager dan in voorgaande jaren. Enkel in 2014 waren de variabele elektriciteitskosten tot en met oktober lager dan in dezelfde periode in 2018. Dit wordt deels veroorzaakt door een lager stroomverbruik en deels door meer stroomopbrengst. In totaal scheelt dit ongeveer 400 kWh ten opzichte van 2017.

Onze totale variabele energiekosten (gas en elektra) tot en met oktober 2018 zijn weinig verandert ten opzicht van 2017. Het verschil bedraagt slechts 3 Euro in het voordeel van 2018, in september was dit nog 34 Euro in het voordeel van 2017. Het verschil met 2015 bedraagt nog 12 Euro, met een beetje zuinig aan doen zou het moeten lukken om onze variabele energiekosten in 2018 lager te laten worden dan in 2015.

Energiek Schiedam sluit zich aan bij coöperatie Hoom

11 juni 20188 juni 2018 Krispijn BeekPlaats een reactie

Energiek Schiedam wil bewoners ondersteunen bij energiebesparing, energieopwekking en bij het losgaan van gas. Een goede ondersteuning begint bij inzicht in het energieverbruik van een bewoner en van maatregelen die al genomen zijn in een huis, waarbij het aan de bewoner is om te beslissen met wie die informatie gedeeld wordt. Energiek Schiedam heeft in coöperatie Hoom een goede partij gevonden om deze doelstellingen te bereiken en heeft zich in mei als 19e lid van coöperatie Hoom aangemeld.

Wat is Hoom?

Coöperatie Hoom is een landelijke coöperatie die lokale energiecoöperaties en initiatieven ondersteunt bij energiebesparing in hun regio. Met behulp van Hoom kan Energiek Schiedam haar leden beter ondersteunen bij energiebesparing thuis.

Het Hoomdossier als handvat voor energiebesparing

Hoom ontwikkelt het Hoomdossier, dit is een handvat waarmee bewoners meer inzicht krijgen in zijn of haar energieverbruik en in de mogelijkheden voor energiebesparing. Met het Hoomdossier kan een bewoner de huidige situatie van zijn woning in beeld brengen. Deze situatie kan vergeleken worden met vergelijkbare woningen.

Bewoners kunnen ook aangeven wat de belangrijkste redenen zijn om energie te willen besparen: milieubewust, meer wooncomfort of geeft kostenbesparing de doorslag? Het Hoomdossier maakt per maatregel de kosten en baten inzichtelijk, adviseert in welke volgorde maatregelen het best genomen kunnen worden en laat zien hoe maatregelen op elkaar inwerken.

In toekomstige versies van het Hoomdossier wordt het voor bewoners mogelijk om anderen toegang te geven tot het Hoomdossier, waarbij de gegevens van de bewoner blijven. Wanneer de bewoner toegang geeft aan Energiek Schiedam kan de coöperatie de bewoner bijvoorbeeld ondersteunen bij het kiezen van maatregelen of wijzen op interessante acties van het Servicepunt Woningverbetering of de WoonWijzerWinkel.

Toekomstige ontwikkelingen backoffice Energiek Schiedam

In toekomstige versies van het Hoomdossier komen er ook koppelingsmogelijkheden met Econobis, het crm-pakket voor energiecoöperaties waar Energiek Schiedam sinds kort mee werkt. De backoffice van Energiek Schiedam krijgt op deze wijze vorm en biedt het bestuur en de actieve leden betere ondersteuning. Vanuit Econobis wordt ook gewerkt aan koppelingen met boekhoudsystemen, wat bij een toenemend aantal projecten belangrijk wordt voor Energiek Schiedam.