Tag: infraroodverwarming

Vraagtekens bij notitie energieconcepten DWA

Krispijn Beek4 reacties

Op 14 september publiceerde het Lente Akkoord de resultaten van een onderzoek door DWA van verschillende verwarmingsconcepten voor nieuwbouw. In het onderzoek is naast warmtenet en warmtepomp ook infraroodverwarming meegenomen. Volgens het onderzoek is de investering voor infraroodverwarming het goedkoopst, maar zijn de totale lasten over een periode van 30 jaar het hoogst. De notitie roept bij mij de nodige vragen op. Die heb ik gesteld, maar vier weken na de eerste poging tot contact met DWA is er nog geen antwoord op mijn vragen. Neemt niet weg dat je in plaats van de conclusies klakkeloos over te nemen best leuk kan rekenen aan zo’n notitie. Dat levert wel de nodige vraagtekens op, zowel richting DWA als richting bouw- en energiegerelateerde nieuwssites die de conclusies hebben overgenomen. Tenzij ik ergens een grote denk- of rekenfout heb zitten, wat je in de reacties hieronder kunt aangeven.

Update 9 november: ik ben op een leesfout gewezen, waarbij ik de volgende tekst op pagina 4 van de notitie over het hoofd heb gezien. Dat verandert een aantal vraagtekens in omvang:

De variabele kosten voor elektriciteit zijn gebaseerd op de prognose van het totaal verbruik van elektriciteit. Dit betreft de som van gebouwgebonden installaties en een stelpost voor de nietgebouwgebonden apparatuur. Indien het warmteconcept niet voorziet in de levering van koude, dan is een forfaitair elektriciteitsverbruik voor een traditionele koelunit opgenomen in de post gebouwgebonden installaties

Zit je er klaar voor? Gaan we dan 🙂

Investeringskosten

DWA heeft in de notitie onderstaande tabel staan met de investeringsraming per woning. Het gaat om bedragen exclusief btw. Voor de particulier komt er dus 21% bovenop.

DWA_investeringskosten_aardgasvrije warmteconcepten en infrarood stralingspanelen

De investeringskosten voor een warmtepomp vind ik aan de hoge kant, maar zit wel in de range zoals bv. Eigen Huis die op zijn site heeft staan. Voor een bodemwarmtepomp met bron rekent Eigen Huis op 10-15 duizend Euro. DWA zit met 11.200 Euro redelijk in lijn daarmee. Voor een luchtwarmtepomp rekent Eigen Huis op 8-12 duizend Euro, inclusief installatie, DWA zit met 9.000 Euro ook daar binnen de bandbreedte. Al hoor ik bij beide type warmtepompen op social media geregeld dat producenten dat soort prijzen zelden ontvangen voor hun warmtepomp.

De kosten voor warmtenet liggen in de bandbreedte van aansluitkosten die ik vaker heb gehoord. Voor infrarood verwarming liggen de kosten wat lager dan ik zou verwachten.

Een elektrisch boilervat van 1.200 Euro vind ik aan de dure kant. Uitgaande van een conventionele elektrische boiler koop je daarvoor bv. een 150 liter boiler uit een premium lijn, andere merken zijn met meer liters voor 600 tot 900 Euro te krijgen. Voor 1.200 Euro heb je, na aftrek van de ISDE subsidie, ook een 260 liter warmtepompboiler (geschikt voor 4 personen).

Tesy warmtepomp boiler 260L BoilerGarant.png

Energieverbruik verwarming

Nog leuker vind ik het uiteraard om al die theoretische sommetjes over het energieverbruik te zetten naast mijn eigen praktijkverbruik en naast de praktijkverbruiken die ik ken van infraroodverwarming en warmtepompen. Plus de berekening van het energieverbruik van verschillende verwarmingsconcepten, die ik van energieadviseur Lars Boelen ontving. DWA heeft geen elektriciteitsverbruik in de notitie staan en ook geen verdeling naar kosten voor ventilatie, verwarming, warm water en bewonersbundel. Wel staat onderstaande tabel met jaarlasten in de DWA notitie:

DWA_berekening

Zoals ik verwacht op basis van mijn kennis van de verschillende technieken levert het hoge temperatuur warmtenet de laagste rekening op voor elektriciteit woning exclusief pv. De vastrechtkosten voor warmte vind ik aan de hoge kant, bij het warmtenet van Eneco in Rotterdam lagen deze een aantal jaar geleden rond de 370 Euro inclusief btw. DWA gaat uit van 446 Euro exclusief btw. Bij de twee andere warmtenetten (10 en 40 graden) valt op dat daar geen vastrecht verschuldigd is. Dat de variabele kosten voor een bodemwarmtepomp lager liggen dan voor een lucht-warmtepomp ligt in de lijn der verwachting, een bodemwarmtepomp heeft een constantere brontemperatuur waardoor deze efficiënter werkte en minder stroom gebruikt.

Zelf vind ik de elektriciteitsrekening aan de hoge kant. Een elektriciteitsverbruik van 1.205 Euro voor een individuele warmtepomp op buitenlucht is bij een prijs van 20 Eurocent per kilowattuur gelijk aan zesduizend kilowattuur per jaar, enkel voor gebouwgebonden installaties (verwarming, warm water en ventilatie), als ik de omschrijving “elektriciteit woning exclusief pv” goed begrijp. Dit is een van de punten waar ik DWA vragen over heb gesteld, maar waar ik nog geen reactie op heb ontvangen.

De kosten van het elektriciteitsverbruik zijn verder niet gespecificeerd. Het elektriciteitsverbruik voor warm water en ventilatie heb ik daarom afgeleid uit onderstaande berekening van Lars Boelen. Wat een snelle, indicatieve berekening is, maar wat wel een aardig beeld geeft van de verwachte elektriciteitsverbruiken.

berekening_lars_boelen

Hieronder zal ik het elektriciteitsverbruik voor verwarming per techniek technieken vergelijken op basis van verschillende bronnen die ik beschikbaar heb.

Energieverbruik lucht-water warmtepomp

Op de eerste plaats heb ik het elektriciteitsverbruik van de verschillende luchtwarmtepomp vergeleken. Daarbij valt op dat DWA erg hoog zit t.o.v. andere rapporten en ten opzichte van praktijkverbruiken, waar ik eerder over schreef. Met behulp van de opdeling die Lars Boelen in zijn berekeningen heeft zitten heb ik bij DWA een opsplitsing gemaakt in elektriciteit voor warm water, ventilatie en verwarming.

Concept DWA LWWP LB DWA LWWP BB Boelen LWWP Rapport 2 LWWP
LWWP praktijk 2014
Elektriciteit verwarming 1976 1276 759 1897 622
Elektriciteit warm water 1122 1122 1122 1122 550
Elektriciteit ventilatie 500 500 500 500
Totaal gebouwgebonden 3598 2898 2381 3519 1172

Bij DWA ben ik uit gegaan van 2 mogelijke bewonersbundels: van 2.000 kWh/jaar, zoals Lars Boelen die hanteert, en van 2.700 kWh/jaar zoals het andere rapport dat ik heb liggen hanteert. Bij beide bewonersbundels blijft het gebouwgebonden elektriciteitsverbruik aan de hoge kant. De berekening van Lars Boelen komt het dichtst in de buurt van het praktijkverbruik uit woningen in 2014. Het elektriciteitsverbruik voor warm water is wel een factor 2 hoger dan bij de praktijkwoningen. Bij het praktijkverbruik uit 2014 kan ik niet terugvinden of daar nog los elektriciteit nodig was voor ventilatie. Als ik daar 500 kWh voor reken blijft het gebouwgebonden elektriciteitsverbruik bij alle theoretische berekeningen zo’n 40 tot 115% hoger dan dat van praktijkwoningen.

Als ik de gegeven omzet naar energieverbruik per vierkante meter per jaar (waar de nieuwe BENG norm naartoe lijkt te gaan) ontstaat het volgende beeld:

Concept Verwarming in kWh/m2 per jaar
DWA LWWP LB 16
DWA LWWP BB 10
Boelen LWWP 6
Rapport 2 LWWP 15
LWWP praktijk 2014 6

DWA zit hier bij een bewonersbundel a la Lars Boelen (DWA LWWP LB) in een ZEN woning bijna een factor 3 hoger dan in een slechter geïsoleerde woning in de praktijk (LWWP praktijk 2014) en dan wat Lars Boelen berekend. Uitgaande van de bewonersbundel van Lars Boele komt het verbruik per m2 van DWA wel overeen het andere rapport dat ik ken.

Beide rapporten zitten nog wel een bijna een factor 3 boven het energieverbruik in de praktijk en van Lars Boelen. Pas als ik bij DWA met een bewonersbundel van 3.200 kWh reken is het energieverbruik per m2 voor verwarming gelijk aan dat van een EPC 0,4 woning.

Energieverbruik water-water warmtepomp bodemlus

Voor bodemenergie heb ik geen vergelijkbare praktijkcijfers. Wel heb ik de cijfers van Lars Boelen en uit een tweede rapport. Dat levert onderstaande resultaten op voor het energieverbruik.

Concept DWA WWWP LB DWA WWWP BB Boelen WWWP
Rapport 2 WWWP
Elektriciteit verwarming 1357 657 456 1247
Elektriciteit warm water 935 935 935 935
Elektriciteit ventilatie 500 500 500 500
Totaal gebouwgebonden 2792 2092 1891 2682

Wederom zitten DWA en het andere rapport hoger in elektriciteitsverbruik voor verwarming dan Lars Boelen. Dat kan zitten in de omvang van de woning, maar als ik kijk naar het energieverbruik in kilowattuur per vierkante meter per jaar ontstaat hetzelfde beeld. Tenzij DWA een hogere bewonersbundel hanteert, dan komt de bodemwarmtepomp in de buurt van het verbruik waar Lars Boelen op uitkomt.

Concept Verwarming in kWh/m2 per jaar
DWA WWWP LB 11
DWA WWWP BB 5
Boelen WWWP 4
Rapport 2 WWWP 10

Het energieverbruik van DWA met een bewonersbundel a la Lars Boelen ligt in de buurt van het tweede rapport.

Energieverbruik warmtenet

Over het energieverbruik op basis van een warmtenet kan ik weinig zinnigs zeggen, al heb ik mijn eigen energieverbruik wel eens omgerekend naar warmtenet. Daar heb ik geen andere rapporten over en geen praktijkgegevens. Voor nu sla ik die dus maar over.

Energieverbruik infrarood stralingsverwarming

Naar infrarood stralingsverwarming is in Nederland naar mijn weten weinig onderzoek gedaan. Ik ken wel onderzoek uit Duitland van de Universiteit van Kaiserslautern. Uit praktijk onderzoek uit 2008-2009 komt volgens de Universiteit van Kaiserlautern naar voren dat infraroodstraling een verstandig alternatief vormt voor conventionele verwarmingssystemen in oudere slecht geïsoleerde woningen (de metingen zijn gedaan aan 2 ongeïsoleerde jaren 30 woningen). Correct gebruik van infrarood stralingsverwarming biedt volgen de onderzoekers voordelen op het gebied van energieverbruik, kosten en CO2-balans.

De Universiteit van Kaiserlautern maakt daarbij verschil tussen infrarood stralingsverwarming en infrarood verwarming. Het stralingsrendement is volgens de universiteit de cruciale parameter om te bepalen of het een infraroodstraler of een conventionele convectieverwarmer is. Op basis van de bestaande normen voor infrarood-radiatoren op hoge temperatuur definieert de universiteit van Kaiserslautern twee categorieën:

  • Categorie I: stralingsefficiëntie van 40% tot 50%.
  • Categorie II: meer dan 50% stralingsrendement.

De fysisch-theoretisch haalbare waarden voor de stralingsefficiëntie in infrarood-radiatoren bij lage temperatuur zijn minder dan 60%. Ieder fabrikant die daar boven zit heeft dus wat uit te leggen. Uit onderzoek van de universiteit uit 2010-2013 komt naar voren dat meer dan 90% van de aangeboden producten als infraroodverwarmingstoestellen of infraroodverwarmers geen stralingsverwarmers zijn, maar conventionele elektrische convectie verwarmingstoestellen.

De universiteit van Kaiserlautern komt uit op een energiebehoefte voor een gasgestookte woning van 187,85 kWh/m² tegen 71,21 kWh/m² voor een met infrarood stralingswarmte verwarmde woning. Wat wil zeggen dat het energieverbruik bij gebruik van infrarood stralingswarmte met ongeveer 2/3 daalt t.o.v. aardgas (zie pagina 4 van hun ForschungsberichtIR). Zelf ga ik er van uit dat dit te hoog is, ook leveranciers waar ik mee praat hebben het over lagere besparingen. Op basis van die informatie verwacht ik dat een daling van het energieverbruik met 20 tot 40% mogelijk is.

Infraroodverwarming bij DWA

Bij infraroodverwarming introduceert DWA een extra onbekende in de vorm van een forfaitaire post koeling, omdat woningen niet gekoeld kunnen worden met infraroodverwarming. Iets dat wel kan bij een warmtepomp. In mijn ogen een rare gedachtekronkel, omdat je hiermee een verwarmingstechniek afstraft voor ontwerpers die geen rekening houden met de seizoensinvloeden op woningen. Ik heb geen idee hoe hoog de forfaitaire post koeling is, dus ik zet hem voor de berekeningen hieronder op nul. Ook zorgt het uitgangspunt dat warm water met een standaard elektrische boiler wordt opgewekt voor een hogere elektriciteitsrekening.

Om de gegevens van DWA te vergelijken heb ik bij infraroodstralingsverwarming naast de berekeningen van Lars Boelen ook praktijkgegevens van twee verschillende type woningen gebruikt. In beide gevallen gaat het om matig geïsoleerde woningen (2 tot 3 cm isolatiemateriaal). Eerder vergeleek ik mijn eigen energieverbruik al eens met een van de woningen en gaf ik ook een impressie van wonen in een huis met infraroodverwarming (straling, want > 50% stralingscomponent). Als ik het elektriciteitsverbruik van de verschillende concepten naast elkaar zet ontstaat het volgende beeld:

DWA vs Boelen vs rapporten IR

DWA zit bij infrarood stralingsverwarming op het eerste gezicht wederom hoger dan Lars Boelen en dit keer ook dan het tweede rapport dat ik heb, tenzij er een hogere bewonersbundel is. Voor verwarming zit DWA net als Lars Boelen en het tweede rapport onder het prakijkverbruik van IR 1 2017. Dit is dezelfde woning als waar ik in 2014 al een keer naar keek. Toen verwarmde deze familie slechts 150 m2 van hun 250 m2 grote woning, in 2017 verwarmden ze echter de volle 250 m2, wat het toegenomen elektriciteitsverbuik verklaart. Het te verwarmen oppervlak is daarmee ook bijna 2 keer zo groot als het oppervlak waar DWA, Lars Boelen en het 2e rapport mee rekenen.

Ook hier zit een groot verschil in het energiegebruik voor warm water. Met doorstroomverwarmers komen de bewoners van IR 1 (gezin van 2 volwassenen met 2 kinderen) uit rond het elektriciteitsgebruik dat volgens Lars Boelen haalbaar is met een warmtepomp met COP 2. De bewoners van IR 2 maken het nog bonter, al ken ik de gezinssituatie daar niet goed en vermoed ik dat dat 1 of 2 persoonshuishouden is.

Als we kijken naar het elektriciteitsverbruik voor verwarming per vierkante meter per jaar ontstaat het volgende beeld.

Concept Verwarming in kWh/m2 per jaar
DWA IR LB 30
DWA IR BB 24
Boelen boiler IR 18
Boelen VWP IR 18
Rapport 2 IR 31
IR 1 2017 18
IR 2 2017 26
IR 1 2014 23

Het energieverbruik per m2 van DWA bij gebruik van de bewonersbundel van Lars Boelen en het energieverbruik van het tweede rapport liggen dicht bij elkaar. Als ik er bij DWA een grotere bewonersbundel afhaal dan komt DWA in de buurt van het praktijkverbruik van IR 2 2017 en IR 1 in 2014. Dat betreft echter woningen die zeker niet voldoen aan de ZEN standaard voor isolatie. Lars Boelen zit wederom lager, dit keer minder dan bij de warmtepompen, maar nog steeds zo’n 40% lager dan DWA en het andere theoretische rapport. Lars Boelen komt voor een ZEN woning uit op het energieverbruik van een woning met 2,5 centimeter isolatie, wat behoorlijk hoger is dan verwacht omdat een ZEN woning betere isolatie heeft.

DWA versus gas

Zelf woon ik in een label C woning, die we met een HR ketel op aardgas verwarmen. Mijn energieverbruik per vierkante meter per jaar zou dus hoger moeten liggen dan wat een ZEN woning kan halen. De Rc waardes van ons huis zijn (uit mijn hoofd gezegd) 2 voor de wanden en 2,5 voor de vloer en het dak. In de leefruimte gewoon dubbel glas aan de zuidzijde, HR+ glas aan de noordzijde en een voordeur waarlangs je het licht naar binnen ziet kieren. Dat levert het volgende plaatje op:

Concept Verwarming in kWh/m2 per jaar Beek gas = 1 Boelen gas = 1
Boelen gas 18 47% 100%
Beek gas 2017 39 100% 214%
DWA LWWP LB 16 41% 87%
DWA WWWP LB 11 28% 60%
DWA IR LB 30 76% 162%
IR 1 2017 18 46% 98%
IR 2 2017 26 66% 142%
IR 1 2014 23 57% 123%

Een ZEN woning is zoals te verwacht is veel zuiniger dan mijn label C woning. Dit varieert volgens DWA met een bewonersbundel van 2.000 kWh van 34% zuiniger bij infraroodverwarming tot 72% zuiniger bij een bodemwarmtepomp. Een ZEN woning met aardgas is volgens berekening van Lars Boelen de helft zuiniger. Als de gaswoning van Lars Boelen als uitgangspunt wordt genomen is infrarood volgens DWA 62% onzuiniger. Ook op deze berekeningswijze valt te zien dat er een behoorlijke afwijking zit t.o.v. de praktijkcijfers met infraroodverwarming.

Als ik ervan uitga dat de bewonersbundel van DWA geen bewonersbundel heeft meegerekend dan is een lucht-water warmtepomp in een ZEN woning dus slechts 18% zuiniger dan mijn C-label op aardgas.  Of eigenlijk is mijn huis dan zuiniger, want een luchtwarmtepomp met een COP hoger dan 1,2 levert al meer warmte dan mijn HR-keteltje… Voor de bodemwarmtepomp gaat dit op vanaf een COP van 1,5. Bij infrarood verwarming gebeurd helemaal iets raars. Het energieverbruik wordt daar in een beter geïsoleerde woning dan die van mij hoger. Nu wil ik best geloven dat er leveranciers zijn die te rooskleurige plaatjes voorschotelen, maar dit vind ik toch op z’n minst apart en hier heeft DWA wat mij betreft wat uit te leggen.

 

Als ik uitga van een grotere bewonersbundel van 2.700 kWh ontstaat het volgende beeld:

Concept Verwarming in kWh/m2 per jaar Beek gas = 1 Boelen gas = 1
Boelen gas 18 47% 100%
Beek gas 2017 39 100% 214%
DWA LWWP BB 10 26% 56%
DWA WWWP BB 5 13% 29%
DWA IR BB 24 62% 132%
IR 1 2017 18 46% 98%
IR 2 2017 26 66% 142%
IR 1 2014 23 57% 123%

De luchtwater warmtepomp en de waterwater warmtepomp met bodemlus zijn nu nog energiezuiniger dan mijn C-label woning op aardgas. De woning van DWA met infraroodverwarming wordt energiezuiniger dan een van de praktijkwonineng met infraroodverwarming. De andere praktijkwoning met infraroodverwarming blijft beide jaren energiezuiniger, ondanks de veel slechtere isolatie.

Aan DWA gestelde vragen

Op 5 oktober heb ik onderstaande vragen gesteld aan DWA, omdat ik aandacht aan hun notitie wilde besteden op Sargasso. Tot op heden heb ik geen reactie gekregen, waardoor het verhaal een te hoog rekennerd gehalte houdt en ik het niet geschikt vind voor publicatie op Sargasso.

  1. Hebben de elektriciteitskosten in de notitie enkel betrekking op gebouwgebonden installaties (verwarming, ventilatie en warm water) en kunt u specificeren welk deel van het verbruik voor welke functie is?
  2. Als het elektriciteitsverbruik enkel voor gebouwgebonden installaties is klopt het dan het gebouwgebonden elektriciteitsverbruik bij een ZEN woning met luchtwarmtepomp op zo’n 5.600 kWh/jaar uitkomt, voor een bodemwarmtepomp op 4.800 kWh/jaar en voor infraroodverwarming op 5.700 kWh/jaar? Prijspeil per kWh: 0,20 Euro per kWh.
    Zo nee, kunt u aangeven hoe hoog het elektriciteitsverbruik voor gebouwgebonden installaties dan is, ik kan dit namelijk niet uit uw notitie halen?
    Zo ja, kunt u dan aangeven hoe u komt tot de conclusie dat infrarood stralingspanelen als onzuinig worden weergegeven, terwijl het probleem dan meer in de gekozen warm water voorziening lijkt te zitten?
  3. Kunt u aangeven met welke discontovoet is gerekend bij de TCO berekening en met welke levensduur en vervangingskosten voor de verschillende systemen gerekend is?
  4. Als er wel een bewonersbundel in de berekening zit kunt u dan aangeven hoe groot deze bewonersbundel voor elektriciteit is?

Conclusie

De energiekosten uit de DWA notitie blijven een black box. De getallen kunnen afwijken als de opdeling tussen ventilatie, warm water en verwarming, zoals ik die op basis van de gegevens van Lars Boelen heb gemaakt, door DWA anders is gemaakt. De enige die daar antwoord op kan geven is DWA.

Het tweede dat opvalt is dat DWA, Lars Boelen en het tweede rapport moeite hebben met infraroodstralingsverwarming. De gebruikelijke reactie daarop is dat infraroodstralingsverwarming een COP van 1 heeft en dus niet interessant is. De vraag is of dat terecht is. Als het energieverbruik in een slecht geïsoleerde woning in Duitsland door toepassing van infraroodstralingsverwarming met tweederde omlaag te brengen is ten opzichte van gas, ligt het voor de hand dat er ook een besparing ten opzichte van gas mogelijk is in beter geïsoleerde woningen. Het is goed mogelijk dat die besparing lager ligt, maar dat een ZEN woning op infraroodverwarming slechts 1/3 tot 40% zuiniger zou zijn dan mijn label C woning lijkt me sterk.

Het tweede dat opvalt is dat het energieverbruik in een Zeer Energiezuinige Nieuwbouw (ZEN) woning in energieverbruik per vierkante meter slechts beperkt beter scoort dan mijn eigen energieverbruik in een label C woning. Het maakt daarbij niet uit naar welke techniek ik kijk. Terwijl een ZEN woning zoals DWA die gebruikt veel beter geïsoleerd is dan mijn woning en ik ook een veel lagere warmtevraag zou verwachten. In techniek: de RC waarden van onze schil is 2 tot 2,5, DWA gaat uit van 4 voor de vloer, 4,5 voor de gevel en 7 voor het dak.

Tot slot valt op dat de inschatting van het energiegebruik voor warm water een grote invloed heeft op de uitkomsten. Ook daar lijkt de aanname dat overschakelen op elektrische verwarming via doorstroomverwarmers of een elektrische boiler 1 op 1 leidt tot omzetting van gas naar elektriciteit te simplistisch. Ook roept het de vraag op waarom bij een boiler prijs van 1.200 Euro niet gekozen wordt voor een zuinigere vorm van warmwatervoorziening, bijvoorbeeld door te kiezen voor een warmtepompboiler.

Mijn voorlopige conclusie: de energieverbruiken van DWA en het tweede rapport liggen hoger dan de praktijkcijfers die ik ken voor luchtwarmtepompen en dan de energieverbruiken waar Lars Boelen en de praktijkcijfers die ik heb op uitkomen. Voor infrarood stralingsverwarming valt tot slot op dat vastgehouden wordt aan de stelling dat de COP 1 is, waarmee bedoelt wordt dat er geen besparing mogelijk is ten opzichte van gas. Dat stemt niet overeen met de praktijkcijfers waar ik over beschik en ook niet met de theorie. Daar ga ik deze winter zelf in de praktijk aan rekenen, want ik heb op dat punt meer vertrouwen in het onderzoek van de Universiteit van Karlsruhe.

Mochten er fouten of hiaten in mijn redeneringen zitten dan hoor ik dat graag in de reacties. Mijn berekeningen kun je hier vinden.

Heb je zelf praktijkgegevens van een bodemwarmtepomp, stadsverwarming (hoog, laag en middentemperatuur) of een andere techniek dan hou ik me ook aanbevolen.

Gasloos wonen in opkomst

Krispijn Beek1 reactie

In Nederland worden steeds meer huizen gebouwd die alleen elektriciteit gebruiken voor hun energievoorziening. De zogeheten All-Electric-huizen hebben bijvoorbeeld een eigen waterpomp of zijn voorzien van infraroodverwarming. Er zijn nu ruim 2000 van dit soort huizen, maar netbeheerders en energiebedrijven zeggen dat het er steeds meer worden.

Ook het aantal huizen dat gerenoveerd wordt naar all-electric, bijvoorbeeld via het concept nul op de meter groeit. Zo werd vandaag bekend gemaakt dat in Groningen 1650 woningen versterkt en verduurzaamt gaan worden volgens dit concept. Op Sargasso en Nudge publiceerden eerder dit jaar een overzicht van mijn hand van de verschillende mogelijkheden om van gas af te gaan.

Ook deed ik eerder houtje-touwtje pogingen om het energieverbruik van infraroodverwarming, warmtepomp en gas met elkaar te vergelijken.

Open waanlink

Dit bericht is een bewerking van een open waanlink op Sargasso.

Rijnmond als proeftuin voor gasloos wonen

Krispijn Beek1 reactie

In heel Nederland wordt door bouwers en woningbouwcorporaties in gewerkt aan zogenaamde nul op de meter woningen. Dit zijn woningen die op jaarbasis evenveel energie leveren als ze nodig hebben, waardoor de energiemeter over een jaar genomen op nul uit komt. Het gaat daarbij om nieuwbouw en renovatie. Bij renovatie levert dit woningen net een veel betere isolatie op, waardoor de warmte- en koeltevraag vermindert. Door slimme installaties en bijvoorbeeld integratie van witgoed- en lichtaanbod en/of energiedisplays daalt de energievraag van de bewoners. Voeg daar lokale duurzame energieopwekking aan toe en zo kan de energiemeter op nul uitkomen.

Volgens het Algemeen Dagblad ontpopt Rotterdam zich inmiddels tot:

dé proeftuin voor gasloos wonen. In de stad worden verscheidene technieken uitgeprobeerd die ervoor moeten zorgen dat ons land minder afhankelijk wordt van gas, dat rap aan populariteit verliest door de gasbevingen in Groningen en spanningen met Rusland.

Voorbeeld van nul op de meter renovatie. Locatie Soesterberg. Rechts gerenoveerd. Links oorspronkelijke woning.
Voorbeeld van nul op de meter renovatie. Locatie Soesterberg. Rechts gerenoveerd. Links oorspronkelijke woning.

Een van de technieken die wordt toegepast in Rotterdam is infrarood verwarming van het Schiedamse bedrijf ThermIQ, waar ik zelf ook een paneel heb hangen in de badkamer.

Volgens Jan Willem van de Groep van het innovatieprogramma Energiesprong van Platform 31 staan er in Nederland nu zo’n 1000 gasloze woningen, die nul op de meter zijn. Een aantal dat snel kan groeien als de ambities van de provincies Utrecht en Noord-Brabant met nul op de meter woningen waargemaakt worden. Dus als Rotterdam (en Schiedam) willen groeien van proeftuin tot voorbeeldregio voor gasloos en energieneutraal bouwen is er werk aan de winkel…

Energieneutrale nieuwbouwwoningen in Schiedam en Rotterdam
In Schiedam wil VolkerWessels Vastgoed volgens het concept PlusWonen 150 nieuwbouwwoningen realiseren op Harga. Volgens VolkerWessels Vastgoed integreert Pluswonen efficiënt en betaalbaar bouwen met een hoge kwaliteit, een grote keuzevrijheid voor de consument en een duurzame manier van bouwen. De woningen zijn standaard 10% beter dan de EPC norm, een EPC van 0 of een energieneutrale woning is volgens de bouwer ook mogelijk. Al zijn daar nog geen voorbeeldprojecten van te vinden op de website van PlusWonen.

In Rotterdam-Heijplaat in de Waalhaven gaat Van Omme & De Groot Projectontwikkelaars en Bouwers een stap verder.  Hier worden de komende jaren 170 energieneutrale nieuwbouwwoningen gebouwd. De realisatie van het project ‘Thuis in de Haven’ gaat vanaf 2016 van start en loopt tot circa 2023. De woningen wekken door middel van zonnepanelen voldoende stroom op voor zowel het gebouw gebonden energieverbruik alsook voor het huishoudelijk verbruik. Verwarmen en koelen van de woningen gebeurt door individuele warmtepompen met warmte- en koudeopslag in de bodem. Daarmee behalen de woningen dezelfde energieprestatie als nul op de meter woningen.

SEC en nul op de meter

Ook het Schiedams Energie Collectief en de gemeente Schiedam zijn aangesloten bij de deal Stroomversnelling Koop. Stroomversnelling Koop heeft tot doel om op zeer grote schaal en met veel snelheid vraag en aanbod te creëren voor Nul op de Meter-verbouwingen van particuliere rijwoningen uit de periode 1950-1980. Een comfortabel en mooier huis zonder energiekosten en gefinancierd door de huidige energierekening.

Na de zomer kun je meer informatie verwachten over de betrokkenheid van SEC bij Stroomversnelling Koop. In maart schreef ik een stuk met andere mogelijkheden om gasloos te wonen. Speciaal voor Verenigingen van Eigenaren ontwikkelde onze Rotterdamse collega’s bij Blijstroom samen met Energiesprong en het Rotterdams Milieucentrum de cursus VvE met Energie.

Dit bericht is een bewerking van een Open Waanlink op Sargasso voor het Schiedams Energie Collectief / EnergiekSchiedam.

Rotterdam als proeftuin voor gasloos wonen

Krispijn BeekPlaats een reactie

In maart schreef ik een stuk over gasloos wonen, inmiddels ontpopt Rotterdam zich volgens het Algemeen Dagblad tot:

dé proeftuin voor gasloos wonen. In de stad worden verscheidene technieken uitgeprobeerd die ervoor moeten zorgen dat ons land minder afhankelijk wordt van gas, dat rap aan populariteit verliest door de gasbevingen in Groningen en spanningen met Rusland.

Voorbeeld van nul op de meter renovatie. Locatie Soesterberg. Rechts gerenoveerd. Links oorspronkelijke woning.
Voorbeeld van nul op de meter renovatie. Locatie Soesterberg. Rechts gerenoveerd. Links oorspronkelijke woning.

Een van de technieken die wordt toegepast is infrarood verwarming van het Schiedamse bedrijf ThermIQ, waar ik dit jaar al een aantal keer aandacht aan heb besteed en waarvan we zelf ook een paneel hebben hangen in de badkamer.

Volgens Jan Willem van de Groep van het innovatieprogramma Energiesprong van Platform 31 staan er in Nederland nu zo’n 1000 gasloze woningen. Een aantal dat snel kan groeien als de ambities van de provincies Utrecht en Noord-Brabant met nul op de meter woningen waargemaakt worden.

Open waanlink

Dit is een bewerking van een eerder bericht op Sargasso.

Verwarmingsbronnen vergeleken: warmtepomp vs infraroodverwarmings

Krispijn Beek3 reacties

Een paar maanden geleden heb ik het energieverbruik bij verwarming met infrarood vergeleken met de traditionele gasgestookte HR-ketel en heb ik ook een huis bezocht dat volledig met infrarood verwarmd werd. Kort daarop ontving ik een rapport met daarin gegevens over het elektriciteitsverbruik van warmtepompen. De eerste keer dat ik praktijkcijfers van warmtepompen in handen kreeg. Ik het het rapport dan ook met belangstelling gelezen.

Het lastige aan het werken met rapport is dat het geen individuele gegevens bevat per woning, maar enkel voor een groep huizen gemiddeld. Het elektriciteitsverbruik voor warm water en verwarming bedroeg 1240 kWh in het jaar waar ik gegevens voor heb. Als ik 20% reken voor warm water (zoals ik zelf ook doe bij mijn gasverbruik) blijft 992 kWh over. Een standaard ‘rijwoning’ heeft volgens de leverancier een elektriciteitsverbruik van 500-600 kWh voor warm tapwater, dat blijkt ook uit de praktijkcijfers die ik heb mogen inzien. Het elektriciteitsverbruik voor verwarming komt dan uit op 640 kWh. Gecorrigeerd voor graaddagen is dat 622 kWh in 2014.

Kanttekeningen vooraf

Het vergelijken van het energieverbruik van verschillende woningen kent veel haken en ogen. Het energieverbruik hangt niet alleen samen met gebouwschil en techniek, maar ook met gezinssamenstelling en gedrag. Onderstaande berekeningen geven dan ook niet meer dan een grove eerste indruk. Voor een goede vergelijking is een grotere groep van vergelijkbare woningen nodig. Bij voorkeur ook met vergelijkbare gezinssituaties en leefgewoonten.

Het energieverbruik is gecorrigeerd voor het verschil in isolatiewaarde van de woningen. Dit heb ik gedaan op basis van een publicatie uit januari in TVVL magazine, waarbij gekeken werd naar werkelijk energieverbruik per energielabel en werkelijk energieverbruik per EPC waarde.

Kenmerken woning

De woning zijn veel beter geïsoleerd dan mijn eigen woning met een Rc-waarde van de muren van 5 (onze muren zijn 2,5) en een EPC voor de woning van 0,55 (onze woning heeft een EPC van 0,94). Voor de warmtepomp wordt in het onderzoek uitgegaan van een COP-waarde van 5. Dat wil zeggen dat met elke kWh elektrisch 5 kWh warmte wordt opgewekt. Volgens de leverancier is de COP voor verwarming 6 en voor tapwater 3. Al zullen die lager liggen in een slechter geïsoleerde woning. Voor mijn eigen woning is het advies om eerst meer te isoleren, omdat het elektriciteitsverbruik van een warmtepomp anders wel erg hoog wordt.

Ik heb na proberen te zoeken hoe groot de woningen uit het onderzoek zijn en voor zover ik kan nagaan ze variëren tussen de 100 en 125 m2. Voor het gemak ben ik uitgegaan van de grootste woning, die met 125 m2 in omvang vergelijkbaar is met mijn eigen woning (119m2).

Hypothese

Ik heb lang zitten puzzelen op een goede hypothese, omdat de woningen niet goed vergelijkbaar zijn in omvang. Tot dat ik tweets zag langskomen over de concept norm voor nieuwbouw, die uitgedrukt is in kWh/m2/jaar. Ook Nicolaas van Plushuis had dat al een keer de norm van de toekomst genoemd. Hij is bovendien lekker makkelijk te hanteren.

In dit geval verwacht ik op basis van de COP-waarde van de warmtepomp en de betere isolatie van de woningen dat het elektriciteitsverbruik voor verwarming uitgedrukt in kWh/m2/jaar voor een woning die met gas of infrarood (COP = 1) verwarmd wordt een factor 5 hoger ligt. Aangezien de isolatie van mijn eigen woning en van de infrarood woning waar ik gegevens van heb een stuk slechter is moet de verhouding nog schever zijn in het voordeel van de warmtepomp. De COP waarde van de warmtepomp zou bij correctie voor energielabel of EPC waarde rond de 5 uit moeten komen voor ons huis.

Een tweede hypothese is het energieverbruik voor verwarming van de infraroodwoning gelijk zou moeten zijn aan mijn eigen woning of anders aan het energieverbruik van het huis met HR-ketel, want de COP van infraroodverwarming is 1.

Uitwerking

De uitwerking heb ik vrij simpel gehouden. Ik heb het energieverbruik per vierkante meter per jaar van de verschillende warmtebronnen cumulatief berekend m.b.v. het aantal graaddagen per maand. Waarbij ik voor het infrarood huis de omvang gecorrigeerd heb. Dit huis is 250 m2 groot, maar volgens ThermIQ is dat geen eerlijke vergelijking, omdat slechts 3/5 van het huis woonruimte is. De overige 2/5 wordt weinig gebruikt. De omvang van mijn eigen huis heb ik niet gecorrigeerd voor de nauwelijks verwarmde ruimtes.

Het energieverbruk

Grafiek 1: Energieverbruik van verschillende warmtebronnen vergeleken.
Grafiek 1: Energieverbruik van verschillende warmtebronnen vergeleken.

In bovenstaande grafiek valt meteen op dat de warmtepomp inderdaad het laagste energieverbruik per m2 per jaar heeft. Ook opvallend is dat mijn huis fors zuiniger is dan het buurhuis met HR-ketel van het infrarood huis. Waarschijnlijk is ons huis dus beter geïsoleerd dan dat huis en het infrarood huis. Tegelijkertijd valt op dat het infrarood huis minder energie per m2 per jaar nodig heeft dan wij, zelfs als ik het energieverbruik over 60% van het vloeroppervlak bereken.

De hamvraag is natuurlijk of de hypotheses te toetsen zijn. Te beginnen met de COP van de warmtepomp.

Tabel 1: COP per verwarmingsbron, Beek 2014 als basis.

COP Therm IQ HR-ketel Beek 2014 Warmtepomp
COP 1,4 0,4 1,0 6,2
COP correctie EPC-waarde 1,5 0,5 1,0 5,0
COP correctie energielabel 1,6 0,5 1,0 5,3

In tabel 1 is te zien dat het in geval van gasverwarming vs. de warmtepomp aardig klopt. Ongecorrigeerd voor isolatiewaarde verbruikt een huis met warmtepomp inderdaad een factor 6 minder kWh voor verwarmen dan mijn HR-keteltje. Het matig geïsoleerde huis met hr-ketel verbruikt zelfs 15 keer zoveel energie. Het vreemde is wel dat de COP van de infraroodverwarming niet op 1 uitkomt. In vergelijking met mijn eigen huis is de COP 1,4 als ik niet corrigeer voor isolatie en 1,6 als ik corrigeer op basis van werkelijk energieverbruik per m2 per jaar per energielabel.

Vergelijk ik het met het huis met hr-ketel (identiek huis, vergelijkbare woonsituatie) dan is de COP van infraroodverwarming zelfs 3. Waarbij ik in het nadeel van infrarood heb gerekend door het energieverbruik van de hr-woning te berekenen op basis van 250 m2, terwijl ik het energieverbruik van de infraroodverwarming berekend heb op basis van 150 m2. Als ik het volledig vloeroppervlak van de infraroodwoning reken wordt de COP 5. Dat leek me iets te gortig. Bovendien rekent ThermIQ zelf ook met de verhouding 1 : 3 voor infraroodverwarming versus gasverwarming.

Eigen energieverbruik op basis infrarood en warmtepomp

Als ik ga kijken naar ons eigen energieverbruik over 2014 kom ik op basis van de verhoudingen uit de vorige paragraaf op de volgende energieverbruiken. Waarbij ik ervan uitgegaan ben dat ons tapwater in alle gevallen voor 50% geleverd wordt door onze zonneboiler en in geval van ThermIQ is voor tapwater gerekend met het praktijkverbruik van doorstroomverwarmers in het huis met infraroodverwarming.

Warmtebron Beek 2014 ThermIQ Warmtepomp
Verwarming 3688 1146 592
Tapwater 2207 800 300
Totaal 5895 1946 892

Bovenstaande geeft een grof beeld van wat ik verwacht, want het zijn geen op maat gemaakte offertes of berekeningen. Het geeft wel een lijn aan, die laat zien dat het energieverbruik voor verwarming en tapwater bij zowel warmtepomp als infraroodverwarming fors daalt t.o.v. gas. Bij de doorstroomverwarmers komt daar als voordeel bij dat er geen leidingverliezen zijn.

Het verschil tussen de combinatie van infraroodverwarming en doorstroomverwarmers aan de ene kant en warmtepomp aan de andere kant lijkt met 1.054 kWh groot. Op jaarbasis is dat ongeveer 250 Euro meer aan elektriciteitsverbruik, twee winddelen extra kopen of 4 zonnepanelen extra plaatsen.

Conclusie

Mijn eerste indruk is dat de stelling dat de COP waarde van infrarood 1 is en dat er dus geen energie mee bespaart kan worden te simplistisch. Voor matig geïsoleerde woningen lijkt infraroodverwarming een manier om energie te besparen en van gas af te gaan, zonder dat veel extra isolatie nodig is. Voor goed geïsoleerde woningen kan infrarood ook een alternatief zijn, zeker bij bestaande bouw waar nog geen balansventilatie of lage temperatuurverwarming aanwezig is.

Veel belangrijker is dat zowel infraroodverwarming, doorstroomverwarmers en warmteboilers prima bruikbaar zijn om van gas af te gaan.

Energieverbruik & energieopwekking maart 2015

Krispijn Beek2 reacties

Het is inmiddels al weer april en zelfs van februari heb ik nog geen cijfers over ons energieverbruik gepubliceerd. Hoog tijd dus om dat in te halen, zeker omdat ik kort geleden op Sargasso opriep om thuis de gaskraan dicht te draaien. Wat drie soorten reacties opriep: het wordt tijd, mooi niet en waar komt je energie dan vandaan? Zeker uit een kolencentrale? Laten we dan maar met het negatieve deel beginnen: gasverbruik, dat geen waar ik binnen eigenlijk volledige vanaf wil.

Gasverbruik

Ons gasverbruik ligt tot nu toe hoger dan in 2014. In het eerste kwartaal hebben we 336 m3 aardgas verstookt, tegen 324 m3 in dezelfde periode in 2014. Het aantal graaddagen lag echter ook hoger. In het eerste kwartaal van 2015 waren het er 1258, in het eerste kwartaal van 2014 1049. Zonder rekening te houden met gas voor warm tapwater bedroeg ons gasverbruik in het eerste kwartaal van 2014 0,31 m3 per graaddag, in het eerste kwartaal van 2015 is dit gedaald naar 0,27. Oftewel: ons gasverbruik lijkt hoger, maar gecorrigeerd voor de iets koudere winter ligt het lager dan in 2014 terwijl we dit jaar vaker thuis zijn geweest. De enige verandering is dat we de radiator in de badkamer hebben vervangen door een infrarood paneel van Therm IQ.

Overigens wel grappig om te bedenken dat ons gasverbruik in het eerste kwartaal dus meer dan de helft van ons jaarverbruik is. Hoe is dat bij jou thuis?

Elektriciteitsverbruik

Ons elektriciteitsverbruik lag in maart bijna 10% hoger dan in 2014. Al is het verschil met 2014 rap aan het dalen. In december, januari en februari was het verschil groter. Het hogere verbruik kan drie oorzaken hebben: de infraroodverwarming in de badkamer, de nieuwe mechanische ventilatie (al zou die zuiniger moeten zijn) en onze ‘nieuwe’ geluidsset. Met het einde van stookseizoen kunnen we de verwarming bijna gaan uitsluiten als oorzaak.

Maart is ook de eerste maand van dit jaar dat onze zonnepanelen en winddelen samen meer elektriciteit hebben opgewekt dan dat we verbruikt hebben. Per saldo hebben we 11 kWh teruggeleverd. Op jaarbasis wekken we nu 96% van onze elektriciteit zelf op, dat is minder dan de 110% dan ik in m’n hoofd had. De andere 4% komt van Nederlandse wind die we afnemen bij Greenchoice via het Schiedams Energie Collectief.

Water

Ons waterverbruik is al tijden oersaai. We slingeren rond de 9 m3 water per maand en op jaarbasis zitten we rond de 115 m3. Maart was hier geen uitzondering op met 9 m3.

Impact op variabel energiekosten

Los van alle kWh en m3 is het interessant om te zien wat het effect is op onze energiekosten. Vooralsnog wordt ik daar niet heel blij van. Onze variabele energielasten liggen in het eerste kwartaal namelijk 35% hoger dan in 2014. Dit komt doordat het eerste kwartaal van 2015 kouder was dan 2015, door een hoger elektriciteitsverbruik, doordat onze zonnepanelen en winddelen minder elektriciteit hebben opgewekt en door stijging van de energiebelasting. Al met al zitten onze variabel energiekosten nu op het niveau van 2011. Het seizoen voor de zonnepanelen moet nog beginnen dus het is zeer waarschijnlijk dat we ruim onder de variabele energiekosten van 2011 eindigen, het lijkt me echter onwaarschijnlijk dat we nog in de buurt komen van de variabele energiekosten van 2014.

Ontwikkeling variabel energiekosten (cumulatief)
Ontwikkeling variabel energiekosten (cumulatief)

Het grootste verschil zit ‘m overigens in onze elektriciteitsrekening. De kostenontwikkeling is terug op het niveau van 2012 en 2013. Ik heb geen idee wat voor briljante actie we in 2011 en 2014 uit hebben gehaald, maar onze elektriciteitskosten lagen in beide jaren in het eerste kwartaal een stuk lager…

201502_variabele_elektriciteitskosten

Verwarmingsbronnen vergeleken: ThermIQ vs. HR-ketel (gas)

Krispijn Beek12 reacties

Eind vorig jaar hebben we onze badkamer verbouwd, waarbij we de radiator vervangen hebben door een infrarood verwarmingspaneel van ThermIQ. Daarmee verhogen we ons elektriciteitsverbruik, maar verlagen we het gasverbruik. Aangezien ik zelf op termijn graag van het gasnet af wil, om de simpele reden dat ik ook nog maar 1 aansluiting heb voor telefonie, internet en tv, wil ik graag weten wat overschakelen doet met m’n totale energieverbruik. Om zelf te kunnen berekenen wat het effect is heb ik van ThermIQ verbruiksgegevens gekregen van twee soortgelijke woningen, een uitgerust met een traditionele HR-ketel en een all-electric woning zonder vloerverwarming die is uitgerust met infrood panelen van ThermIQ. Deze informatie mag ik geanonimiseerd gebruiken. Hierbij dus een eerste poging tot vergelijken.

Opmerkingen of commentaar op de berekeningen en argumentatie zijn welkom. Ik moet namelijk aannames doen om vanuit totale verbruikscijfers per maand naar het effect op energieverbruik voor verwarming en warm tapwater te komen. Omdat ik de verschillen wel erg groot vond, heb ik onze eigen energieverbruikscijfers voor 2014 er naast gelegd.

Uitgangspunt: totaal energieverbruik in 2014

Als uitgangspunt voor de berekening neem ik het totale energieverbruik over 2014 (gas en elektriciteit), waarbij ik uitgegaan ben van een calorische waarde van 35,17 MJ per m3 aardgas en 3,6 MJ per kWH. Oftewel: 1 m3 aardgas staat gelijk aan 9,77 kWh elektriciteit. Basisgegevens:

2014 Therm IQ HR-ketel Beek 2014 Beek incl opwek
Elektriciteit 7130 2724 3477 -128
Gas 0 2319 744 603

Elektriciteit in kWh en gas in m3. Zoals te zien is in bovenstaande tabel ligt het gasverbruik van de aangeleverde referentiewoning ver boven ons eigen gasverbruik (ook als ik de zonneboiler wegreken). Reden om ThermIQ niet alleen met de aangeleverde gaswoning te vergelijken, maar ook met ons eigen energieverbruik in 2014 (met en zonder energieopwekking). Omrekenen van het volledige energieverbruik naar kWh geeft dan het volgende resultaat op jaarbasis. Wat meteen duidelijk maakt dat de woning met HR-ketel voor onze begrippen een het grotere oppervlak. Omgerekend naar kWh per m2 ligt de woning met HR-ketel slechts 10% meer energie verbruikt dan wij. Zelfs met energieopwekking komen we nog niet aan het energieverbruik per m2 van de woning met infrarood verwarming.

2014 in kWh Therm IQ HR-ketel Beek 2014 Beek incl. opwek
Electriciteit 7130 2724 3477 -128
Gas 0 22655 7268 5891
Totaal 7130 25379 10745 5763
m2 250 250 119 119
kWh/m2 29 102 90 48

Onderstaande grafiek toont de opsplitsing van het totale energieverbruik naar maand, waarbij het gasverbruik wederom omgerekend is naar kWh voor de vergelijkbaarheid. Er is niet gecorrigeerd voor vierkante meters.

Totaal energieverbruik per maand in kWh. woning met ThermIQ, vs woning HR-ketel, beide vergeleken met maandelijks eigen energieverbruik in 2014
Totaal energieverbruik per maand in kWh. woning met ThermIQ, vs woning HR-ketel, beide vergeleken met maandelijks eigen energieverbruik in 2014. Ongecorrigeerd voor m2.

Bovenstaande grafiek laat zien dat het maandelijks energieverbruik van de woning met HR-ketel veel hoger ligt dan van de woning met ThermIQ panelen. Ons eigen totale energieverbruik ligt wel fors lager dan dat van de aangeleverde woning met HR-ketel, maar het lukt ons helaas geen enkele maand om onder de woning met ThermIQ te komen. Pas als ik het opwekken van energie met onze zonneboiler, zonnepanelen en winddelen meereken komen we in de winter in de buurt van de woning met ThermIQ, terwijl we ’s vanaf het voorjaar tot en met de herfst lager uitkomen. En dat terwijl ons huis dus meer dan de helft kleiner is 😦

Als ik daar voor corrigeer, dan komen we in de zomermaanden zelfs hoger uit dan het huis met HR-ketel. Alleen in het stookseizoen (januari t/m april en oktober t/m december) lukt het om lager uit te komen. Geen enkel maand komen we in de buurt van het huis met infrarood verwarming. Pas als ik onze energieopwekking meeneem komen we van april t/m oktober lager of ongeveer gelijk uit als het huis met ThermIQ verwarming.

Energieverbruik per vierkante meter vloeroppervlak, uitgesplits naar maand.
Energieverbruik per vierkante meter vloeroppervlak, uitgesplitst naar maand.

Aannames tapwater en elektriciteitsverbruik

Om tot een eerlijke vergelijking van het energieverbruik te komen is het nodig om bij de woningen met HR-ketel het energieverbruik voor tapwater en koken af te splitsen. Bij de woning met ThermIQ panelen moet daarnaast het elektriciteitsverbruik van andere delen van de woning afgesplitst worden van het elektriciteitsverbruik voor verwarming.

Aannames ThermIQ woning:

  • Elektriciteitsverbruik overig inclusief warm tapwater: gemiddeld 313 kWh/maand. In totaal 3751 kWh.
  • Elektriciteitsverbruik warm tapwater: 1.600 kWh/jaar (133 kWh/maand)
  • Overige elektriciteitsverbruik 2.151 kWh (3751 totaal – 1600 voor warm tapwater)

Aannames HR-ketel woning:

  • Gasverbruik warm tapwater en koken: 20% gasverbruik. Rest voor verwarming woning.

Vergelijking energieverbruik voor verwarming per maand

Op basis van bovenstaande aannames kom ik tot de volgende resultaten voor het totale energieverbruik voor verwarming per maand.

Energieverbruik_vergelijken_thermiq-vs-gas_verwarming_per_maand
Energieverbruik voor verwarming per maand.
Energieverbruik_vergelijken_thermiq-vs-gas_verwarming_cumulatief
Energieverbruik voor verwarming cumulatief.

Zoals te zien is in de grafieken is het energieverbruik voor verwarming bij de woning met HR-ketel veel hoger dan het energieverbruik voor verwarming bij de all-electric woning met ThermIQ panelen. Ons eigen energieverbruik voor verwarming weet redelijk in de buurt te blijven van de woning met ThermIQ panelen. Wederom zijn bovenstaande grafieken te aardig voor onze prestatie en te onaardig voor het huis met de HR-ketel. Want ook hier moet nog gecorrigeerd worden voor het aantal vierkante meters van de woning. Als ik dat doe, wordt het plaatje heel anders en kan ik alleen nog zeggen dat we een beter geïsoleerd huis hebben of zuinger stoken dan het huis met HR-ketel. De verschillen worden echter een stuk minder groot. Zelfs als ik al ons gasverbruik toereken aan verwarming en niets aan warm tapwater (koken doen we elektrisch).

Energieverbruik_vergelijken_thermiq-vs-gas_verwarming_per_maand_per_m2
Energieverbruik voor verwarming in kWh/m2 per maand.
Energieverbruik_vergelijken_thermiq-vs-gas_verwarming_per_maand_per_m2_cumulatief
Energieverbruik voor verwarming per maand cumulatief (year to date). In kWh/m2 huisoppervlak.

Het energieverbruik voor verwarming bij de woning met ThermIQ verwarming ligt 56% lager dan ons energieverbruik voor verwarming. Als ik dat simpel omzet naar ons eigen huis zou dat betekenen dat we zo’n 1610 kWh aan elektriciteit voor verwarming met ThermIQ kwijt zouden zijn.

Energiekosten

De jaarnota van de woning met ThermIQ panelen komt uit op Euro 1.358. De woning met HR-ketel komt uit op Euro 1.923. Beide op basis van Greenchoice Greenmix. In beide gevallen een stuk hoger dan onze jaarrekening, maar daar zit dan ook nog een fors deel eigen energieopwekking bij en ons vloeroppervlak is een stuk kleiner (119 m2 tegen 250 m2).

Terugverdientijd ThermIQ

Doorrekenen van het extra elektriciteitsverbruik op basis van de woning met ThermIQ verwarming leert dat we bij het huidige elektriciteitstarief € 350 / jaar aan extra elektriciteitskosten zouden hebben voor verwarming. Daar komt nog ongeveer 800 kWh voor warm tapwater bij (de helft van het elektriciteitsverbruik voor warm tapwater van de woning met ThermIQ verwarming, de andere helft komt van onze zonneboiler). In totaal komen de extra elektriciteitskosten dan op € 510.

Onze variabele gasrekening was vorig jaar € 545. Een besparing van € 35 per jaar, niet echt de moeite waard. Ware het niet dat het de mogelijkheid biedt om de gasaansluiting af te laten sluiten wat ook nog eens € 260 aan vaste kosten scheelt (op basis van tarieven 2014). Afsluiten kost dan wel weer eenmalig € 750. Ook kan het jaarlijks onderhoudscontract voor de CV-ketel de deur uit wat weer een paar tientjes scheelt. De jaarlijkse besparing komt daarmee uit op € 330.

De ruwe indicatie van de kosten om het ThermIQ systeem voor het hele huis te installeren die ik zelf heb opgesteld m.b.v. de rekentool op Thuisbaas zit op zo’n € 6.000. Met de kosten van het afsluiten van de gasaansluiting en het bijplaatsen van bv. een doorstroomverwarmer a € 500 komen de totale kosten dan op ongeveer € 7.250. Een terugverdientijd van 22 jaar.

Conclusies

Op basis van de gegevens die ik heb durf ik nog geen hele harde conclusies te trekken. Een aantal zaken vallen me wel op:

De woning met ThermIQ panelen doet niet onder voor onze eigen woning in totaal energieverbruik voor verwarming, terwijl de woning aanzienlijk meer vloeroppervlak heeft. Wanneer ik daar voor corrigeer dan ben ik simpelweg jaloers op het energieverbruik van de woning met infraroodverwarming.

De woning met HR-ketel zit fors hoger dan de woning met ThermIQ panelen en onze eigen woning. Ook als ik corrigeer voor het aantal vierkante meter wordt in de woning met HR-ketel dan bij ons, zelfs als ik al ons gasverbruik toereken aan verwarming en niets aan warm tapwater.

Ik heb te weinig informatie over de woningen om te weten of dit ligt aan de woningeigenschappen (isolatie etc.) of gebruikswijzen. Wat ik begrijp van ThermIQ is dat de gegevens betrekking hebben op twee woningen die vergelijkbaar zijn in gebouweigenschappen (bouwjaar, isolatie, omvang etc). Het kan dus hooguit zo zijn dat de woning met HR-ketel meer verwarmt, aan de andere kant is het energieverbruik voor verwarming in de woning met ThermIQ verwarming vergelijkbaar met dat van ons.

Wat verder opvalt is dat de alle-electric woning (ThermIQ) erg laag zit in het overige elektriciteitsverbruik. Ruim 30% lager dan ons elektriciteitsverbruik en ook meer dan 10% lager dan het elektriciteitsverbruik voor de woning met HR-ketel. Daar staat tegenover dat het elektriciteitsverbruik voor verwarming nog lager wordt als ik een hoger elektriciteitsverbruik voor warm water of overige aanneem. Een deel van ons hogere elektriciteitsverbruik in vergelijking met de woning met ThermIQ kan komen door een minder zuinigere mechanische ventilatie (of het ontbreken ervan in de woning met ThermIQ) en doordat bij ons de pomp van cv-ketel elektriciteit verbruikt.

De terugverdientijd is in ons geval nog niet echt om over naar huis te schrijven, maar wel interessant genoeg om de prijsontwikkeling in de gaten te houden. Al was het maar omdat het een investeringsbedrag is dat binnen bereik is zonder extra leningen af te sluiten, in tegenstelling tot veel van de nul-op-de-meter concepten waar in ons geval een extra lening voor afgesloten zou moeten worden. Bovendien kan de besparing best eens hoger zijn, omdat we wel vloerisolatie hebben. Ook kan het zijn dat ik te veel infraroodpanelen heb ingeschat, een goede installateur kan dat (ondanks de rekentool) ongetwijfeld beter berekenen dan ik.

ThermIQ heeft momenteel samen met Urgenda een speciale kortingsactie lopen bij Thuisbaas.

Nogmaals: opmerkingen, aanmerkingen, correcties en aanvullingen zijn welkom.